چکیده
مراکز تجاری تفریحی به مفهوم کلی به محلی سر پوشیده ویارو بازی اطلاق می گردد که تعدادی فروشگاه راشامل گردیده که این فروشگاه ها می توانند از یک یا چند صنف مختلف تشکیل گردیدند. این محل کانون داد وستد بوده و ارتباط مستقیمی بین عرضه وتقاضا برقرار می نمایند.
امروزه مراکز تجاری تفریحی ساختمان های نوینی هستند که به رفع نیاز خریداران وبهبود اقتصادی ،اجتماعی مهندسی مالی حقوقی انسانی فرهنگی گرافیکی و… حائز اهمیت می باشد. توجه همه جانبه به این امور باعث می گردد تا مراکز تجاری پس از ساخت از عملکرد مناسبی برخوردار بوده وبهره بیشتری نصیب استفاده کنندگان از آن ها گردد. زیرا اینگونه مورد  استقبال بیشتر خریداران خواهد بود.
غنای معماری بازارها را شاید بتوان از طریق واژه ها و فضاهای گوناگونی که در آن وجود دارد،توضیح داد. واژه های گوناگونی همانند تیمچه ،چهار سوق، راسته و…. که هرکدام دلالت بر فضاها ومکان های خاص در درون بازار دارد ونشان از فعالیت های متنوعی است که در این گونه فضاها صورت می گیرد. افزون برآن فضاها وبناهای دیگری که در کنار بازارجای دارند همانند مدرسه، مسجد حمام و…سبب گردیده است که بازار به مثابه قلب تپنده شهر های تاریخی  باشد و ایجاد مراکز خرید وپاساژها در گوشه و کنار شهر ها نتوانسته است اقتصاد متکی بر بازارها (سنتی) را دستخوش نقصان و ضعف کند.
معماری بازار الهام بخش وسرمشق اغلب طراحان ومعماران در طراحی مراکز خرید وپاساژهای جدید می باشد.اما آن چه در  الگو پذیری از معماری بازارها کمتر بدان توجه شده است فضاهای اجتماعی موجود در بازار هاست که سبب گردیده است بازارها تنها مکانی برای خرید ورفع نیازهای روزمره نباشد و بسیاری از رویدادهای اجتماعی فرهنگی مذهبی وحتی سیاسی در فضاها و مکان های مختلف بازار انجام پذیرد.
 
برای توضیحات بیشتر و مشاهده فهرست مطالب و خرید رساله به ادامه مطلب مراجعه نمائید…
 
 
آنچه مراکز خرید، پاساژها و دیگر اماکن تجاری جدید رااز بازارها متمایز می کند نبود فضاها ومکان های غیر تجاری در این مراکز است .مطالعات جامعه شناسی و روان شناسی بسیاری در کشورها ی توسعه یافته در خصوص رفتار مراجعه کنندگان به مراکز خرید وپاساژها صورت گرفته است. نتیجه این مطالعات بیانگر این موضوع است که بسیاری از مراجعه کنندگان اساسا برای خرید کردن به این گونه مراکز مراجعه نمی کنند و انگیزه ها و اهداف متفاوتی برای استفاده از چنین فضاهایی برای مراجه کنندگان وجود دارد.
معماران وشهرسازان به عنوان تولیدکنندگان فضا نیازمند توجه به خواسته ها و انگیزه ها ی مصرف کنندگان نهایی فضااز جمله مسائلی است که آشنایی معماران با ان  می تواند معماران را درطراحی فضاهای خلاقانه یاری رساند.
تغییر ماهیت تجاری فضاهای مراکز خرید وپاساژها از کارکرد صرف تجاری به مراکز تجاری تفریحی و ایجاد فضاهایی برای اوقات فراغت و تفریح در این گونه مراکز از سالیان گذشته در کشورهای توسعه یافته رواج یافته است درچند سال اخیر نیز در کشور ما رایج شده است بسیاری از مراکز تجاری به ویژه آنهایی که از نظر موقیعت دسترسی درمجاورت محلات مسکونی وپر ازدحام واقع نشده اند با ایجاد فضاها ومکان هایی برای اوقات فراغت واستراحت مراجعه کنندگان نیازهای یک جامعه مدرن  شهری را مد نظر قرار داده اند.
لذا در این پروژه که در منطقه۵ تهران واقع شده سعی شده با توجه به این موضوع یک مجتمع تجاری تفریحی طراحی شود که علاوه برتامین نیازهای ساکنان آن منطقه وکم کردن سفرهای درون شهری برای شهروندان آن ناحیه فضایی تفریحی را نیز برای مراجعه کنندگان فراهم آورد.
 
۱-۱ مقدمه
خرید فعالیتی است که نمودهایی از شرایط و ساختار اقتصادی ، اجتماعی وبه ویژه فرهنگی یک محیط را آشکار می سازد، هرچند که در ابتدا فضاهای خرید ، تنها به منظور پاسخگویی به نیازهای اقتصادی راهبان به صورت پلان های خطی و قرارگیری اجزای فرد یعنی مغازه ها در اطراف مسیرهای خطی یا منحنی مراجعان طراحی می شد، اما کم کم این ایده که مراکز خرید باید در بر گیرنده کاربری هایی باشند تا برای دیگر نیازهای مراجعان نیز پاسخی مناسب یابد، به عنوان اندیشه غالب درمعماری مراکز تجاری تبدیل گردید.
 
۱-۲ بیان مسئله
از آن جایی که گذراندن اوقات فراغت و تفریح وخرید از مسائلی است که ذهن اکثر اقشار جامعه را به خود مشغول کرده وبا توجه به کمبود زمان و وقت کافی بدلیل مشکلات زندگی در جامعه امروزی بنابراین برای انتخاب موضوع پایان نامه در بین فضاهای معماری به دنبال فضایی گشتم که بتوان نیازهای ذکر شده را به نحوی متفاوت تر از آنچه به صورت روزمره سپری می کنیم پاسخ داد. فضایی که علاوه بر سپری کردن اوقات فراغت وتفریح نیازهای دیگر خانواده ها نظیر نیازهای اقتصادی وفرهنگی و…… راپاسخگو باشد.
همانطور که مشخص است ذهن بشر همواره به دنبال دستیابی به فضاهایی بوده که علاوه بر برآورده کردن بسیاری از نیاز های روزمره جنبه تفریحی داشته ویک نوع تعامل اجتماعی نیز به همراه بیاورد.رسیدن به یک”فضای بینابین” که برای هر قشر و طیف سنی با هر نوع سواد و طبقه اجتماعی مکانی در نظر گرفته است.
بنابراین پس از بررسی های انجام شده نتیجه گرفتم بهترین فضایی که بتواند پاسخگوی این نیازها باشد مرکز تجاری-تفریحی است.
مرکز تجاری-تفریحی شاید به ظاهر واژه ای جدید به نظر آید، اما در واقع نسل جدیدی از بازارهایی است که امروزه جای خود را به مراکز خرید دخمه مانند می سپارند. مراکز تجاری – تفریحی فضایی بینابین در معماری هستند که نه فقط برای خرید بلکه برای گذراندن اوقات فراغت وبه بهانه با هم بودن طراحی می شوند، زیرا اوقات فراغتی دلنشین خواهد بود که در کنار یکدیگر سپری شود.
 
