پیشگفتار
 
گسترش فزاینده و پیچیدگی فعالیتهای اقتصادی از یک سو و لزوم فراهم آوردن اطلاعات دقیق و وسیع از طریق سیستمهای حسابداری از سوی دیگر، به تدوین اصول و ابداع روشها و راه حلهای نوین حسابداری و تسریع در دگرگونی شیوه های متعارف در چند دهه اخیر انجامیده است. این روند شتاب آمیز پیشرفت دانش حسابدرای، که انتشار گسترده کتابها و نشریات گوناگون حسابداری توسط پژوهشگران و مراجع حفه ای بازتاب آن است، ضرورت تدوین استانداردهایی جامع در زمینه چگونگی برخورد منطقی و منظم با فعالیتهای اقتصادی و روشهای ثبت و گزارش رویدادهای مالی را تشدید کرده است. حاصل تدوین چنین استانداردهایی همواره می تواند به حفظ و بهبود ویژگیهای قابلیت مقایسه و مفید و مناسب بودن اطلاعات و گزارشهای مالی واحدهای اقتصادی منجر شود.
 
در دو دهه اخیر انجمنهای حرفه ای حسابداری استانداردهای جامعی، به ویژه در زمینه های حسابداری مالی و حسابرسی، تدوین و منتشر کرده اند که کما بیش کلیه جنبه های حسابداری را به نظم در می آورد.
 
برای آن که به نوبه خود، زمینه تدوین استانداردهای ملی حسابداری را در ایران فراهم آوریم، تا کنون تعدادی از استانداردهای حسابداری و حسابرسی را ترجمه و در اختیار همکاران علاقه مند قرار داده ایم. اما غالباً مشکل همکاران در استفاده از این استانداردها فقدان منابع و کتابهایی بوده است که روشهای نوین حسابداری را به تفصیل و با امعان نظر و توجه کافی به استانداردهای رایج، به بحث گذاشته باشد. از این رو، در جهت رفع این مشکل  بر آن شدیم تا مجموعه ای از موضوعات حسابداری مالی- سطح میانی (Intcrmediate Accounting) را به صورت نشریات جداگانه ای تهیه و منتشر کنیم و امیدواریم که ادامه کار، به تدوین مجموعه کاملی از حسابداری مالی بیانجامد.
 
مقدمه
 
وجه نقد از منابع مهم و حیاتی در هر واحد انتفاعی است، زیرا معرف قدرت خرید عمومی است که غالباً در مبادلات اقتصادی وسیله قرار می گیرد و برای تحصیل منابع دیگر بکار گرفته می شود. واحدهای انتفاعی منابع مورد نیاز در قبال دریافت وجه نقد بفروش می رسانند. سود سهام غالباً به شکل وجه نقد پرداخت می شود.
 
اکثر اندازه گیریها در حسابداری نیز مبتنی بر جریان گذشته، حال یا آینده وجه نقد است. درآمدها عموماً برحسب خالص وجه نقدی که انتظار می رود از محل فروش کالا یا ارائه خدمات دریافت گردد، اندازه گیری می شود. هزینه ها نیز بر حسب وجه نقد پرداخت شده یا وجه نقدی که انتظار می رود در قبال خرید کالا یا دریافت خدمات پرداخت گردد اندازه گیری می شود. نهایت این که اندازه گیری تئوریک منابع اقتصادی و تعهدات واحدهای انتفاعی نیز به شدت بر جریان واقعی یا پیش بینی شده وجه نقد مبتنی است.
 
جریانهای ورود وجه نقد به یک واحد انتفاعی و جریانهای خروج وجه نقد از آن واحد جزء اساسی ترین رویدادهایی است که شالوده بسیاری از تصمیم گیریها و قضاوتهای سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و برخی دیگر از گروههای عمده استفاده کننده از اطلاعات مالی درباره آن واحد انتفاعی را تشکیل می دهد. به بیان دیگر، توان و قابلیت دسترسی یک واحد انتفاعی به وجه نقد، یکی از مبانی مهم برای تصمیم گیری و قضاوت درباره آن واحد است. گروههای عمده استفاده کننده از اطلاعات مالی برای قضاوت درباره چشم انداز آتی گردش وجوه نقد در یک واحد انتفاعی مشخصاً به تاثیر رویدادها و فعالیتهایی توجه می کنند که به ورود وجه نقد به آن واحد انتفاعی یا خروج وجه نقد از آن واحد منجر می شود. سرمایه گذاران همواره به خرید سهام آن گروه از واحدهای انتفاعی که گردش وجوه نقد غنی دارند، علاقه نشان می دهند و از سرمایه گذاری در آن گروه از واحدهای انتفاعی که فاقد وجه نقد آزاد هستند، پرهیز می کنند. منظور از وجه نقد آزاد، وجه نقدی است که پس از انجام مخارج عملیاتی و سرمایه ای و پوشش پرداختهای مربوط به بدهیها باقی می ماند. وجه نقد آزاد را می توان برای پرداخت سود سهام، گسترش واحد انتفاعی، تحصیل واحدهای انتفاعی دیگر با سرمایه گذاری در سهام و اوراق بهادار سایر واحدهای انتفاعی بکار گرفت چنانچه کمبود وجه نقد وجود داشته باشد این کمبود ناگزیر باید با استقراض، افزایش سرمایه یا حتی در پاره ای اوقات با دریافت سوبسید از دولت برطرف شود. فراهم کنندگان وام، اعتبار و سایر تسهیلات مالی نیز برای گردش وجوه نقد این گونه واحدهای انتفاعی اهمیت خاص قائلند.
 
از سوی دیگر، یکی از هدفهای مدیریت هر واحد انتفاعی، ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس و نیازهای نقدی است. مدیریت در قبال طرح ریزی در این مورد که چگونه و چه موقع وجه نقد مورد نیاز تامین و بکار گرفته شود، مسئولیت دارد. مثلاً چنانچه احتمال رود مبلغ نیازهای نقدی بیش از منابع تامین وجه نقد است، مدیریت باید نسبت به این که چه باید کرد، تصمیم گیری کند. این تصمیم گیری در برخی مواقع ممکن است به شکل تامین مالی از طریق استقراض، افزایش سرمایه، فروش برخی از دارییها یا حتی واگذاری بخشی از واحد انتفاعی، به اجراء گذاشته شود. در پاره ای اوقات نیز این تصمیم می تواند به صورت کاهش یا حذف برخی از فعالیتهای طرح ریزی شده از طریق تجدید نظر در برنامه های عملیاتی، اجرا شود. در هر حال، تصمیم گیری مدیریت به هر شکل که باشد، هدف، ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس و نیازهای نقدی است.
 
 
 
سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و سایر گروههای استفاده کننده از اطلاعات مالی نیز از اهمیت تصمیم گیری مدیریت در زمینه ایجاد توازن  بین وجه نقد در دسترس و نیازهای نقدی آگاهی دارند و می دانند که وجه نقد از طریق عملیات عادی و سایر منابع تامین مالی به واحد انتفاعی وارد و برای اجرای عملیات، توزیع سود سهام، باز پرداخت بدهیها و یا گسترش واحد انتفاعی مصرف می شود. علل ورود وجه نقد به واحد انتفاعی و علل خروج وجه نقد از آن در واقع بازتاب تصمیم گیریهای مدیریت در مورد برنامه ریزیهای کوتاه و بلند مدت عملیاتی و طرحهای سرمایه گذاری و تامین مالی واحد انتفاعی است.