چکیده:
طراحی هر فضایی مهم است ولی طراحی مراکز درمانی از اهمیت دو چندانی برخوردار است زیرا در آن بسیاری تجهیزات خاص پزشکی در معالجه و مراقبت از بیماران و همچنین بسیاری از ملاحظات بهداشتی بکار گرفته میشود و ضمناً بسیاری از ملاحظات روان شناختی فضا به جهت حالات روحی بیماران و همراهان آنان، کار طراحی این مراکز را پیچیدهتر میکنند. این مطلب وقتی اهمیت بیشتری مییابد که فضای خاص مد نظر باشد. معماری به عنوان رشتهای که کیفیت فضایی و محیط را برای ما تعریف میکند،
قادر است تا با برخورد صحیح موضوع و در نظر گرفتن شرایط استفاده کنندگان به ایدهای صحیح برسد و آن را در قالب طرحی مناسب اجرا کند.
در طراحی فضاهای درمانی طرح هایی بر پایه این عقیده که طرح و عملکرد دائمی هستند، مردود می باشد زیرا کلیه ساختمان های مربوط به امور بهداشتی مرتبط در حال تغییر و تبدیل می باشد. چگونگی تضمین پیشرفت یک موسسه مرکب از چندین بخش مشکل است زیرا که می تواند سبب بوجود آمدن ساختمانی شود که دیر یا زود مانع انجام خدمات آن موسسه به علت گسترش و تغییرات خواهد شد. بنابر توضیحات ساختمان باید دارای امکانات کافی و قابل توسعه باشد و توضیح بیشتر اینکه فن طراحی و خط مشی ساختمان باید به گونه ای باشد که امکانات برای تغییر داخلی و آراستن مجدد اتاق ها فراهم باشد. بنابراین فضاها و ساختمان ها باید:
امکانات کافی داشته باشد. انعطاف پذیر باشد. قابل توسعه باشد. به امید آنکه واحدهای درمانی در کشورعزیزمان از حالت مکان هایی کسالت آور و غمبار بالاخص برای بیماران به محیطی آرام ، امیدوارکننده به زندگی و شادی آور، نه فقط برای بیماران بلکه برای ملاقات کنندگان و کارکنان تبدیل شود
چكيده 1
مقدمه 3
توجيه طرح 3
تعيين پروژه 8
روش تحقيق 9
فصل اول: شناخت كلي بيمارستان
بخش اول: تعاريف
1-1- تاريخچة خدمات بيمارستاني 8
1-2- تعريف بيمارستان 10
1-3- تقسيمبندي بيمارستان 11
1-3-1- بيمارستان عمومي 11
1-3-2- بيمارستانهاي تخصصي 11
1-4- سطوح بيمارستانها 12
1-4-1- بيمارستان ناحيهاي 12
1-4-2- بيمارستان منطقهاي غير آموزشي 12
1-4-3- بيمارستانهاي منطقهاي آموزشي 12
1-4-4- بيمارستان قطبي آموزشي 12
1-4-5- بيمارستان كشوري 12
1-5- مساحت و اندازة بيمارستان 12
1-6- سرانه تخت در بيمارستانها 13
1-7- اصول اساسي تشكيلات بيمارستاني 13
بخش دوم: فرم كلي ساختمان بيمارستان
1-8- فرم كلي ساختمان بيمارستان از نظر ارتفاع 14
1-9- تيپولوژي بيمارستان 16
1-9-1- سيستم پاويلون 16
1-9-2- سيستم متراكم 17
1-9-3- سيستم مخلوط 17
1-9-4- تعدادي از گونههاي مختلف بيمارستان 18
بخش سوم: توسعه استراتژيك طراحي مدرن
1-11- برنامههاي فضاهاي بيمارستاني 23
1-12- توسعة استراتژيك طراحي مدرن 25
1-13- انواع طرحهاي استراتژيك 28
1-13-1- نمونههاي عمودي فرمهاي ساختماني 29
1-13-2- نمونههاي افقي فرمهاي ساختماني 30
فصل دوم : بررسي بستر و اقليم تهران
2-1- توصیف شهر تهران 41
2-1-1-سیر تحول کاربری خدمات درمانی 41
2-1-2-گسترده شهر تهران والگوی ساختاری 42
2-1-3- موقعيت استقرار شهر وبستر طبیعی آن 43
2-1-4- عوارض ارتفاعی 43
2-1-5- زلزله 45
2-1-6- اقلیم 49
2-1-7- آفتاب گیری و کنترل تابش 65
2-2- معرفی منطقه یک 74
2-2-1- مشخصات جغرافیایی منطقه یک 74
2-2-2- ویژگی های سیاسی و اجتماعی منطقه 74