مراکز خرید را نمی توان قلمرویی منفک از زندگی فرض کرد،بلکه این مراکز همانند همه مکان ها و فضاهای موجود در زندگی هریک به تنهایی می توانند کلیت جامعه را بازنمایی کنند.فضاها و مکان ها در هم متداخل و کثیرالاضلاعند. از این رو از طریق مطالعه فضای مراکز خرید می توانیم به کلیت جامعه و زندگی روزمره دست یابیم.
 
مفهوم مراکز تجاری ۲-۱  
“مراکز تجاری به مفهوم کلی به محلی سر پوشیده ویا رو بازی اطلاق می گردد که تعدادی فروشگاه را شامل  گردیده که این فروشگاه ها می توانند ازیک یاچند صنف مختلف تشکیل گردند. این محل کانون داد وستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را بر قرار می نمایند.مرکز تجاری اقتباس قرن بیستمی از بازار است، که سابقه تاریخی دارد به همراه جای پارک برای اتومبیل. مرکز تجاری مجموعه ای است از مغازه های خرده فروشی، بخشهای خدماتی، پارکینگ و… که همگی توسط یک شرکت مدیریتی که به صورت واحد عمل میکند، طراحی ، ساخته و گردانده می شود.مراکز تجاری علاوه بر موارد یاد شده میتوانند دارای رستوران، بانک، سالن نمایش، کافی شاپ، دفاتر حرفه ای، ایستگاه های خدماتی و بنگاه های دیگر نیز باشند.”
 
-۳ هدف از ایجادمراکزتجاری۱
پس از پیدایش تمدن و قبل از رایج شدن پول مبادله کالا به صورت پایاپای صورت می گرفت وبه تدریج با ازدیاد حجم تولیدات وتوسعه مبادلات وگسترش روابط اجتماعی و اقتصادی سیستم های اقتصادی پیشرفت نموده و به سه شکل زیر نمود پیدا کرد:
تولید کنندگان
توزیع کنندگان
مصرف کنندگان
“جهت رفع نیاز مصرف کنندگان و ارائه محصول تولید کنندگان  نیاز به اماکنی برای تسهیل امور فوق احساس گردید که این مسئله انگیزه ایجاد مراکز تجاری شد.”
 
تاریخچه مراکزتجاری ۴-۱
“احداث اولین مراکزتجاری به مفهوم امروزی در ایتالیا وبه سال ۱۱۰میلادی در زمان امپراطوری تروژان باز می گردد. در این سال برده ای یونانی مرکز خریدی مجاور میدان عمومی شهر رم بنا نمود این مرکز در دوطبقه احداث گردید و در آن حجره ها به صورت ردیفی استقرار یافته و دارای سیستم تهویه بود.در قرون وسطی بازارهای خیابانی لندن، بازارچه های بلژیک و بازارهای خاور میانه شکل گرفت. بعد از جنگ جهانی دوم با حرکت و اسکان مردم در حومه شهرها مراکز تجاری نیز به این مکانها انتقال یافت که هدف آنها در دسترس بودن مشتریان بود که این تفکر تا امروز نیز ادامه یافته است.”
 
-۴-۱ تاریخچه مراکزتجاری در جهان۱
مال یاشاپینگ مال گونه ای از معماری است که شامل مجموعه ای از مغازه ها است، به اضافه پیاده روها یا راههای دسترسی، برای تامین ارتباطات عمودی و افقی، در نقش ستون فقرات، که این مغازهها را به هم متصل میکند.این کلمه به طور کلی درآمریکای شمالی و استرالیا به محوطه های بزرگ خرید گفته میشود در حالی که واژه آرکید اغلب در بریتانیا استفاده میشود و به پیاده روهای باریک واغلب سرپوشیده یا به فضای تجاری ایجاد شده بین دو توده ساختمانی گفته میشود، چیزی که بیشتر در ایران رایج بوده و هست.
در بریتانیا و اروپا مفهوم دیگری به نامحوزه خرید عابر پیاده محدوده خرید یا محدوده پیاده رو مطرح است که نمونه ای بزرگتر ازدالاناستو اغلب قسمتی از آنهاسرپوشیده است این محدودهها منحصرا محدوده های برای دادوستد هستند.مراکز خرید در بریتانیا معمولا در مرکز شهر هستند و تعدادی از این مراکزنیز در دهه ۸۰و ۱۹۹۰درحومه بعضی شهرهای بریتانیا ساخته شدند .امروزه مراکز بیرون شهر در جهان گسترش یافته اند و در حال حاضر بیشتر به گونه ای از پارکهای خرید توجه نشان داده میشود که شامل رسته ای مغازه ها با مشاغل مشابه اند و هر کدام هم ورودی جداگانه ای دارند.
مفهوم مراکز خید هرچند در اروپا مفهومی زاییده صنعتی شدن وگونه ای معماری قرن بیستمی به حساب میاید در این سوی جهان داستانی به بلندای یک تاریخ دارد تا آنجا که شهر اسلامی را نمیشود بدون بازار تصور کرد بدون مغازه ها تیمچه ها چارسوها و…، بازارسرپوشیده بزرگ اصفهان از آثار قرن دهم میلادی، بازار سر پوشیده بزرگ تهران با ده کیلومتر طول و نمونه های دیگر، از مراکز خرید اینچنینی است. مثال دیگر بازار بزرگ استانبول است که در قرن ۱۵میلادی ساخته شده است این بازار با ۵۸گذر و ۴۰۰۰مغازه نمونه دیگری از این گونه معماری است.
“اولین نمونه های اروپایی تحت تاثیر این مفهوم و نیازدر قرنهای بعد به وجود آمد از این میان مارکت سرپوشیده آکسفورد، درآکسفورد انگلستان نمونه ای متاخر از این گونه معماری در اروپاست که به طور رسمی در اول نوامبر ۱۷۷۴افتتاح شده و هنوز زنده و پابرجاست؛ با گذشت زمان این مفهوم نیز گسترش پیدا کرد و متکامل تر و شایع تر شد، از نمونه های بعدی میتوان پاساژبارلینگتون درلندن را که در سال ۱۸۱۹افتتاح شد را نام برد این مفهوم به امریکا سفر کرد واولین نمونه آن در جزیره رود در ۱۸۲۸ متولد شد از نظر تاریخ نگاری معماری این مرکز خرید در ترویج این گونه معماری واین مفهوم درآمریکا نقش بسزایی بازی کرد.به دنبال مراکز ساخته شده در انگلستان و امریکا، گالریا ویتوریو امانویل در میلان در دهه ۶۰قرن هجدهم ساخته شد که از نظر وسعت شبیه تر به مراکز بزرگ خرید در دوره مدرن بود و کم کم بیشتر شهرهای بزرگ در اواخر قرن ۱۸ و اوائل قرن ۱۹شروع به ساختن پاساژها و مراکز خرید کردند در این میان پاساژ کلیولند گام نیز در مسکو در ۱۸۹۰ساخته شد                                                        .”
 
