پروژه معماری طراحی مرکز توانبخشی تهران با رویکرد رابطه بین طرح کالبدی و رفتار شناسی معلولین
فهرست مطالب
فصل اول:مطالعات پایه 2
1-1-مقدمه ای بر روانشناسی معلولین 2
1-3-دنیای روانی معلولین حسی 4
1-4-راه های ارتقاء سلامت روان در معلولین جسمی وحرکتی 5
1-5-مشارکت اجتماعی 10
1-6-آموزش و فرهنگ 10
1-7-نگاهي به كنوانسيون جهاني حقوق معلولان مصوب سازمان ملل. 14
1-7-مشاركت كامل و موثر و تلفيق در جامعه 15
1-8-معماری و محیط و استرس 18
1-9-سه دیدگاه عمده در رابطه با استرس 19
1-10-محیط 19
1-10-1-جبری نگری معماری: 20
1-10-2-اختیاری نگری محیطی: 21
1-10-3-استرس زاهای محیطی 22
1-10-4-سر و صدا: 22
1-10-5-گرما و رطوبت هوا: 22
1-10-6-ازدحام: 23
1-10-7-محیط های استرس زا 23
1-11-روانشناسی محیط و معماری 25
فصل دوم:مطالعات تکمیلی 31
2-1-مقدمه 31
2-2-تاريخچة خدمات بيمارستاني 31
2-3-تعريف بيمارستان 33
2-4-عملکرد بیمارستان 33
2-5-تقسيمبندي بيمارستان 34
2-5-1-بيمارستان عمومي 34
2-5-2-بيمارستانهاي تخصصي 34
2-5-3-سطوح بيمارستانها 34
2-5-4-بيمارستان ناحيهاي 35
2-5-5-بيمارستان منطقهاي غير آموزشي 35
2-5-6-بيمارستانهاي منطقهاي آموزشي 35
2-5-7-بيمارستان قطبي آموزشي 35
2-5-8-بيمارستان كشوري 35
2-6-مساحت و اندازة بيمارستان 35
2-7-سرانه تخت در بيمارستانها 35
2-8-اصول اساسي تشكيلات بيمارستاني 36
2-9-فرم كلي ساختمان بيمارستان از نظر ارتفاع 37
2-9-تيپولوژي بيمارستان 39
2-9-1-سيستم پاويلون: 39
2-9-2-سيستم متراكم 40
2-9-3-سيستم مخلوط 40
2-10-تعدادي از گونههاي مختلف بيمارستان به شرح زير ميباشد: 40
2-10-1- آرايه چليپا: 40
2-10-2-آرايه مثلثي 41
2-10-3-آرايه T : 42
2-10-3-آرايه ارگانيك: 42
2-10-4-آرايه شعاعي 42
2-10-5-بيمارستان در آينده 43
2-10-6-توسعه استراتژيك طراحي مدرن 44
2-11-برنامههاي فضاهاي بيمارستاني 46
2-12-انواع طرحهاي استراتژيك 51
2-13-نمونههاي عمودي فرمهاي ساختماني: 52
2-14-برج پيچيدهاي كه روي يك پايه كوتاه ساخته شده 52
2-15-برج راديال يا استوانهاي بر روي پايه با ديوار كوتاه: 53
2-16-يك برج به هم چسبيده دوتايي روي يك پايه 54
2-17-برجي عمودي 54
2-18-بلوكهاي پيوسته بهم مستقل 55
2-19-ساختمان به شكل ستون فقراتي با پيشامدگي زيبا 56
2-20-ساختمان وسيع با حياط 57
2-21-ساختماني با حياط متراكم 60
2-22-ساختمان ستوني سنگي يكپارچه افقي 60
فصل سوم:مبانی نظری طرح 63
3-1-بررسی مفهوم فضا در معماری 63
3-2-ویژگیهای فضا 65
3-3-مفهوم فضا از نظر اندیشمندان 68
3-4--رابطه درون و بیرون در معماری 73
3-3-رنگ در معماری ایران 78
3-5-ایهام وتداعی 80
3-6-گوناگونی معماری در ایران 80
3-7-حجم در معماری ایران 81
فصل چهارم: برنامه فیزیکی و استانداردهای طراحی 84
4-1-راهنماي برنامه ريزي و طراحي معماري بخشهاي بستري 84
4-1-1-مواردي كه موجب ايجاد محيط مناسب براي بيماران ميشود 84
4-1-2-نور طبيعي منظره و تهويه طبيعي 85
4-1-3-ابعاد پنجرهها 85
4-1-4-مكان پنجرهها 85
4-1-5-جلوگيري از تابش آفتاب 85
4-1-6-نوع بازشوي پنجرهها 85
4-1-7-نور مصنوعي در اتاقهاي بستري 86