2-2-3- چشم انداز توسعه منطقه یک 75
2-3-شرح محدوده ولنجک 76
2-3-1-حمل ونقل عمومی 78
2-3-2-مراکز خرید 78
2-3-3-اماکن مهم 78
2-3-4-مراکز تفریحی ورزشی 79
2-3-5-شهبه بانک ها در ولنجک 79
2-4-دسترسی ها 80
2-5-موقعیت ومساحت 80
فصل سوم: تقسيمبندي كلي مناطق مختلف بيمارستان
بخش اول : راهنماي برنامه ريزي و طراحي معماري بخشهاي بستري
3-1 شرايط مناسب محيط بيمار 83
3-2- مواردي كه موجب ايجاد محيط مناسب براي بيماران ميشود 83
3-3- نور طبيعي منظره و تهويه طبيعي 84
3-3-1- ابعاد پنجرهها 84
3-3-2- مكان پنجرهها 84
3-3-3- جلوگيري از تابش آفتاب 84
3-3-4- نوع بازشوي پنجرهها 84
3-4- نور مصنوعي در اتاقهاي بستري 85
3-5- دما، رطوبت و تهويه مكانيكي 85
3-5-1- كنترل دما و رطوبت 86
3-5-2- تهويه مكانيكي 86
3-6- بهداشت محيط و كنترل عفونت 86
3-7- ايمني 87
3-8- صداي مطلوب و نامطلوب 87
3-8-1- تعريف 87
3-8-2- صداي نامطلوب 87
3-9- تسهيلات آسايش و ايمني بيماران 88
3-9-1- تعداد تختهاي اتاقهاي بستري در بخش بستري جراحي 89
3-9-2- فاصله تختهاي بستري 89
3-9-3- امكانات تختهاي بستري 89
3-9-4- سيستم احضار پرستار و اينتركام 90
3-9-5- امكان گوش دادن به راديو، انتخاب كانال تلويزيون 90
3-9-6- دستگيرههاي حفاظتي در حمامها و سرويسهاي بهداشتي 90
3-9-7- سرويس بهداشتي معلولان 91
3-9-8- شيشه و توري پنجرهها 91
3-9-9- پرده 91
3-9-10- تلفن 91
3-9-11- گنجه لباس بيماران 92
3-9-12- يخچال 92
3-9-13- دستشويي 92
3-9-14- گازهاي طبي 92
3-9-15- اتاق روز بيماران 92
3-10- رنگ و فضاي معماري 93
3-10-1- فضاي معماري 94
3-10-2- رنگ 94
3-11- تسهيلات و فضاهاي مورد نياز پزشكان و پرستاران در بخشهاي بستري 95
3-11-1- تسهيلات و فضاهاي مورد نياز پرستاران 95
3-12- ارتباط بخشهاي بستري جراحي و بيمارستان 97
3-12-1- تركيب بندي بخشهاي بستري جراحي 97
3-12-2- همجواري حداقل دو بخش بستري 98
3-12-3- ظرفيت يك بخش بستري داخلي/ جراحي 98
3-12-4- جهت نورگيري بخشهاي بستري 99
3-12-5- گسترش آينده 99
3-12-6- ارتباط بخشهاي بستري با ساير بخشهاي بيمارستان 99
3-13- روابط فضاهاي داخلي بخشهاي بستري جراحي 101
3-13-1- انتخاب مدول شبكه ستونهاي سازه ساختمان 101
3-13-2- مكان ايستگاه پرستاري 101
3-13-3- گروه بندي بيماران بر حسب شدت بيماري، شرايط بيماري و خصوصيات رواني 102
3-13-4- ظرفيت بخش و مكان اتاقهاي آن در رابطه با ايستگاه پرستاري 102
3-14- عملكرد فضاهاي بخشهاي بستري داخلي/ جراحي 103
3-14-1- فضاهاي بيمار خواب 103
3-14-2- اتاق بستري يك تختخوابي 103
3-14-3- مشخصات مشترك اتاقهاي بستري و تجهيزات آنها 105
3-14-4- فضاهاي پشتيباني داخل بخش بستري 106
3-15- نقشه اتاق بستري يك تختخوابي 112
3-16- مشخصات نقشه اتاق كار كثيف در كليه سطوح بيمارستانها 114
3-17- مشخصات نقشه اتاق جمع آوري كثيف در كليه سطوح بيمارستانها 116
3-18- اتاق نظافت 117
3-19- مشخصات نقشه اتاق معاينه و درمان در بيمارستان 118
3-20- دوش و توالت و دستشويي معلولان در تمام سطوح بيمارستانها 120
3-21- ايستگاه پرستاري 122
3-22- بخش بستری مراقبت های ویژه C.C.U.- I.C.U. 123
بخش دوم: بخش جراحي
3-23- سازماندهي بخش جراحي 125
3-23-1- بخش جراحي 126
3-23-2- اطاقهاي جراحي 126
3-23-3- فضاهاي مشترك 126
3-24- بخش جراحي 126