تصویر۱-۱:نمونه مراکز تجاری اولیه
“مراکز خرید اولیه که در تب و تاب صنعتی شدن و عصر ماشین طراحی میشدند مقیاس انسانی نداشتند و بیشتر شرایط عبورو مروراتومبیل ها در طراحی آنها در نظر گرفته میشد. مانند مارکت اسکوار  و لیک فورس در الینویز که در ۱۹۱۶ساخته شدند وکانتری کلاب پلازا در کانزاس و میسوری که در ۱۹۲۴ساخته شدند.”
 
تصویر۱-۲
“در نیمه قرن بیستم به واسطه حومه نشینی و فرهنگ اتومبیل درآمریکا سبک جدیدی ازمراکز خرید بزرگ در حومه شهرها به دور ازازدحام مراکزشهرها به وجود آمد.اولین مرکز خرید اینچنینی در امریکا هایلند پارک ویلیج  بود که در ۱۹۳۱در دالاس تگزاس افتتاح شد.در انگلستان این مفهوم به گونه ای دیگردرآمد. چریسپ استریت مارکت اولین پیاده رو به شکل یک منطقه تجاری بود که شامل مغازه ها و راههای جلوی آنها میشد.در ادامه تکامل معماری مراکز خرید مفهوم مراکز خرید کاملا سر پوشیده به وسیله معمار اتریشی ویکتور گرون  بسط و گسترش یافت تا جایی که او را پدر  مراکز خرید مدرن در امریکا میدانند.به تدریج این گونه جدید معماری تکامل پیدا کرد ومالنامیده شد مثل نور گیت مال  که در شمال سیاتل واشنگتن در ۱۹۵۰و نوردلند شاپینگ سنتر نزدیک دیترویت در ۱۹۵۴ساخته شدند.”
از میان نمونه های غیر امریکاییوست ادمونتون مال درادمونتون کانادا که به مدت ۲۰سال بزرگترین مرکزخرید سرپوشیده در جهان بود را میشود نام برد. در اروپا نیز دوندرام تاون سنتر در دوبلین ایرلند از نظر اندازه قابل توجه است.از بزرگترین مراکز خرید در دنیا و در آمریکا بازار آمریکا است که در نزدیکی مینستوتا واقع است این مرکز در ۱۹۹۲افتتاح شده است و ۳۹۰۰۰۰متر مربع مساحت دارد                                                                            .
 
تصویر۱-۳
گلدن رسورس شاپینگ مال در پکن که در اکتبر ۲۰۰۴افتتاح شد بزرگترین نمونه واقعی در جهان است که ۶۰۰۰۰۰متر مربع مساحت دارد.هرچند مساحت برجایا تایمز اسکوار  در کوالالامپور ۷۰۰۰۰۰ مترمربع گفته میشود. نمونه دیگر بازار اس ام آسیا  در فیلیپین است که در ماه می ۲۰۰۶افتتاح شد ورتبه سوم را از نظر وسعت در در جهان داراست و ۳۶۰۰۰۰متر مربع مساحت دارد و هنوز در حال توسعه است.بازار عرب در دوبی که در سال ۲۰۰۸افتتاح شد با ۹۲۰۰۰۰متر مربع مساحت یکی از بزرگترین ها میباشد.
 
۱-۴-۲ تاریخچه مراکزتجاری در ایران
واژه بازار بسیار کهن است وبه معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست.بازار در فارسی میانه به صورت (وازار) و با ترکیب هایی مانند وازارگ(بازاری) و وازرگان(بازرگان) به کار می رفته است و در پارتی به صورت(واژار) مورد استفاده قرار گرفته است.
“اولین مراکز تجاری در ایران تحت عنوان بازار به عنوان نهادی اقتصادی – شهری در دوره ساسانیان در شهرهای بازرگانی- تولیدی شکل گرفت.بازار در شکل کلی خود نهادی منحصربه شهرها نبوده است بلکه در نواحی روستایی نیز بازارهای موقت تشکیل می شده است . تشکیل این بازارها در روستاهایی که از نظر دسترسی و دیگر عوامل دارای شرایط مطلوب تری بوده اند منشا پیدایش پاره ای از شهرها بوده است. بر پایه اطلاعات موجود از اواخر قرن اول هجری به بعد در بسیاری ازشهرها بازارهای دائمی وجود داشته است و هر نوع کالا در محلی معین عرضه می شده است.هسته اولیه اغلب بازارهای واقع در شهرها در حوالی یکی از پرترددترین دروازه ها شکل می گرفت. این هسته ابتدا در ربض و پشت دروازه  شهرو گاه در داخل شارستان ونزدیک دروازه شهر تشکیل می شد و سپس در داخل شارستان و ربض گسترش یافت.گسترش بازار در داخل شهر در امتداد راه یا راههای اصلی شهر تا  مرکز آن امتداد می یافت و گاهی اوقات بازاراز یک دروازه تا دروازه دیگر شهر به طور پیوسته امتداد داشته است.وسعت و توسعه بازار هر شهر بستگی به جمعیت و رشد اقتصادی آن داشت. در شهرهای کوچک بازار عمدتاً جنبه خرده فروشی و تامین مایحتاج مردم شهررا داشت و در شهرهای بزرگ بخش عمده ای از بازار در خدمت بازرگانی خارجی وعمده فروشی قرار می گرفت.تمام یا بخشی از اغلب بازارها در هنگام احداث آنها مسقف نبود وبه تدریج  با گسترش  رونق شان سرپوشیده می شدند.عرض بازارها به طور متوسط بین ۵/۳ تا۵متر و برای عبور پیاده و گاری در زمان عادی مناسب بود ودر ایام برگزاری اعیاد وسوگواری در حرکت پیاده اخلال به وجود می آمد.هر بازار دارای دروازه و دری بود که شب ها بسته می شد و تا چند قرن پیش مغازه های بازار درب نداشت و شب ها وایام تعطیل توسط پارچه ای ضخیم مغازه خود را می بستند.ساخت بازارها در دوره صفوی فزونی گرفت وتا اواخر دوره قاجار ادامه یافت.”
 
