ایران دارای اقلیمهای مختلف و مناطق با آب و هوای متفاوت در فصول چهارگانه است.[۱] معماری گذشته ایران با تکیه به تجربه و تکنیک ساخت و به وسیله مصالح بومی، راه و روشهایی منطقی جهت برآورده شدن شرایط آسایش انسان ابداع نموده بود.[۱] با بررسی معماری سنتی این سرزمین می‌توان آنرا معماری پایدار و یا یکی از نمودهای معماری پایدار نامید
در كتاب فرهنگ مهرازي ايران، نارنجستان چنين تعريف شده است: ميان سرايي كه مي توان آنرا سر پوشيده كرد و در باغچه ي آن در ختان نارنج و غيره پرورش دادحياط نارنجستان حياطي كوچك در مجموعه ي اندروني بوده كه علاوه بر تأمين نور فضاهاي اطراف، امكان نگهداري گياهاني را كه نسبت به يخبندان شبهاي زمستان مناطق كويري حساس هستند فراهم مي كرده است. ابعاد كوچك آن و مجاورت با طاق ها و توده هاي ساختماني كه در طول روز با انرژي خورشيد گرم مي شدند موجب مي شده كه با تخليه ي اين انرژي در طول شب، دماي فضاي محدود حياط بالاي صفر حفظ شود، و حتي در برخي موارد اين حياط ها سقفي با يك سوراخ بزرگ در مركز دارند كه در زمستانهاي خيلي سرد امكان پوشاندن آن با پارچه و جود داشته است
اين حياط ها به ندرت در محور هاي اصلي بنا و بيشتر در گوشه ها و فضاهايي كه مشكل نور گيري داشتند ساخته مي شدند. الگوي معمولي آنها مربع 9 قسمتي است كه در هر وجه آن يك فضاي سه دري قرار مي گرفته يا هشت ضلعي بوده اند. در برخي موارد با گوشه سازي، نوعي گنبد ناقص روي آنها ساخته مي شده ، تزيينات اين فضا كه تحت تأثير تزيينات اتاق ها و فضاهاي جانبي هم بوده، به شكل گلويي آجركاري يا آجر لعاب دار بوده است
و.....
فهرست:
مقدمه
حوزه های اقلیمی ایران
تقسیمات اقلیمی در ایران
اقلیم سرد (کوهستان های غربی)
اقلیم گرم خشک(فلات مرکزی)
اقلیم گرم و مرطوب(سواحل جنوب)
اقلیم معتدل و مرطوب (سواحل جنوبی دریای خزر)
تقسیمات اقلیمی و تیپولوژی معماری
اقلیم و ساختمان
تابش آفتاب و تأثیرآن بر ساختمان و محیط اطراف
موقعیت خورشید
فضاهاي اقليمي در معماري ايراني
حياط نارنجستان
گودال باغچه
بام
سرابستان
زمستان نشين
بهار خواب
اتاق کرسی
پایاب
آب سرا
شبستان
شناشیل
کنده
اتاق بادگیر