معماری عمارت طباطبائي، بررسی بنای تاریخی خانه طباطبائي کاشان
 
بخشی از مطلب
عمارت طباطبائي بر اساس كتيبه موجود در شاه نشين خانه, تاريخ ساخت این عمارت زیبا به سال 1298 ه. ق. باز مي گردد. اين عمارت داراي دو بخش مجزا و در اصل دو خانه مستقل است كه به طرز ظريفي به هم در چهار گوشه خود پخي هاي كوچكي دارد 
جبهه جنوبي حياط در ميانه خود داراي ايوان ستون داري مي باشد كه از لبه حياط اندكي عقب تر نشسته و حوض مستطيل شكلي در مقابل آن قرار دارد 
مهم ترين مجموعه فضائي خانه در جبهه جنوبي واقع شده است. ارتفاع اين جبهه از ساير قسمت هاي بنا بيشتر است و قوسي نيم دايره بر فراز ايوان ميانه خود دارد كه بالاترين نقطه در خط آسمان كلب بنا را تشكيل مي دهد. ستون هاي پر تزئين و جزئيات زيباي گجبري رنگي در ديوارها و سقف ايوان بر اهميت آن مي افزايند. در پشت ايوان, تالاري با شاه نشين قرار گرفته كه از دو سو با حياط هاي كوچكي ارتباط دارد و بدين ترتيب پنجره هاي تالار از سه جانب به سوي فضاهاي باز گشوده مي شوند. سقف تالار و شاه نشين آن داراي تزئينات يزدي بندي زيبائي است. حياط هاي كوچك دو سوي تالار كه به شكل هشت و نيم هشت مي باشند با بناهاي دو طبقه اي محصور شده اند و حوضي به شكل هشت ضلعي در ميانه خود دارند. قسمت فوقاني جداره هاي اين حياط ها پوشيده از تزئينات يزدي بندي است. در جبهه مقابل به تالار هر يك از اين حياطها, ايوانچه هاي ستون دار پرتزئيني ساخته شده اند و در جبهه شمالي و جنوبي, اتاقهاي سه دري در دو طبقه قرار دارند. بدين ترتيب سه دري هاي واقع در دو سوي ايوان بزرگ جبهه جنوبي بنا از دو سو به فضاي باز پنجره دارند          در جبهه شمالي حياط, مهتابي نسبتا وسيعي در ميانه نما واقع شده و فضاي باز حياط را گسترده تر كرده است. در دو سوي نماي اين جبهه نيز دو ايوانچه ستون دار قرار گرفته اند. مهتابي از پشت به تالار خانه ديگر مربوط است و در طرفين خود دو هشتي ورودي دارد كه از يكي از آنها مي توان به حياط خانه ديگر وارد شد. به اين ترتيب مي توان مهتابي را مفصل ارتباطي دو خانه به شمار آورد                             در جبهه شرقي نيز مجموعه اي متشكل از يك تالار و چهار اتاق سه دري وجود دارد كه همه در امتداد يكديگر قرار گرفته و به هم مربوطند. تالار ميانه اين جبهه صليبي شكل است و دو ايوانچه ستون دار در مقابل سه دري هاي طرفين آن واقع شده اند. نماي اين جبهه از حياط داراي نظام يك در ميان از قوس هاي كوچك و بزرگ است               
در جبهه غربي بنا تنها دو ايوانچه ستون دار در ميانه ديوار ساخته شده كه به نوعي نماي جبهه مقابل را تكرار مي نمايند. به طور كلي اصل تقارن در نماهاي متقابل در جزهمه اجزا اين بنا ديده مي شود. سطح نماهاي داخلي حياط اصلي خانه را با گچبري هاي بسيار ظريف آراسته اند 
ورودي اصلي خانه در گوشه جنوب شرقي بنا واقع شده و تركيبي از چند فضاي متوالي است كه سر در را به حياط پيوند مي دهد. اين سردر نيز داراي تزئينات يزدي بندي است. سرداب بزرگ و درخور توجه خانه كه در زير مهتابي جبهه شمالي قرار دارد, داراي يك قسمت مركزي است كه فضاهاي مختلفي در چهار طرف آن قرار گرفته اند. به طور كلي زير زمين با سقف يزدي بندي پركار و ستونهاي پرتزئين از فضاهاي با اهميت خانه به شمار مي آيد 
     بخش دوم خانه, يعني خانه كوچكتر كه خصوصي تر به نظر مي رسد, شامل حياطي كوچك است كه در شمال و جنوب آن تنها طاق نماها يا ايوانچه هائي ساخته شده اند و در جبهه شرقي آن يك پنج دري با دو اتاق در طرفين, واقع است. در پشت بام اين پنج دري يك مهتابي با ديواره هاي نماسازي شده قرار دارد. در ميانه جبهه غربي حياط يك مهتابي كشيده, بخش اعضم نماي اين جبهه را در بر گرفته است و تالار خانه در پشت آن واقع است. به اين ترتيب تالار اين خانه از دو جهت به دو فضاي مهتابي باز مي شود كه يكي به حياط بزرگ خانه و ديگري به حياط كوچكتر مشرف است و....