۱-۵ شرح فضاهای بازار
۱-۵-۱ خانبار:در مجاورت سرا محلی وجود دارد به نام خانبار یا (کالا انبار)که محل اصلی انبار کردن و نگهداری کالا است.
۱-۵-۲  دالان:دالان یا بند یک فضای ارتباطی بوده و به راسته های فرعی سر پوشیده ای گفته می شود که حدفاصل بین راسته اصلی وکاروانسرا یا سراهاست و به وسیله درب از راسته اصلی جدا می شود.
۱-۵-۳  قیصریه:به مجلل ترین و معتبر ترین بخش بازار اطلاق می شود که درآن صنعتگران وپیشه وران ظریف کار مانند زرگران و سوزن دوزان به کار پرداخته وکالاهای گران قیمت به فروش می رسد.
۱-۵-۴ کارگاه:درکارگاه فقط کارهای تولیدی یاتبدیلی دررابطه با فروش انجام می شودو بستگی به نوعکاردرآن داردمانندکارگاه های رنگرزی ، چیت سازیو…
۱-۵-۵ حجره یا دکان:کوجک ترین واحد تشکیل دهنده بازار است. شماری از دکان ها هنگامی که به صورت خطی در دو سوی معبری قرار گیرند یک راسته بازار را تشکیل می دهند.
۱-۵-۶ تیمچه:به فضای سر پوشیده وسیعی که دارای ساختمان دو ویا سه طبقه می باشد اطلاق می شود. پیدایش تیمچه ومعماری آن به دوران بعد از صفویه بر می گردد. شکل تیمچه  معمولا به صورت هشت ضلعی بوده وگرداگرد صحن مرکزی حجره ها قرار دارد. فضای مرکزی تیمچه با گنبد مسقف شده وبا کاربندی و مقرنس کاری تزئین شده است.
۱-۵-۷ “تیم :  تیم نیز مانند تیمچه بیشتر محل امور دفتری وپایگاه فعالیت های دلالان است.”
۱-۵-۸ سرایا خان:سرا یا خان همان تجارت خانه بوده ونمونه جنس از آنجا تحویل گرفته شده و در جاهای دیگر پخش می شود. از دیگر عملکردهای خان جنبه میدان بودن آن است و ؛البا در , اطراف آن مسجد آب انبار  مدرسه وبناهایی از این قبیل جای می گیرند.
۱-۵-۹ “راسته بازار:راسته ها شلوغ ترین و پر ازدحام ترین قسمت های بازار هستند زیر محل رفت و آمد و برخورد مستقیم خریدار و فروشنده می باشند.”
۱-۵-۱۰ چهار سو یا چهارسوق:محل تقاطع  دو راسته اصلی را چهارسوق می نامند.شکل آنها معمولا به شکل هشت ضلعی است که در گوشه آن حجره وراه پله ای برای دسترسی به طبقه دوم ساخته می شدو سقف آن نیزمعمولا به صورت گنبد وبا تزئینات می باشد.
۱-۵-۱۱ “جلوخان:عبارت است از فضایی ارتباطی به شکل یک میدانچه که از سه یا چهارطرف           محصور است وبه عنوان یک فضای ورودی مکث وتجمع مورد استفاده قرار می گرفت.”
۱-۵-۱۲″میدان:در جلوی سر در ورودی بازارها معمولا فضای بازی قرار دارد که غالبا جنبه تشریفاتی داشته و رابطه بازار با فضای خارج را برقرار می کند.”
۱-۶  فضاهایی که در کنار بازارها جهت تعاملات اجتماعی احداث می گردیدند:
۱-۶-۱ مسجد:مسجد مهم ترین فضای اجتماعی بازار است وبه دلیل اهمیت آن واعتقادات مذهبی بنای آن بسیار مستحکم ساخته شده است وبه همین دلیل بسیاری از مساجد ساخته شده در دوره های مختلف هنوز نیز به جامانده اند.
۱-۶-۲ ضرابخانه:احداث ضرابخانه در شهرهای سنتی ایران معرف پویایی اقتصاد آنها  است  ازجمله در اصفهان از دیرباز سکه ضرب می شد.
۱-۶-۳ حسینیه وتکایا:دربعضی از نقاط بازار فضاهای نسبتا وسیعی جهت برگزاری روضه خوانی وعزاداری در ایام سوگواری در نظر گرفته شده است.
۱-۶-۴ مدرسه:مدارس علوم دینی که طلاب در آن سکونت نیز داشتند محل تدریس وبحث های مربوطه بوده است.
۱-۶-۵ قهوه خانه:محلی جهت استراحت و گذران اوقات فراغت بوده و مردم در این محل به بحث و گفتگو در مورد مسائل روز پرداخته و همچنین محلی برای اجرای نقالی، ترنا بازی و نوشیدن چای وکشیدن قلیان بوده است.
۱-۶-۶ کاروانسرا: به سرای بزرگ در داخل شهرها ویا در میان راهها که کاروان ها در آنجا اتراق می کنند اطلاق می شود اکثر کاروانسراها به شکل مستطیل ویا مربع بوده وساختمان آنها دو طبقه بوده که طبقه پائین برای نگهداری دام و طبقه بالا برای خوابیدن مسافر اختصاص یافته است.
 