4-1-8-چراغ عمومي اتاق 86
4-1-9-چراغ خواب 86
4-1-10-چراغ راهروها 86
4-2- دما، رطوبت و تهويه مكانيكي 87
4-2-1-كنترل دما و رطوبت 87
4-2-2-تهويه مكانيكي 87
4-3-بهداشت محيط و كنترل عفونت 87
4-3-1-ايمني 87
4-3-2-صداي مطلوب و نامطلوب 88
4-3-3-صداي نامطلوب 88
4-4-محل استقرار ساختمان بيمارستان 88
4-4-1-پوستههاي خارجي ساختمان بيمارستان 88
4-4-2-سيستمهاي سرمايش و گرمايش و تخليه هوا در بخشهاي بستري 88
4-4-3-صداي ناشي از بخش موسيقي، راديو و تلويزيون در اتاقهاي چند تختخوابي 89
4-4-4-صداي ناشي از سيستم پيجينگ (Paging) در بخشهاي بستري 89
4-4-5-محل سرويسهاي بهداشتي در بخش بستري 89
4-4-6-فضاهايي كه باعث توليد صدا ميشود 89
4-4-7-انعكاس صدا و مصالح نازك كاري 89
4-4-8=تسهيلات آسايش و ايمني بيماران 89
4-4-9-تعداد تختهاي اتاقهاي بستري در بخش بستري جراحي 89
4-4-10-فاصله تختهاي بستري 90
4-4-11-امكانات تختهاي بستري 90
4-4-12-سيستم احضار پرستار و اينتركام 90
4-4-13-امكان گوش دادن به راديو، انتخاب كانال تلويزيون 91
4-4-14-دستگيرههاي حفاظتي در حمامها و سرويسهاي بهداشتي 91
4-4-15-سرويس بهداشتي معلولان 91
4-4-16-شيشه و توري پنجرهها 91
4-4-17-پرده 91
4-4-18-پرده پنجرهها 91
4-4-19-پرده دور تخت 92
4-4-20-پرده حمام 92
4-4-21-تلفن 92
4-4-22-گنجه لباس بيماران 92
4-4-23-يخچال 92
4-4-24-دستشويي 92
4-4-25-گازهاي طبي 92
4-4-26-اتاق روز بيماران 93
4-4-27-نشيمن بيماران 93
4-4-28-انتظار بيماران پذيرش شده يا ترخيص شده 93
4-4-29-ملاقات دوستان و بستگان 93
4-4-30-آموزش بيماران و همراهان آنها در زمان ترخيص 93
4-5-رنگ و فضاي معماري 93
4-5-1-فضاي معماري 94
4-5-2-طراحي روابط داخلي بخش بستري 94
4-5-3-كيفيت طراحي فضاهاي بخش 94
4-5-4-رنگ 94
4-6-تسهيلات و فضاهاي مورد نياز پزشكان و پرستاران در بخشهاي بستري 95
4-6-1تسهيلات و فضاهاي مورد نياز پرستاران 95
4-6-2-ايستگاه پرستاري 95
4-6-3-مكان ايستگاه پرستاري 95
4-7-عناصر تشكيل دهنده ايستگاه پرستاري 95
4-7-1-پيشخوان 95
4-7-2-ارتباط بخشهاي بستري جراحي و بيمارستان 97
4-7-3-تركيب بندي بخشهاي بستري جراحي 98
4-7-4-همجواري حداقل دو بخش بستري 98
4-7-5-ظرفيت يك بخش بستري داخلي/ جراحي 98
4-7-6-جهت نورگيري بخشهاي بستري 99
4-7-7-گسترش آينده 99
4-7-8-ارتباط بخشهاي بستري با ساير بخشهاي بيمارستان 99
4-7-9-آورد و برد بيماران 99
4-7-10-آورد و برد ابزار و وسايل 99
4-7-11-آورد و برد مواد مصرفي و دور ريختني 100
4-8-روابط فضاهاي داخلي بخشهاي بستري جراحي 101
4-8-1-انتخاب مدول شبكه ستونهاي سازه ساختمان 101
4-8-2-مكان ايستگاه پرستاري 101
4-8-3-گروه بندي بيماران بر حسب شدت بيماري، شرايط بيماري و خصوصيات رواني 102
4-8-4-گروه بندي بيماران بر حسب وخامت بيماري و شرايط بيماري 102
4-8-5-ظرفيت بخش و مكان اتاقهاي آن در رابطه با ايستگاه پرستاري 102
4-8-6-مكان اتاقهاي بستري در رابطه با ايستگاه پرستاري 102
4-8-7-عملكرد فضاهاي بخشهاي بستري داخلي/ جراحي 103
4-9-فضاهاي بيمار خواب 103
4-9-1-اتاق بستري چهار تختخوابي 103
4-9-2-حمام و سرويس بهداشتي 103