3-24-1- تيم جراحي شامل 127
3-24-2- وسايل اتاق عمل 127
3-25- فضاهاي داخلي بخش جراحي 130
3-25-1- تعداد اتاقهاي عمل 130
3-25-2- مساحتهاي مورد نياز قسمتهاي مختلف بخش جراحي 131
3-26- تجهيزات 132
3-26-1- تجهيزات و وسايل اتاق عمل 133
3-26-2- وسايل اتاق بهبودي 135
3-26-3-خطرات انفجار 135
3-26-4- اندازه اتاق عمل 136
بخش سوم: اورژانس و بیماران سرپایی
3-27-1- اورژانس 141
3-27-2- ورودي اورژانس 141
3-28- درمانگاه 142
3-28-1-تقسيمبندي فضاهاي درمانگاه 143
3-28-2-فضاهاي كلينيكي تيپ 144
3-28-3-انواع درمانگاه 145
2-28-3-1-كلينيك جراحي عمومي 145
3-28-3-2- گوش و حلق و بيني 146
3-28-3-3- چشم پزشكي 150
3-28-3-4- جراحي ارتوپدي 151
3-28-3-5- جراحي پلاستیک 154
3-28-3-6-امراض پوستی 156
3-28-3-7-کلینیک قلب 157
3-28-4- سيركولاسيونهاي اصلي درمانگاه 160
3-28-5- رابطه درمانگاه و بيمارستان 161
3-28-6- تزريقات 161
2-28-7- پانسمان 161
2-28-8- داروخانه 161
بخش چهارم:تشخیص و درمان
3-29- بخش معاينات و معالجات مشترك 162
3-29-1- آزمايشگاه باليني 163
3-29-2- راديولوژي 165
3-29-3- فيزيوتراپي 167
3-29-4- بخش تسهيلات تشخيص 169
بخش پنجم: اداری و خدمات و پشتیبانی
3-30- بايگاني 172
3-30-1- فضاهاي عمومي 173
3-31- تسهيلات جنبي 174
3-32- بخش خدمات و تداركات 174
3-32-1- ساختمان خدمات 174
3-32-2- تغذيه 175
3-32-3- كاخداري 177
3-32-4- رختشويخانه 178
3-32-5- استريليزاسيون مركزي 179
3-32-6- انبارها 182
3-32-7- تسهيلات كاركنان 183
فصل چهارم : نمونه های بیمارستان
4-1- بیمارستان رجین استیت هلن 184
4-2- نمونه بیمارستان قزوین 189
فصل پنجم: معماري داخلي بيمارستان
بخش اول
5-1- رنگ، فرم، فضا 201
5-1-1- بوجود آوردن يك فضاي بهبودي بخش 202
5-1-2- فوائد تعالي و تكامل 204
5-1-3- كارايي و فشارهاي محيط 205
5-1-4- درهم آميختن معماري و طراحي داخلي 206
بخش دوم
5-2- خصوصيات معماري 207
5-2-1- عوامل محيطي 207
5-2-2- اهميت زيست شناختي نور 208
5-2-3- فوائد نور كامل (حاوي همه طول موجها) 208
5-3- رنگ 209
5-3-1- چگونه ميتوان از رنگ استفاده نمود 210
5-3-2- رنگ و تأثير آن در درك فضا 211
5-3-3- استفادههاي عملي از روانشناسي رنگ 213
5-4- لابي 215
5-5- تسهيلات غذاخوري براي ملاقات كنندگان و پزشكان 217
5-5-1- اتاق استراحت بيماران و ملاقات كنندگان 218
5-6- اتاق بيماران 219
5-6-1- محدوديت و انزوا 220
5-6-2- طرح اتاق 221
5-6-3- وسائل رفاهي و تزئيني 221
فصل ششم : تهيه و تنظيم برنامه فيزيكي
6-1- جدول برنامه فیزیکی222
فصل هفتم: معرفي طرح
بخش اول: تحلیل سایت
7-1- تحلیل سایت 271
7-1-1- دلایل انتخاب سایت پروژه 271
7-1-2- دسترسي ها به سايت 272
بخش دوم:اقلیم در طراحی
7-2- جهت گیری و فرم ساختمان 274
7-3- جدار ساختمان و تبادل حرارتی 274
7-4- جهت دادن به بدنه ساختمان برای استفاده از نسیم دریا و باد مطلوب 275
بخش سوم: آلترناتیو ها
7-5- ارائه آلترناتیو و انتخاب بهینه 278
7-6-ایده و کانسپت اولیه 280
بخش چهارم: طرح معماری پروژه بیمارستان 256 تختخوابی تخصصی
7-7- تهیه دیاگرام ها 282
7-7-1-دیاگرام کلی حجم 282
7-7-2-دیاگرام زون بندی پلان ها 282
7-7-3-دیاگرام های عمودی 288
7-8-پلان هر بخش به صورت مجزا 293
7-9-طراحی نما 305
منابع و مأخذ
.