۱-۷ گونه شناسی مراکز خرید
۱-۷-۱ گونه شناسی مراکز خریددر جهان 
“ایر پورت سنتر  :شامل خرده فروشیها، رستورانها و سایر سرویس هایی است که در فرودگاه متمرکز شده اند.آرکید :نوعی از مراکز خرید سرپوشیده عمومی شهری متداول در قرن ۱۹ است که دارای سقف شیشهای قوسی شکلاست و دو ردیف از مغازه ها که در طرفین عبور عابر پیاده قرار دارند ؛معمولا با دو خیابان موازی در ارتباط اند.”
“کامیونیتی سنتر   :یک مرکز خرید که مساحت آن، حدود ۳۵۰۰۰۰-۱۰۰۰۰۰ متر مربع است که از یک یا دودپارتمان، داروخانه و مغازه های لوازم خانگی تشکیل شده است. این مراکز، روباز بوده و در یک طبقه با مغازه هایشان به اشکال الیا یو شکل ساخته شده اند.
کانوناینس سنتر  :یک مرکز خرید باز با کمتر از ۶ مغازه که نیاز های روزمره نظیر نوشیدنیها، فیلم های ویدئوییو سایر مایحتاج مردم را فراهم می کنند.
انکلوزد مال   : از مراکز خرید که کلا در داخل یک ساختار مسقف قرار داشته و ورود به آن توسط تعداد محدودی از ورودی های کنترل شده صورت می گیرد و اغلب مغازه ها از طریق راهرو های داخلی قابل دسترسی می باشند.
اینترتیمنت کمپلکس :نوعی از مراکز خرید که شامل مکان هایی مانند تاترها، رستورانها و مکان های تفریحی می باشد که در ارتباط با مغازه هایخرده فروشی قرار می گیرند.
فشن مال   :یک مرکز خرید مشتمل بر مغازه هایی که پوشاک مطابق مد روز و کالاهای مرغوب ارایه می دهند.
فستیوال مارکت پلیس:مراکزخرید شهری که ترکیبی ازرستوران و مکانهای تفریحی می باشدکه درعین حال بامکان های تاریخی وفرهنگی همراه شده اند
“گالریا :یک نوع فروشگاه سقف شیشه ای یا فروشگاه حیاط دار همانند فروشگاهای اروپایی عصر ویکتوریا با سقف های طاق شیشه ای. مانند گالری ویتوریو امانویل ساخته شده در سال ۱۸۶۷ در میلان ایتالیا
لایف استایل سنتر  :یک نوع از مراکز خرید در فضای باز که بصورت مغازه های بیرونی در یک ردیف قرار دارند، مانند فروشگاههای مدزنانه (فشن)، جواهر فروشی ها،  فروشگاههای وسایلچرمی و رستورانها که برای جذب مصرف کنندکان متمول طراحی شده اند. این مراکز معمولا دارای محوطه های جذاب، آبنما ها، محل های نشستن هستند که مشتری هارا برای گردش و خرید تشویق می کنند
مال   :مراکز خرید بزرگی که معمولا سرپوشیده و پارکینگ هایی نزدیک به آن احداث می شوند
میکس یوز سنتر   :مجموعه ای که ممکن است شامل خانه های مسکونی، ادارات، رستورانها، هتل وسایرکاربری هایی باشد که مرتبط بایک خرده فروشی باشند
نیبورهود سنتر   :یک مرکز خرید که سرپوشیده نبوده و دارای حدود ۱۵۰۰۰۰-۳۰۰۰۰ مترمربع می باشدکه با۳ الی ۱۵ طبقه همراه با یک سوپر مارکت می باشند
اپن ایر  :یک مر کز خرید که مغازه ها مستقیما قابل دسترسی برای عموم می باشند پیاده روهای آن ممکن است که سر پوشیده باشند، اما این مغازه ها زیر یک سقف واحد محصور نیستند
رجینال سنتر : یک مرکز خرید با مساحت ۴۰۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰۰ مترمربع، اغلب سر پوشیده  است با ۴۰ تا ۱۰۰ مغازه
شاپینگ سنتر   :یک گروه طراحی شده از خرده فروشی هایی که به هم ارتباط دارند و معمولا با یک پارکینگ در ارتباط هستند، که اغلب توسط یک سازمان، مدیریت می شوند
استریپ   :یک مرکز خرید کوچک همسایگی که در فضای باز قرار دارد و معمولا کوچکتر از ۱۰۰۰۰متر مربع می باشد، با کمتر از سه ردیف مغازه که در ارتباط با ردیف پارکینگ ها یی که روبروی مغازه ها می باشند
سوپر رجینال سنتر   :بزرگتریننوعمراکز خرید که بر اساس نیازمندیها طبقه بندی شده و معمولا یک فضای سرپوشیده است که دارای مساحت بیش از۸۰۰۰۰۰ متر مربع و بیشتر از ۱۰۰ مغازه، که شامل چندین فروشگاه زنحیره ای می باشد
اربان مال : یک مرکز خرید شهری که بزرگترین آنها ممکن است شامل چندین طبقه با دسترسی به پارکینگ های چند طبقه باشد
ویلیج سنتر   :یک مرکز خرید که سرپوشیده نبوده و دارای چندین راسته و اغلب دارای یک میدان مرکزی است
 
۱-۷-۲ گونه شناسی بازار ها در ایران
۱-۷-۲-۱ بازارهای دائمی
” در شهرهای متوسط و بزرگ وگاهی در شهرهای کوچک یک یا چند راه اصلی شهر به بازار اختصاص  می یافت. معمولا بازاردائمی واصلی هر شهر از مهم ترین دروازه شهر شروع می شد وتا مرکز شهر یا تا دروازه های دیگر امتداد می یافت در دو سوی راسته های این بازار تعدادی دکان متصل به یکدیگر وجود داشت و در پشت دکانها تعدادی کاروانسرا وتیمچه می ساختند که در ورودی آنها در راسته اصلی وگاه در راسته های فرعی قرار داشت.بازارها محور ارتباطی اقتصادی واجتماعی  وبه عبارت دیگر مرکز شهر بودند و علاوه بر فضاهای اقتصادی مهم ترین فضاهای فرهنگی واجتماعی شهر مانند مسجد جامع و سایر مساجد بزرگ ،مدرسه های علمیه،خانقاه ها، زورخانه ها وغیره در امتداد آن قرار داشتند.”
 
۱-۷-۲-۲ بازارهای ادواری
” تا گذشته ای نه چندان دور در بعضی ازشهرها بازارهایی در مواقع معینی ازسال یا ماه یا حتی هفته به صورت ادواری تشکیل می شد. وسعت و دوره زمانی این بازارها به نوع کالاهای مورد معامله وحجم مبادلات وحوزه نفوذ آنها بستگی داشت ودر بعضی از شهرها یک روز معین از هر هفته به تشکیل بازار اختصاص داشت و معمولا این بازارها به نام همان روز موسوم می شد . این بازارها فاقد فضای ساخته شده بودند.”
 
۱-۷-۲-۳ بازارگاه های شهری
“در بسیاری از شهرهای کوچک وبزرگ فضایی باز وساخته نشده برای استقرار دست فروشان وجود داشت که  در آن ها کالاهای ارزان قیمت و در بعضی از شهرهای بندری ومرزی  حتی کالاهای لوکس برای فروش عرضه می شد .بعضی از بازارگاهها  نیزبه  فروش میوه وسبزیجات اختصاص داشت.تفاوت بازارگاه ها با بازارهای ادواری در زمان برپایی آنها بود. بازارگاهها کما بیش در همه اوقات سال برپا بودند وتقریبا حالت دائمی داشتن،هرچند گاهی بعضی ازآنها بیش از چند سال دوام نمی یافتند وتحت تاثیر عوامل اقتصادی- اجتماعی یا تصمیم مقام های شهری تعطیل می شدند.”
۱-۷-۲-۴ بازارچه ها
” درشهرهای بزرگ و متوسط در مرکز هر محله یک بازار کوچک متشکل از چند دکان مانند بقالی، قصابی ،میوه فرمشی وگاه نانوایی، نجاری و پینه دوزی که نیازهای روزانه وهفتگی مردم محله را تامین می کردند وجود داشت و معمولاً بازارچه نامیده میشد. وسعت هر بازارچه وتعداد دکانهای آن بستگی به وسعت وجمعیت محله داشت.فضای محله ها وبازارچه ها دو نوع بود نخست به صورت میدانچه و دوم به صورت یک گذر بود که در بخشی از معبر اصلی محله قرار داشت در مواردی عرض آن بخش از معبر که بازارچه در آن جای داشت پهن تر از سایر قسمت های معبربود تا توقف وداد وستد خریداران و مردم محله ایجاد زحمت برای عابران نکند.”
۱-۸ بررسی ابعاد مختلف بازار
” بازارها را می توان از ابعاد زیر مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار داد.
-از دیدگاه معماری
-از دیدگاه شهرسازی
-از دیدگاه اجتماعی
۱-۸-۱ بررسی بازارها از دیدگاه معماری
بازار از راهروهای عریض و معمولا سرپوشیده ای تشکیل شده که حجره های متصل به یکدیگر در دو سوی آناستقراریافتهاند این راهروها راسته نام دارند و در هر راسته کالای خاصی عرضه می شود . درمناطق گرم وخشک بازارهای سر پوشیده مسیر مناسبی را در هنگام تابش آفتاب ایجاد می نموده که این مسیر علاوه بر عملکرد تجاری به صورت رابط بین محلات نیز عمل می کردند.درمرکز محلات معمولا بازار چه هایی وجود داشت که احتیاجات روزمره مردم محل رامرتفع می ساختند.از آنجاکه فضای بازار می بایست پویابوده و حرکت را القا نمایند لذا تحقق به این امر با ارتفاع بلند سقف ها،قوسی بودن سقف، ریتم و تناسبات کشیده در پایه ها، شعاع های نور که به وسیله نور گیرهای سقفی وارد فضامی شود وپیچ و خم راسته ها ایجاد شده است.ولی از آنجایی که طولانی بودن مسیرها باعث خستگی و یکنواختی می گردد؛لذا پس از طی مسافتی در راسته به فضاهای مکث و یا تقاطع  هایی بر می خوریم و همین حرکت وسکون در معماری بازار است که فضایی جذاب ومتنوع را ایجاد می نماید.”
 
