پاورپوینت بررسی برج شبلی دماوند
 
بخشی از مطلب
شهر دماوند در 70 کیلومتری شمال شرقی تهران و در 20 کیلومتری جنوب کوه دماوند قرار دارد. برج آرامگاه گنبدی شکل، در شرق شهر دماوند  بر فراز تپه ای مسلط به شهر که دارای چشم اندازی بسیار زیبایی است واقع شده است. این برج فاقد هرگونه کتیبه یا نوشته تاریخی است. چنین پنداشته می شود که این آرامگاه به یکی از ساکنین محلی به نام شیخ شبلی که روزی مرجعی برجسته و معروف برای اهالی دماوند بوده تعلق دارد.
 
 
 
معماری خارج برج: نقشه برج هشت ضلعی و دارای بدنه ای منشوری است که گوشه های آن به وسیله پایه های نیم دایره و کاملاً منحنی تقویت شده است. نما سازی هریک از اضلاع که حدود 20 سانتی متر ضخامت دارد،در میان دو نیم ستون مدور آجری به قطر 73 جای گرفته و هریک از سطوح به جز ضلع غربی که در ورودی در میان آن جاسازی شده، در جهت ارتفاع به سه قسمت تقسیم گردیده و هر قسمت به صورت مربعی به ارتفاع 2.10 و عرض 1.95در آمده که در داخل هریک از آنها تزئینات متنوع آجر کاری دیده می شود.در ورودی برج به بلندی 2.67 و پهنای 2.10 متر که تجدید بنا شده در جبهه جنوبی قرار گرفته است.
 
در بالای مدخل دو گوشواره به حالت اصلی و دست نخورده باقی مانده است. این دو طاق نمای زیبای آجری با مقرنس های برگ شبدری و ستونچه های ظریف استوانه ای شکل آن، زیبایی خاصی به درگاه آن می دهند.در بالای این طاق نماها یک قاب آجری مستطیل دیده می شود که احتمالاً بدنه داخل آن جای نصب کاشی های لعابی منقوش بوده است.
 
در داخل این قاب مستطیل خرابی بزرگ افقی مشاهده می شود. در قسمت فوقانی این خرابی یک اسپر چهار ضلعی که داخل آن طرح چهار ستاره هشت گوش موجود است به چشم می خورد.این ستاره ها از ترکیب دو مربع متقاطه به وجود آمده اند که در وسط آنها طرحی صلیبی شکل پیدا شده است.
 
بالای این طرح آجری یک اسپر ساده، خالی از هرگونه آرایش و یکسان در بالای اضلاع برج ساخته شده است.در هریک از هفت ضلع دیگر سطح جانبی برج، از زیر اسپر ساده به پایین، سه اسپر عمودی چهار گوشه که هر کدام با نقش مخصوصی با آجر تزئین شده اند دیده می شوند.
 
طرح های آجری به کار برده شده عبارتند از طرح های هندسی ستاره ای، هشت ضلعی های درهم، زیگزاگی، خفته و راسته(پله ای)، طرح های لوزی و جناغی که هرکدام با زیبایی چشمگیری در هریک از چهار گوشه ها جلوه گر هستند. ملاط بین این آجرها بسیار سخت و محکم و در بعضی از جاها، ملاط ها دارای نقوش تزئینی هستند که این نوع آرایش بیشتر بر روی ملاط ستون ها مشهود است.
 
هنر آجرکاری با ملاط زیاد(بدون بند کشی) و طرز آجر چینی ستون ها در گوشه ها که به صورت چپ و راست بر روی هم ردیف شده و حالت مدوری را ایجاد کرده، همچنین آجر چینی بسیار زیبای طاق نمای مدخل برج، باعث زیبایی نمای خارجی ساختمان مقبره شده است. هم چنین مجموعه ستون های هشت گانه اطراف برج که تا زیر حلقه گنبدادامه یافته و گنبد هشت گوشه برج که زوایای آن تا نوک گنبد هرمی شکل به خوبی نمایان است، ترکیب خاصی به نمای خارجی این برج داده اند.
 
 بلندی برج از پایه آجری تا بالای گنبد تقریباً به 10 متر می رسد.شکل ظاهری و ترکیب منشوری مقبره ظرافت خاصی به مقبره داده است.طرح های آجری متنوع نقش مهمی را در ظریف نشان دادن این برج آجری ایفا می کند.
 
شکل خارجی گنبد بنا عبارت از هرم هشت ترک است که سطح بالای آن به جای نوک تیز بودن، قطع شده و سطحی هشت ضلعی به وجود آورده است.
 
 
 
معماری داخل برج: اتاق اصلی آرامگاه استوانه ای شکل و دارای پوششی قبه ای است که این قبه با آجر کاری جناغی شکل و تک مرکزی درست شده است. در دیوار داخلی برج شیب محسوسی به چم می خورد. از این رو قطر بالایی حلقه گنبد تقریباً 30 سانتی متر کمتر از قطر کف آرامگاه حدس زده می شود. با این حال سطح داخلی گنبد از نیمه به پایین صاف به نظر می رسد. قسمت بدنه برج در بالا گچکاری شده و در قسمت پایین با اندودی از سیمان پوشیده شده است.
 
ارتفاع داخل برج از کف تا شروع حلقه گنبد، 7.30 متر است. سقف داخلی برج با آجر و با طرح جناغی متحد المرکزی با تناسبی مطلوب اجرا شده است.بلندی کل برج در حدود 9.90 متر از بیرون است.
 
در قسمت زیرین اتاق مقبره دخمه برج قرار دارد که به وسیله چند پله سنگی می توان به داخل آن شد.
 
این دخمه دارای دیوارهای سنگی است. دریچه ورودی دخمه که هم سطح با کف اتاق مقبره است در سمت چپ ورودی ،داخل برج قرار دارد. دخمه دارای حجمی مکعب مستطیل با پوششی هلالی از سنگ است. بدنه دخمه از پایین به بالا کمی تنگ تر است. کف دخمه با قلوه سنگ های کوچکی مفروش شده و دیواره بدنه آن با سنگ های تراشیده شده همراه با ملاط سیمان ساخته شده است. اندازه داخلی این دخمه کوچک عبارت است از 3.80 متر طول در 3 متر عرض و 2 متر ارتفاع که قوس طاق آن از 95 سانتی متری کف قدیمی آن شروع می شود.
 
 
 
تاریخ بنای گنبد: به خاطر فقدان کتیبه تاریخی، از تاریخ ساخت و صاحب مدفن اطلاع دقیقی در دست نیست. از این رو بنای آن را با توجه به شیوه معماری و تزئینات آن می توان به قرن چهارم و پنجم هجری نسبت داد.
 
بنا به روایات محلی این برج آرامگاه شیخ شبلی شخصیت بزرگ دماوند می باشد. این شیخ بزرگ در اواخر سده سوم هجری (اواخر قرن نهم میلادی) زندگی می کرده است.و.....