تقدير و تشکر: 3
شناخت کودک استثنایی 3
تعريف كودك استثنايي 3
طبقه بندي كودكان و نوجوانان استثنايي 5
كودكان و نوجوانان عقب مانده ذهني 6
مقدمه و تاريخچه 6
هوش : 7
علل عقب ماندگي 8
گروه بندي عقب ماندگي از نظر آموزشي ، تربيتي و درماني 12
الف ) عقب مانده هاي درمان ناپذير : 13
ازدواج در ميان نوجوانان مبتلا به نارسائيهاي عاطفي و عقلي 14
فوايد چنين ازدواجهايي 15
زيانهاي چنين ازدواجهايي 16
اهداف پژو هش در خصوص کودکان استثنايي عبارتند از: 16
شناخت و روانشناسی کودکان استثنایی با تاکید بر عقب ماندگی ذهنی 17
كودك استثنايي كيست؟ 18
6ـ خستگي جسمي و رواني و اختلالات عاطفي 28
7ـ عوامل محيطي و فرهنگي 29
ارزشيابي و تشخيص كودكان استثنايي 29
ارزشيابي علل طبيعي 29
تشخيص و ارزيابي عقب ماندگان ذهني 30
هوش 31
ارزيابي و سنجش هوش 32
تعريف عقب ماندگي ذهني 33
طبقه بندي افراد عقب ماندة ذهني 34
2ـ گروه آموزشپذير: 35
3ـ گروه تربيت پذير 35
ويژگيهاي رفتاري عقب ماندگان ذهني 36
نكاتي در مورد تربيت عقبماندگان ذهني 37
کودک 39
سبب شناسي عقب ماندگي ذهني اتفاقات دوران بارداري و زايمان 39
تولد زودرس 40
تولد نارس 40
علل زايمانهاي طولاني 41
پرتو نگاري يا اثرات اشعه ايکس 42
تاکسو پلاسموسيس 43
فصل اول 46
بخش اول 46
اين دست كيست؟ 46
شناخت كلي كودکان استثنايي: 47
چگونگي شناخت رفتار كودکان استثنايي 48
دوره اول: دوره حسي- حركتي 48
دوره دوم: دوره فعاليت هاي حسي 49
دوره سوم: دوره فعاليت هاي رسمي: 49
روحيات كودکان استثنايي در سنين مختلف 50
شناخت سرگرمي هاي كودکان استثنايي 51
ويژگي ها و خصوصيات كودکان استثنايي 52
ويژگي هاي ذهني- شناختي كودکان استثنايي 52
مواردي از ديگر خصايص كودکان استثنايي 53
كنجكاوي 54
بازي 54
اهميت بازي 54
بازي راهي براي آموزش زندگي 55
بازي: نياز روحي براي زندگي 55
بازي آغاز شكل گيري شخصيت و اصلاح ساختاري 56
تأكيد بر بازي و آزادي 57
تخيل 57
تقليد و تلقين پذيري: 58
همانندسازي 61
تربيت بدني کودکان ويژه 61
ورزش و تربيت بدني 63
اهميت تربيت بدني براي كودكان استثنايي 64
برنامه ی تطبیقی برای کودکان استثنایی : 66
کلاس های آموزشی ویژه : 67
برنامه ی وِیژه ی کودکانی که ضعف حرکتی دارند : 68
تربیت بدنی ابزاری بری آموزش و پرورش کودکان ناسازگار: 68
تربيت بدني و تشخيص و درمان اختلالات كودكان استثنايي 69
رفتار درماني: 70
روان درماني: 72
عوامل موثر در سازگاري: 73
نتيجهگيري و جمع بندي و نكات مهم 75
چند نكتهي مهم: 75
آثار تخريبي خود شيفتگي 76
" بيماري تاي ساکس " 78
«خودشيفتگي» و «خودکامي» 79
کودکان نابينا آموزش يا پرورش؟ 84
* تاريخچه 86
* پرونده ژنتيکي 87
* بررسي آماري 87
* علائم بيماري 88
* تشخيص 89
* درمان 89
* كرتينيسم 89
* مکانيزم ايجاد بيماري 90