۱-۸-۲ بررسی بازارها ازدیدگاه شهرسازی
” بازاربه عنوان قلب اقتصادی شهر مهم ترین مکان در امور تجاری واقتصادی شهر بوده تا به آنجا که عظمت و اعتبار شهرها به اهمیت  و رونق بازار بستگی داشته است.
 
۱-۸-۳ بررسی بازارها از دیدگاه اجتماعی
فضای بازار تنها به داد و ستد و بازرگانی اختصاص نداشت بلکه به عنوان شاه راه حیاتی شهر برخی از عناصر مهم شهری مانند مسجد جامع ،مدرسه های مذهبی، خانقاه، گرمابه و سایر تاسیسات وفضاهای مهم شهری را در خود جای می داد و درامتداد خود بامراکز حکومتی ارتباط داشت و به همین جهت مهمترین محور فضایی در حیات اجتماعی شهر بود.”
۱-۹ انواع مراکز تجاری
۱-۹-۱ ازنظر وسعت وحوزه نفوذ
” بازارها از این نظر به پنج گروه تقسیم بندی می شوند:
الف)بازارهای بین المللی:بازارهای این گروه مربوط به دوره ای می شود که روابط سیاسی و اقتصادی بین المللی توسعه یافته بود.
ب)بازار های ملی :این بازارها در گذشته بر سر راههای کاروان رو داخلی قرار داشتند و مبادلات تجاری داخلی را در این نقاط انجام می دادند.
ج)بازارهای منطقه ای:این بازارها به یک منطقه جغرافیایی محدود سرویس داده ومحدوده این منطقه بستگی به تراکم روستاها و آبادی ها داشته است .
د)بازارهای محلی :این بازارها قدرت خدمات رسانی محدودتری داشته وحوزه نفوذ آنها یک شهر بوده است.
ه)بازارچه ها:شامل تعدادی دکان که مایحتاج یک محله را تامین می کرده است این مغازه ها شامل بقالی، قصابی، میوه فروشی، نانوایی و…بوده و وسعت وتعداد آنها بستگی به جمعیت محله و وسعت آن داشته است.”
 
و………………………………………………
 
 
 
فهرست مطالب:
عنوان………………………………………………………………………….شماره صفحه
 
فصل اول:معرفی و اهداف پژوهش………………………………………………………. ۱
۱-۱مقدمه……………………………………………………………………………………………………..۲
۱-۲ بیان مسئله……………………………………………………………………………………………….۲
۱-۳بدنه مسئله…………………………………………………………………………………………………۳
۱-۴بیان اهداف طرح…………………………………………………………………………………………۵
۵……………………………………………………………………………………………………. ۱-۴-۱ هدف کلی
۵………….……………………………………………………………………………………… ۱-۴-۲اهداف جزئی
۶………….…………………………………………………………………… تاریخچه و پیشینه
۱-۱مقدمه……………………………………………………………………………………………………..۶
۱-۲مفهوم مراکز تجاری……………………………………………………………………………………..۶
۱-۳هدف از ایجاد مراکز تجاری…………………………………………………………………………….۷
۱-۴تاریخچه مراکز تجاری………………………………………………………………………………….۷
۱-۴-۱ تاریخچه مراکز تجاری در جهان……………………………………………………………………۷
۱-۴-۲ تاریخچه مراکز تجاری در ایران………………………………………………………………….۱۲
۱-۵شرح فضاهای بازار……………………………………………………………………………………۱۳
۱-۵-۱ خانبار……………………………………………………………………………………………….۱۳
۱-۵-۲ دالان………………………………………………………………………………………………..۱۳
۱-۵-۳ قیصریه……………………………………………………………………………………………..۱۳
۱-۵-۴  کارگاه………………………………………………………………………………………………۱۳
۱-۵-۵ حجره………………………………………………………………………………………………..۱۳
۱-۵-۶ تیمچه………………………………………………………………………………………………..۱۳
۱-۵-۷ تیم……………………………………………………………………………………………………۱۴
۱-۵-۸ سرا یا خان………………………………………………………………………………………….۱۴
۱-۵-۹راسته بازار………………………………………………………………………………………….۱۴
۱-۵-۱۰چهار سو……………………………………………………………………………………………۱۴
۱-۵-۱۱ جلوخان……………………………………………………………………………………………۱۴
۱-۵-۱۲ میدان………………………………………………………………………………………………۱۴
۱-۶ فضاهایی که در کنار بازارها جهت تعاملات اجتماعی احداث می گردیدند………………………..۱۴
۱-۶-۱ مسجد………………………………………………………………………………………………..۱۴
۱-۶-۲ ضرابخانه…………………………………………………………………………………………..۱۴
۱-۶-۳ حسینیه و تکایا………………………………………………………………………………………۱۵
۱-۶-۴مدرسه……………………………………………………………………………………………… ۱۵
۱-۶-۵ قهوه خانه……………………………………………………………………………………………۱۵
۱-۶-۶ کاروانسرا…………………………………………………………………………………………..۱۵
۱-۷گونه شناسی مراکز خرید……………………………………………………………………………..۱۵
۱-۷-۱گونه شناسی مراکز خرید در جهان  ………………………………………………………………۱۵
۱-۷-۲گونه شناسی بازار ها در ایران…………………………………………………………………….۱۸
۱-۷-۲-۱بازارهای دائمی…………………………………………………………………………………..۱۸
۱-۷-۲-۲ بازارهای ادواری……………………………………………………………………………….۱۸
۱-۷-۲-۳ بازارگاه های شهری…………………………………………………………………………….۱۸
۱-۷-۲-۴ بازارچه ها……………………………………………………………………………………….۱۹
۱-۸بررسی ابعاد مختلف بازار…………………………………………………………………………….۱۹
۱-۸-۱بررسی بازارها از دیدگاه معماری…………………………………………………………………۱۹
۱-۸-۲بررسیبازارهاازدیدگاهشهرسازی…………………………………………………………………..۲۰
۱-۸-۳بررسیبازارهاازدیدگاهاجتماعی…………………………………………………………………….۲۰
۱-۹ انواع مراکز تجاری…………………………………………………………………………………..۲۰
۱-۹-۱ازنظروسعتوحوزه نفوذ……………………………………………………………………………..۲۰
۱-۹-۲ازنظرعملکرد………………………………………………………………………………………..۲۲
۱-۹-۳ازنظرعوامل اقلیمی…………………………………………………………………………………۲۲
 