4-9-3-اتاق بستري يك تختخوابي 104
4-9-4-ابعاد اتاق بستري يك تختخوابي 104
4-9-5-مشخصات مشترك اتاقهاي بستري و تجهيزات آنها 104
4-9-6-دستشويي بيمارستاني 104
4-9-7-درهاي اتاق بستري 105
4-10-فضاهاي پشتيباني داخل بخش بستري 106
4-10-1-اتاق دارو و كار تميز 106
4-10-2-اتاق كار كثيف 106
4-10-3-اتاق جمع آوري كثيف 106
4-10-4-اتاق معاينه و درمان 107
4-11-مشخصات مبلمان و نازك كاري اتاق روز بيماران 108
4-11-1-انبار رخت تميز 108
4-11-2-اتاق نظافت 108
4-11-3-حمامها و سرويسهاي بهداشتي 109
4-11-4-حمامهاي بيماران 109
4-11-5-وان درمان 110
4-11-6-نقشه اتاق بستري يك تختخوابي 110
4-11-7- مشخصات نقشه اتاق كار كثيف در كليه سطوح بيمارستانها 112
4-11-8-مشخصات نقشه اتاق جمع آوري كثيف در كليه سطوح بيمارستانها 114
4-11-9-اتاق نظافت 115
4-11-10-مشخصات نقشه اتاق معاينه و درمان در بيمارستان 116
4-11-11-دوش و توالت و دستشويي معلولان در تمام سطوح بيمارستانها 118
4-11-12-ايستگاه پرستاري 120
4-11-13-بخش مراقبتهاي ويژه 121
4-12- فضاهای مورد نیاز در بخشبستری 121
4-12-1-سازماندهي بخش جراحي 123
4-12-2-اطاقهاي جراحي 123
4-12-3-فضاهاي مشترك 123
4-12-4-بخش جراحي 123
4-12-5-مراحل مختلف بخش جراحي را ميتوان به صورت زير دسته بندي نمود: 124
4-12-6-تيم جراحي شامل: 124
4-12-7-وسايل اتاق عمل: 125
4-13-فضاهاي داخلي بخش جراحي 127
4-13-1- تعداد اتاقهاي عمل 127
4-13-2-مساحتهاي مورد نياز قسمتهاي مختلف بخش جراحي: 127
4-13-3-تجهيزات 129
4-13-4-تجهيزات و وسايل اتاق عمل 130
4-13-5-وسائل الكتريكي و الكترونيكي اتاق عمل 130
4-13-6-وسايل غير الكتريكي اتاق عمل 131
4-13-7-وسايل اتاق بهبودي 132
4-13-8-خطرات انفجار 132
4-13-9-اندازه اتاق عمل 133
4-13-10-بلندي اتاق عمل 134
4-13-11-ديوارها، كف و سقف اتاق عمل 134
4-13-12-نور و رنگ اتاق عمل 134
4-13-13-دما، رطوبت 134
4-13-14-ضد عفوني كردن اتاق عمل 135
4-13-15-شرايط استريل در اتاق عمل 135
4-13-16-اتاق كار جهت استريل آب 136
4-13-17-اسكراپ و اتاق استريل 136
4-14-اورژانس و بیماران سرپایی 137
4-14-1-اورژانس 137
4-14-2-ورودي اورژانس 137
4-14-3-درمانگاه 137
4-14-4-تقسيمبندي فضاهاي درمانگاه 138
4-14-5-فضاهاي كلينيكي تيپ 139
4-15-انواع درمانگاه 140
4-15-1-كلينيك جراحي عمومي 140
4-15-2- متخصص گوش و حلق و بيني 142
4-15-3-اتاقهاي معاينه 142
4-15-4-مطب مخصوص عمل جراحي 143
4-15-5-تست شنوايي 144
4-15-6-چشم پزشكي 144
4-15-7- جراحي ارتوپدي 145
4-15-8-اطاقهاي مورد نياز 146
4-15-9-اطاقهاي آزمايش 146
4-15-10-تكنولوژي ديجيتالي 147
4-15-11-جراحي دست 147
4-15-12-اطاق قالببندي 147
4-15-13-اطاق راديولوژي 148
4-15-14-پرتونگاري اشعه X ديجيتالي 148
4-15-15-كلینيك جراحي پلاستيك 148
4-16-اتاقهاي معاينات 149
4-16-1-كلينيك امراض پوستي 150
4-16-2-توضيح مربوط به عملها: 150
4-16-3-کلینیک قلب 151
4-16-4-اتاقهاي معاينه 151
. 153
4-16-6-آزمايشگاه (Lab) 153
4-16-7-سيركولاسيونهاي اصلي درمانگاه 153
4-16-8-رابطه درمانگاه و بيمارستان 153