* علائم بيماري 90
* شيوع 90
*] کنترل بيماري 91
*دلايل ابتلاء 92
* درمان 92
*جلوگيري 93
شانگان آرسکوگ-اسکات (Aarskog-Scott syndrome) 93
سيتومگالوويروس 94
* معرفي ويروس 94
* انتقال بيماري 95
* علائم بيماري 96
* تشخيص 97
* درمان 97
نگاهي به سندرم داون 98
کودکان با آسيب ديدگي گفتاري وتکلمي 102
تعريف تکلم ،زبان و اندامهاي تکلمي 103
تقسيم بندي اندامهاي گفتاري 103
تعريف اختلال تکلم 104
تعريف اختلال زبان 104
انواع لکنت زبان 105
علل اختلالات ارتباطي 106
مراحل شناسايي و تشخيص 106
برآورددرصدشيوع 107
پيشگيري از عقب ماندگي ذهني 107
تکنيکهاي روان درماني 108
تکنيکهاي کلامي روان درماني 109
پالايش 109
مسايل و مزاياي خاص گروه درماني 110
اهداف برنامه ويژه 111
صفات معلم تربيتبدني ويژه 113
پیشگیری 117
پیشگیری ثانویه 117
پیشگیری ثالث 117
آزمايش هاي ساده براي سنجش هوش کودکان 118
آزمايش اول 118
آزمايش دوم 118
آزمايش سوم 118
آزمايش چهارم 119
آزمايش پنجم 119
درک کردن شرايط عاطفي اطرافيان توسط کودکان 120
ايجاد انگيزه در ساعات تربيتبدني 120
2-2-3- ويژگي هاي كلي هيجاني و احساس كودکان استثنايي 122
آموزش و تربيت كودکان استثنايي به عنوان فردي در بستر جامعه: 122
تاريخچه آموزشي در دوران كودکان استثناييي: 122
-آموزش و تربيت كودکان استثنايي در آموزشگاه: 123
شکل دهي به شخصيت کودکان 154
ج) رفتارهاي مسخرهآميز 160
علل نارواني ارتباط اجتماعي از بعد آموزشي 160
راه چاره چيست؟ 161
موانع ارتباط اجتماعي ناشنوايان با جامعه و اثرهاي آن 162
الف) رفتارهاي ترحم آميز 164
ب) رفتارهاي اکراهآميز 165
بخش دوم: 165
تعريف فضا: 165
-ديدگاه تحليلي: 166
تعريف فضاهاي ادراكي 167
ادراك 168
عوامل ادراك 168
محيط و اهميت آن: 168
ابزار ادراك 174
حواس كودکان استثنايي 174
3-3-2- محركهاي حسي 174
3-3-3- تقسيم بندي حواس 174
3-3-3-1- حس لامسه 175
3-3-3-2- حواس بينايي و شنوايي 176
3-3-3-3- حس بويايي 177
بخش سوم 178
كودکان استثنايي و معماري 178
4-1-1-كودکان استثنايي، معماري و حصار فضا 179
4-1-2- احساس فضايي و دريافت ذهني كودکان استثنايي از معماري فضا 179
4-1-3- رابطه كودکان استثنايي با فضاهاي ساخته شده 181
4-1-3-1- تحليل كودکان استثنايي از فضا 182
4-1-3-1- احساس آرامش و استقلال كودکان استثنايي در محيط 182
4-1-3-3- پويايي و سيال بودن فضاها از ديدگاه كودکان استثنايي 183
4-1-3-4- طراحي فضا در قالب رفتارها و تنشهاي رواني كودکان استثنايي 183
فصل دوم: 183
بخش اول 184
4-2- خصوصيات ويژه فضاهاي طراحي شده براي كودکان استثنايي 184
4-8-1- فضاهاي بازي كودکان استثنايي 184
وسايل 184
الف) فضا براي گروه هاي مختلف وسائل بازي 186
ب- فضاي باز 186
ج- مكانهاي استراحتي 186
د- انبار 186