فصل دوم:شناخت بستر طرح……………………………………………………………………………۲۴
۲-۱مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..۲۵
۲-۲ پیشینه تاریخی………………………………………………………………………………………………………………..۲۵
۲-۳ موقعیت و تقسیمات کشوری…………………………………………………………………………………………..۲۵
۲-۴ ویژگیهای اقلیمی……………………………………………………………………………………………………………۲۶
۲-۴-۱ دمای هوا…………………………………………………………………………………………………………………….۲۶
۲-۴-۱-۱ روزهای یخبندان……………………………………………………………………………………………………۲۷
۲-۴-۲ رطوبت هوا………………………………………………………………………………………………………………….۲۷
۲-۴-۳ باد……………………………………………………………………………………………………………………………….۲۹
۲-۴-۴ تابش آفتاب………………………………………………………………………………………………………………۳۰
۲-۴-۵ جهت استقرار ساختمان……………………………………………………………………………………………..۳۰
۲-۴-۶ اهداف عمده طراحی اقلیمی……………………………………………………………………………………….۳۲
۲-۴-۶-۱ اهداف عمده طراحی اقلیمی ساختمان ها…………………………………………………………….۳۲
۲-۴-۶-۲قبله…………………………………………………………………………………………………………………………۳۳
۲-۴-۶-۳نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………۳۳
۲-۵ وضعیت توپوگرافی پهنه تهران………………………………………………………………………………………..۳۴
۲-۵-۱ وضعیت توپوگرافی شهر تهران……………………………………………………………………………………۳۴
۲-۶  حرکات فعال زمین…………………………………………………………………………………………………………۳۵
۲-۷ منابع آب………………………………………………………………………………………………………………………….۳۶
۲-۷-۱ رودخانه ها و نهرهای موجود در شهر…………………………………………………………………………۳۶
 
فصل سوم: شناخت و بررسی نمونه های مشابه داخلی و خارجی…………………………۳۸
۳-۱مجتمع تجاری الماس شرق……………………………………………………………………………………………..۳۹
۳-۲مرکز خرید تیراژه……………………………………………………………………………………………………………..۴۸
۳-۳مرکز خرید سیتی سنتر بندر عباس…………………………………………………………………………………۵۸
۳-۴سلفریجز در بیرمنگام……………………………………………………………………………………………………….۶۳
۳-۵منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………۷۲
فصل چهارم: برنامه فیزیکی، ضوابط و استانداردها۹۷…………………………………………..
بخش اول: ضوابط…………………………………………………………………………………………….۷۴
۴-۱مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….۷۴
۴-۲ملاحظات اولیه در مورد ایجاد مراکز تجاری……………………………………………………………………۷۴
۴-۲-۱استقرار در محل مناسب………………………………………………………………………………………………۷۴
۴-۲-۲بررسی اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………..۷۵
۴-۲-۳تحلیل جمعیت منطقه………………………………………………………………………………………………۷۵
۴-۲-۴ میزان در آمد خانوار……………………………………………………………………………………………………۷۶
۴-۲-۵ وضعیت فروشگاه های منطقه…………………………………………………………………………………….۷۶ ۲-۶جذابیت مرکز تجاری برای مراجعین………………………………………………………………………………..۷۶
۴-۲-۶-۱ عوامل بصری…………………………………………………………………………………………………………..۷۶
۴-۳ انواع ورودی های فروشگاه ……………………………………………………………………………………………۷۸
۴-۳-۱سایر ملاحظات در طراحی ورودی…………………………………………………………………………….. ۷۸
۴-۴ طراحی داخل فروشگاه………………………………………………………………………………………………….۸۰
۴-۵ عوامل مهم در طراحی داخلی مراکز خرید……………………………………………………………………..۸۱
۴-۵-۱حیاط های مرکزی……………………………………………………………………………………………………….۸۱
۴-۵-۲مصالح…………………………………………………………………………………………………………………………..۸۳
۴-۵-۳نور پردازی……………………………………………………………………………………………………………………۸۴
۴-۵-۴ موسیقی………………………………………………………………………………………………………………………۸۴
۴-۵-۵علائم و طرح های گرافیکی…………………………………………………………………………………………۸۵
۴-۵-۶ گرمایش وسرمایش محیط………………………………………………………………………………………….۸۵
۴-۵-۷ بوی خوش…………………………………………………………………………………………………………………..۸۵
۴-۵-۸ کارهای هنری……………………………………………………………………………………………………………..۸۵
۴-۵-۹ تبلیغات……………………………………………………………………………………………………………………….۸۶
۴-۵-۱۰ترافیک پیاده در مرکز تجاری ………………………………………………………………………………….۸۷
۴-۵-۱۱عوامل بصری……………………………………………………………………………………………………………..۸۷
۴-۵-۱۲ محل تخلیه وانبار کالا……………………………………………………………………………………………..۸۷
۴-۶بررسی انواع فعالیت های تشکیل دهنده مراکز تجاری……………………………………………………۸۸
۴-۶-۱ فعالیت های خدماتی………………………………………………………………………………………………….۸۸
۴-۶-۲فعالیت های تجاری……………………………………………………………………………………………………..۸۸
۴-۷ همجواری فعالیت های سازگار………………………………………………………………………………………..۸۹
۴-۸ بررسی مسائل ترافیکی…………………………………………………………………………………………………….۸۹
۴-۸-۱ تفکیک انواع ترافیک…………………………………………………………………………………………………..۸۹
۴-۸-۲ پارکینگ……………………………………………………………………………………………………………………..۹۰
۴-۹ عوامل مؤثر در خرید……………………………………………………………………………………………………… ۹۰
۴-۹-۱مراحل خرید…………………………………………………………………………………………………………………۹۱
۴-۱۰انواع پرسه زنی در مراکز تجاری…………………………………………………………………………………….۹۶
 
