چکیده:
با توجه به رشد روز افزون افراد سالمند در جامعه و عدم توجه خانواده¬ها به این قشر، این امر را ضروری می¬سازد تا فضایی متناسب با شرایط خاص آن¬ها طراحی شود تا در صورت ضرورت سالمند بتواند زندگی توام با آرامش را در آنجا سپری کند. همچنین با توجه به تکنولوژی معماری هر روز شاهد بوجود آمدن سبک¬ها و موج¬های جدیدی در معماری هستیم که به صورت فرم-های متفاوت و عجیب خود را مطرح می¬کنند. اما به راستی سوال اینجاست که کدام اثر معماری را می¬توان پایدار معرفی کرد؟
پژوهش حاضر به بررسی اصول معماری خانه سالمندان می¬پردازد و با توجه به این اصول و بررسی روانشناسی محیط بدلیل ایجاد فضایی متناسب با روح و روان مصرف کنندگان، به طراحی خانه سالمندان در دو بخش اقامت موقت و دائم در شهر اصفهان می پردازد.
کلمات کلیدی: خانه سالمندان، روانشناسی ، رفتار محیط
مقدمه
پدیده¬ی سالمندی سیری طبیعی است که در آن تغییرات فیزیولوژیکی و روانی ویژه¬ای در بدن رخ می¬دهد. چشم¬ها، گوش-ها، استخوان¬ها و عضلات دستخوش تغییرات هماهنگ می¬شوند که روند پیری خوانده می¬شود. در این مرحله مناسبات اجتماعی سالمندان دگرگون شده و نیاز¬های جدیدی نمایان می¬گردد. دوره سالمندی چون دیگر مراحل عمر بخشی از زندگی است که به اندازه دوران جوانی مستلزم پشت سر نهادن است چگونگی گذراندن این دوران مهم است نه به انتها رسیدن در آن.
افزایش تعداد افراد سالمند به عنوان نسبتی از کل جمعیت جهان توجه خاص به مشکلات سنین پیری و پیری شناسی را ضروری می¬سازد. در ایران به طور معمول، سن 65 سالگی را شروع پیری در نظر می¬گیرند و جمعیت سالمندان در دهه¬ی 75-1365 از 3درصد به 3/4درصد افزایش یافته است با این روند صعودی رشد تعداد سالمندان در ایران، توجه به نحوه زندگی آنان و ایجاد شرایط زیستی و روانی از ضروریات به شمار می¬آید. سالمندان به دلیل موقعیت سنی و اجتماعی و برخورد از فراغت بیشتر و بخصوص لزوم فعالیت¬های جسمانی منظم و مداوم زمان بیشتری از اوقات خود را در فضای باز محل سکونتشان سپری می¬کنند بنابراین طراحی محیطی مطابق با شرایط خاصی که از نظر جسمانی، حسی، اجتماعی و فیزیولوژیکی پشتیبان سالمند باشد، در رفع نیازهای ویژه آنان تاثیر مثبت داشته باشد و این امکان فراهم آید که دوران سالمندی آنان در محیطی که شایستگی آن را دارند طی شود ضروری است.
فهرست مطالب شماره صفحه
عنوان
(1)فصل اول کلیات پژوهش: 5
1-1 چکیده 6
1-2 مقدمه 7
1-3تعریف مساله 8
1-4اهمیت و دلایل ضرورت انجام طرح 8
1-5اهداف طرح 9
(2)فصل دوم پیشینه تحقیق: 10
2-1بخش اول اصفهان: 11
2-1-1رشد تاریخی شهر اصفهان 12
2-1-2اصفهان در سالهای قبل از اسلام: 14
2-2بخش دوم سالمندان: 17
2-2-1تعریف سالمندی 18
2-2-2پیدایش خانه های سالمندان در جهان 19
2-2-3مراکز خدماتی روزانه جهان 19
2-2-4خانه های سالمندان در ایران 23
2-2-5لزوم ایجاد خانه های سالمندان در ایران 25
2-2-6ویژگی های جسمانی 29
2-2-7نیازهای جسمانی سالمندان 29
2-2-8ویژگیهای روحی و روانی سالمندان 31
2-2-9مطالعات موردی 33
2-3بخش سوم رفتار محیط: 36
2-3-1مقدمه 37
2-3-2روانشناسی محیط 38
2-3-3روانشناسی و معماری 41
2-3-4ثبت الگوهای رفتاری 44
2-3-5شخصيت 45
2-3-6تفاوت فردی در رفتار 45
2-3-7شخصيت برون نگر در برابر شخصيت درون نگر 45
2-3-8پنج ارتباط بين محيط و شخصيت 46
2-3-9حريم خصوصی (نهان خواهی) 47
2-3-10تعريف قرارگاه رفتاری 48
2-3-11قرارگاه هاي رفتاري 49
2-3-12حريم قرارگاه ها يا مكان هاي رفتاري 51
2-3-13اثر قرارگاه هاي رفتاري بر رفتار افراد 51
2-3-14معماری، محیط، استرس 51
2-3-15استرسزاهاي محيطي 53
2-3-16محيط هاي استرس زا 55
2-3-17ادراک محيط 55
(3)فصل سوم روش تحقیق: 58
3-1بخش اول روش تحقیق و گرد آوری اطلاعات: 59
3-1-1مقدمه 60
3-1-2معنای اصطلاحی تحقيق: 61
3-1-3تفاوت سؤال با مسأله: 61
3-1-4روش تحقیق و مراحل انجام کار 63
3-2بخش دوم شناخت جغرافیایی و اقلیم اصفهان : 64
3-2-1مقدمه 65
3-2-2جغرافیای استان اصفهان 66
3-2-3مساحت استان اصفهان: 67
3-2-4تقسيمات استان اصفهان: 67
3-2-5جمعيت استان اصفهان: 67
3-2-6آب و هواي استان اصفهان 69
3-3بخش سوم تجزیه و تحلیل سایت : 72
(4)فصل چهارم مبانی و چهارچوب نظری : 73
4-1-1بخش اول نتیجه گیری مطالعات : 74
4-2-1بخش دوم استانداردها و توصیه های طراحی خانه سالمندان : 77
4-2-2کلیات 78
4-2-3مکانیابی مناسب برای خانه سالمندان 79
4-2-4فضاهای مورد نیاز در خانه های سالمندان و توصیه های طراحی آنها 80
(5)فصل پنجم طراحی : 93
نتیجه گیری : 94
(6)منابع 96
فهرست جداول:
جدول شماره 1: 28
جدول شماره 2: 68
فهرست نمودارها :
نمودار شماره 1: 70
نمودار شماره 2: 71
فهرست نقشه ها:
نقشه شماره 1: 12
نقشه شماره2: 13
نقشه شماره 3: 34