4-2-1-2- چند پيشنهاد براي طراجي فضاهاي بازي 187
مصالح بومي قابل دسترس 189
4-2-2- تعريف اجزاي موجود در فضاهاي كودکان استثنايي: 189
4-2-2-1- كف: 189
4-2-2-2- جداره ها: 190
4-2-2-3- جنس: 190
4-2-2-4- تناسبات: 190
4-2-2-5- تزئينات: 190
4-2-2-6- بازشوها: 191
4-2-2-7- ارتباط بصري 191
4-2-2-8- ارتباط حركتي 191
بخش دوم: 194
نمونه هاي موردي: 194
1-1- بررسي تاريخچه كانون در ايران:(1) 194
1-1-2-فعاليت هاي کانون کودکان استثنايي 194
1-2-معرفي نمونه هاي داخلي 195
1-2-1 تعريف کلي 195
مجتمع آموزشي و توانبخشي کودکان آهستهگام 202
1-2-2- معرفي مرکز آفرينشهاي هنري كودکان استثنايي ونوجوانان (واقع در تهران) 205
1-2-2- معرفي مرکز آفرينشهاي هنري كودکان استثنايي ونوجوانان (واقع در تهران) 205
1-2-2-1-مشخصات کلي طراحي اي مرکز 205
1-2-2-2- بررسي و معرفي بيشتر مركز آفرينشهاي هنري 206
1-2-2-3-تحليل مرکز آفرينشهاي هنري كودکان استثنايي و نوجوانان 207
1-2-3-معرفي کانون کودکان استثنايي فرهنگي و تربيتي شهيد فهميده:(2) 208
1-2-3-1-مشخصات کلي اين مرکز: 208
1-2-3-2- بررسي ومعرفي بيشتر اين مركز: 209
1-2-3-3-تحليل کانون کودکان استثنايي فرهنگي و تربيتي شهيد فهميده: 211
1-3- معرفي نمونه هاي خارجي: 211
1-3-1-معرفي مهد کودک هاتوكو (Houtoku kindergarten) (3) 212
مشخصات کلي طراحي اين مرکز: 212
1-3-1-2- بررسي ومعرفي بيشتر اين مركز: 214
1-3-1-3-تحليل مهد کودک هاتوكو: 217
1-3-2- معرفي مهد کودک آروويل (Auroville kindergarten) 217
1-3-2-1مشخصات کلي طراحي اين مرکز : 218
1-3-2-2- بررسي و معرفي بيشتر اين مركز: 219
1-3-2-3-توضيحات و پيشنهاد تعدادي از معماران : 220
نتيجه گيري : 221
بخش سوم 222
5-2- تناسبات كودکان استثنايي در عملكردهاي متفاوت: 222
5-3- بررسي ابعاد و اندازه فضاها و تجهيزات مورد نياز: 223
5-3-1-آموزش تئوري 223
فضاهاي مورد نياز كلاسهاي تئوري شامل: 224
5-3-2- آموزش عملي 224
5-3-3- فضاهاي بازي 226
5-3-4- خوابگاه براي كودکان استثنايي پيش دبستاني 227
5-3-5 سرويس بهداشتي: 227
5-3-6- غذاخوري 228
5-3-7- آشپزخانه 228
5-3-9- انبار 229
5-3-10- كتابخانه 231
5-3-11- سالن اجتماعات: 233
5-3-12-نمايشگاه 234
5-3-13- ورزشگاه 234
فضاهاي مورد نياز 235
5-3-14-بخش اداري 235
5-4- بررسي نيازمنديهاي معلولين(جسمي- حركتي) در ساختمانهاي آموزشي 236
5-4-1- ابعاد اندازه هاي كودکان استثنايي معلول (جسمي- حركتي) 237
مقايسه قد كودکان استثنايي معلول و سالم 238
سن 238
6 238
5-4-2- ضوابط طراحي قسمتهاي مختلف ساختمانهاي آموزشي قابل استفاده براي معلولين جسمي- حركتي 239
ورودي 239
ضوابط ورودي 239
محوطه 240
• راهرو 243
محوطه 247
• راهرو 250
محوطه 254
• راهرو 256
محوطه 260
• راهرو 263