بخش دوم: برنامه فیزیکی………………………………………………………………………………..۹۷
جدول برنامه فیزیکی……………………………………………………………………………………………………………….۹۷
۴-۱۱ انواع مختلف پارکینگ …………………………………………………………………………………………………۹۹
۴-۱۱-۱نحوه محاسبه تعداد پارکینگ مورد نیاز ……………………………………………………………….۱۰۲
۴-۱۲ ساختمانهای عمومی ومعلولین………………………………………………………………………………….۱۰۲
۴-۱۲-۱ فضای ورودی( ضوابط و معیارها)………………………………………………………………………….۱۰۲
۴-۱۲-۲ راهرو( ضوابط و معیارها)……………………………………………………………………………………….۱۰۳
۴-۱۲-۳ بازشوها( ضوابط و معیارها)…………………………………………………………………………………..۱۰۳
۴-۱۲-۴ پله( ضوابط و معیارها)…………………………………………………………………………………………..۱۰۵
۴-۱۲-۵ سطح شیبدار( ضوابط و معیارها)………………………………………………………………………….۱۰۶
۴-۱۲-۶ آسانسور( ضوابط و معیارها)………………………………………………………………………………….۱۰۷
۴-۱۳ضوابط واستانداردهای طراحی…………………………………………………………………………………….۱۰۸
۴-۱۳-۱ضوابط عمومی طراحی فضاهای تجاری…………………………………………………………………۱۰۸
۴-۱۳-۲مقررات ساختمانی در حوزه تجاری……………………………………………………………………….۱۰۹
۴-۱۳-۳تراکم ساختمانی در کاربری های مختلف………………………………………………………………۱۱۰
۴-۱۳-۴ مقررات ساختمانی در تجارت شهری……………………………………………………………………۱۱۰
۴-۱۳-۵ احداث بالکن با تراس و پیش آمدگی بر روی معابر……………………………………………..۱۱۱
۴-۱۳-۶ کنسول در قسمت راه پله……………………………………………………………………………………..۱۱۱
۴-۱۳-۷ تراس……………………………………………………………………………………………………………………..۱۱۲
۴-۱۳-۸ رعایت محدودیت ارتفاع………………………………………………………………………………………..۱۱۲
۴-۱۳-۹ مسیرهای دسترسی(گذرگاهها)…………………………………………………………………………….۱۱۳
۴-۱۳-۱۰ تخصیص فضا………………………………………………………………………………………………………۱۱۳
۴-۱۳-۱۱ گذرگاه ها……………………………………………………………………………………………………………۱۱۴
۴-۱۳-۱۲ آسانسورها…………………………………………………………………………………………………………..۱۱۴
۴-۱۳-۱۳ اتاق های فرعی…………………………………………………………………………………………………..۱۱۵
۴-۱۳-۱۴ توزیع کالاها………………………………………………………………………………………………………..۱۱۶
۴-۱۳-۱۵ ویترین ها……………………………………………………………………………………………………………۱۱۶
۴-۱۳-۱۶ سرویس بهداشتی کارمندان……………………………………………………………………………….۱۱۶
۴-۱۳-۱۷ مقررات ساختمانی………………………………………………………………………………………………۱۱۶
۴-۱۳-۱۸ آتش سوزی ……………………………………………………………………………………………………….۱۱۷
۴-۱۳-۱۹ دما وتهویه…………………………………………………………………………………………………………..۱۱۷
۴-۱۳-۲۰ طراحی کلی مغازه………………………………………………………………………………………………۱۱۷
۴-۱۳-۲۱ محل مغازه ها……………………………………………………………………………………………………..۱۱۷
۴-۱۳-۲۲ ورودی و خروجی ها…………………………………………………………………………………………..۱۱۹
۴-۱۳-۲۲-۱ورودی ها و گذر گاهها ………………………………………………………………………………….۱۱۹
۴-۱۳-۲۲-۲درهای اتوماتیک و درهای برقی……………………………………………………………………..۱۲۰
۴-۱۳-۲۲-۳درب‏های خروجی……………………………………………………………………………………………۱۲۰
۴-۱۳-۲۳ پلکان ها……………………………………………………………………………………………………………..۱۲۱
۴-۱۳-۲۴ پنجره ها……………………………………………………………………………………………………………..۱۲۱
۴-۱۳-۲۵ سرما……………………………………………………………………………………………………………………۱۲۱
۴-۱۳-۲۶رستوران ها…………………………………………………………………………………………………………..۱۲۱
۴-۱۳-۲۶-۱ بار غذای مختصر……………………………………………………………………………………………۱۲۴
۴-۱۳-۲۶-۲کافه سرویس…………………………………………………………………………………………………..۱۲۴
۴-۱۳-۲۶-۳ کافه تریای سلف سرویس …………………………………………………………………………….۱۲۴
۴-۱۳-۲۶-۴ سرویس قهوه خانه…………………………………………………………………………………………۱۲۴
۴-۱۳-۲۶-۵ آشپزخانه و محل شستشو……………………………………………………………………………..۱۲۵
۴-۱۳-۲۶-۶رعایت نکاتی برای بهتر و ایده آل بودن رستوران…………………………………………..۱۲۵
۴-۱۳-۲۶-۷ نکاتی که باید در طراحی رستوران مد نظر باشد………………………………………….۱۲۶
۴-۱۳-۲۶-۸ محل های ضروری دیگر………………………………………………………………………………..۱۲۸
۴-۱۳-۲۷ پله برقی……………………………………………………………………………………………………………..۱۲۸
۴-۱۳-۲۷-۱ مشخصات فنی پله برقی………………………………………………………………………………..۱۳۰
۴-۱۳-۲۸نقاله مسافرتی………………………………………………………………………………………………………۱۳۳
۴-۱۳-۲۹سطح شیبدار………………………………………………………………………………………………………..۱۳۴
۴-۱۴منابع……………………………………………………………………………………………………………………………۱۳۵
 
فصل پنجم : تحلیل سایت و جانمایی در سایت……………………………………………….۱۳۶
موقیعت سایت……………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۷
۵-۱ دلایل انتخاب سایت……………………………………………………………………………………………………..۱۳۸
۵-۲عکسهای سایت………………………………………………………………………………………………………………۱۳۹
۵-۳ معرفی منطقه ۵ تهران…………………………………………………………………………………………………۱۴۲
۵-۳-۱ نقشه موقعیت منطقه درشهرتهران………………………………………………………………………….۱۴۲
۵-۳-۲ نقشه نواحی ومحلات منطقه……………………………………………………………………………………۱۴۳
۵-۳-۳وسعت وجمعیت منطقه…………………………………………………………………………………………….۱۴۳
۵-۳-۴ شاخص‌های اصلی معرف منطقه (درمقایسه باشهرتهران)……………………………………….۱۴۴
۵-۳-۵فرصت و تهدید، نقاط قوت و ضعف…………………………………………………………………………..۱۴۵
۵-۳-۶منطقه ۵ دراهداف توسعه طرح جامع……………………………………………………………………….۱۴۶
 
موقعیت سایت:
 
تهران – منطقه ۵ – جنب بزرگراه آبشناسان – خیابان سجاد – خیابان حسینی