4-16-9-تزريقات 154
4-16-10-پانسمان 154
4-16-11-داروخانه 154
4-16-12-بخش معاينات و معالجات مشترك 155
4-16-13-آزمايشگاه باليني 155
4-16-14-ابعاد 156
4-16-15-راديولوژي 157
4-17- عملكرد 158
4-17-1-واحدها 159
4-17-2-رختكنها: 159
4-17-3- فيزيوتراپي 159
4-17-4-بدن درماني 160
4-17-5-كاردرماني 160
4-17-6-توان بخشي 160
4-17-7-تسهيلات بدن درماني 160
4-17-8-تسهيلات كاردرماني 160
4-17-9-رفت و آمد 161
4-17-10-بخش تسهيلات تشخيص 161
4-17-11-اكوكارديوگرافي E.C.G نوار قلبی: 161
4-17-12-آنژيوگرافي: 161
14-17-13-سونوگرافي: 161
4-17-14-سيتي اسكن: 162
4-18-اداری و خدمات و پشتیبانی 163
4-18-1-بايگاني 163
4-18-2-بايگاني فضاهاي عمومي 164
4-18-3-تسهيلات جنبي 165
4-18-4-بخش خدمات و تداركات 165
4-18-5-ساختمان خدمات 165
4-18-5-تغذيه 165
4-18-6-تخمين غذا 166
4-18-7-كاخداري 166
4-18-8-نظافتچي 167
4-18-9-دفع فاضلاب 167
4-18-10-رختشويخانه 167
4-18-11-استريليزاسيون مركزي 168
4-18-12-عمليات 169
4-18-13-ابزار جراحي 170
4-18-14-انبارها 170
4-18-15-تسهيلات كاركنان 171
فصل پنجم:طراحی اقلیمی وبررسی پیشینه تاریخی 173
5-1-موقعیت جغرافیایی 173
5-2- موقعیت طبیعی 173
5-3-توپوگرافی و ناهمواری های شهر تهران 173
5-4-تاریخچه شهر تهران 173
5-5-ویژگی های اقلیمی 199
5-5-1- تأثیر طراحی اقلیمی در صرفه جویی انرژی 199
5-5-2- تجزیه و تحلیل عوامل اقلیمی 199
5-5-3- بررسی نمودار بیوکلماتیک شهر و انسانی تهران 200
5-6-2-تهويه طبيعی در رابطه بااقليم 203
5-6-3-فرم ساختمان در رابطه با اقليم 205
5-6-4-نتیجه گیری و تعیین تدابیر طراحی اقلیمی 206
5-7-تاریخچه و سابقه پیدایش منطقه ۲۲ شهرداری تهران 207
5-8-مشخصات جغرافیایی و اقلیمی منطقه ۲۲ شهرداری تهران 210
5-9-کيفيت هوا در منطقه 22 شهرداري تهران 213
5-10-شبکه حمل و نقل منطقه 22 شهرداري تهران 215
5-11-ضرايب تعديل زيست محيطي و شهرسازي 221
5-12-ضوابط جلوگيري از افزايش محدوده شهرها ( مصوبه مورخ 10/8/78) 224
منابع 226
فصل ششم: بررسی نمونه های داخلی و خارجی 227
6-1-بیمارستان ویوانته 227
6-2-مرکز درمانی مارانون 231
6-3-بیمارستان اولینا 239
6-4-بیمارستان کودکان رندال 245
6-5-مرکز درمانی و تحقیقاتی مستره در ایتالیا 254
6-6-مجموعه درمانی سنت الاو در نروژ 264
6-7-بیمارستان پارس در رشت 271
6-8-.بیمارستان آموزشی 220 تختخوابی قزوین 280
فصل هفتم :کانسپت و طراحی 293
7-1-طراحی 293
7-1-1-كانسپت ها: 293
7-1-2- ايده و طرح نهايي 295
7-1-3- طراحي معماري 297
7-2-ايده ها: 299
7-3-سناريوهاي کانسپچوال ( مفهومي ) 301
7-4-نظریه کوين روش مي گويد 303
7-5-نظریه :ادوارد لارابي بارنز مي گويد 304
7-6-سلسله مراتب کانسپت 305
7-7-انواع پنجگانه کانسپت: 306
7-7-1-کانسپت قياسي (Avalogies) 306
7-7-2-استعارات و تشبيهات (کانسپت هاي استعاري) (Metaphores and Similes) 309
7-7-3- (کانسپت هاي جوهري) Essences 309
7-7-4-پاسخ مستقيم و حل مساله (کانسپت هاي برنامه اي) Prigrammatic 312
7-7-5-ايده آل ها (کانسپت هاي ايده آل گرا) 313
7-8-کانسپت طرح 314
منابع: 315