مقدمه
سازه های فضایی یا سازه فضاکار شکلهای هندسی منظمی هستند که در کنار یکدیگر تکرار شده و با اتصال مکرر اجزا سازه فضایی، شبکه ای مستحکم و یکپارچه با ساختاری سه بعدی به وجود می آورند.
جنس این سازه‌ها می‌تواند از مواد مختلفی چون فولاد، آلومینیوم، چوب، کامپوزیت‌های مسلح، بتن، شیشه، مقوا و یا ترکیبی از این مواد باشد...............

سازه های فضایی به علت پخش نیرو در جهات مختلف از استحکام توام با سبکی برخوردار می باشند.
سیستم های سازه فضایی برای پوشش سالن های بزرگ اجتماعات، سالن های نمایشگاهی، ورزشگاه ها، آشیانه هواپیما، کارخانه های صنعتی، مساجد و... ایده آل بوده و استفاده می شود.

تاریخچه سازه فضاکار

سازه های مشبک فضایی از اوایل قرن 20 میلادی که اولین نمونه های این نوع سازه ها در سال 1903 توسط الکساندر گراهام بل ساخته شد، همواره با فرم های متنوع مورد استفاده قرار گرفته اند.

در دهه 60 میلادی بود که این نوع سازه ها به صورت موضوعی بین المللی مطرح شد و اولین کنفرانس بین المللی سازه های فضایی در سال 1966 برگزار شد.

پدر علم نوین سازه های فضاکار

پروفسور هوشیار نوشین یکی از افتخارات ایران در عرصه سازه بویژه سازه های فضاکار می باشد.

از خدمات استاد نوشین می توان به موارد زیر اشاره کرد :

Formian * تدوین نرم افزار بی نطیر فرمین

Space Structures * سردبیر ژورنال بین المللی

* چاپ کتب و مقالات متعدد در زمینه جبر فرمسکی در ترسیم سازه های فضاکار

اجزای متشكله سازه های فضایی :

    گوی (گره)

يك گره توپر فولادی است که در مرکز قرار می گیرد و وظیفه ی اتصال اعضای اصلی باربر خرپای سه بعدی به يكديگر و انتقال بار را دارد.

گويها به سه دسته تقسيم مي شوند:

    گوی های معمولي دارای 18 سوراخ با زوايای ارتباطي 45 درجه
    گوی های استاندارد که برای اتصالات با زوايای خاص بکار می روند.
    گوی های ويژه سرستون که قسمتی از آن بصورت استوانه ای و قسمتی بصورت کروی مي باشد.

مطالب مرتبط در این زمینه

سازه فضاکار یک سیستم خرپای سه بعدی است که دهانه‌های آن در دو جهت گسترش یافته‌اند و اعضای آن فقط تحت تاثیر کشش و فشار قرار دارند. این سازه‌ها از مدول‌های یکسان و تکرار شونده با لایه‌های موازی در بالا و پایین (مشابه میله‌های فوقانی و تحتانی خرپا) تشکیل می‌گردند.[۱] سازه فضاکار، به مجموعه سازه‌های مشابهی اطلاق می‌شود که شامل شبکه‌ها، طاقها، برجها، شبکه‌های کابلی، سیستمهای پوسته‌ای و غشایی، سازه‌های تا شونده و ترکیبات کش بستی می‌شود. این تعریف، یک تعریف ریخت شناسانه از سازه‌های فضا کار است.[۲]

یک قاب فضایی یا سازهٔ فضایی، عبارت است از سازه‌ای که از اجزای خرپامانند سبک و محکم تشکیل شده از پایه‌هایی که در یک الگوی هندسی در کنار هم قرار گرفته‌اند. قاب‌های فضایی برای پوشش دادن دهانه‌هایی که تکیه‌گاه کم تعدادی دارند به کار می‌روند. چون در قاب‌های فضایی، همچون خرپاها از مثلث استفاده می‌شود، لنگرهای خمشی، به صورت بارهای کششی و فشاری به اعضای محوری خرپا منتقل می‌گردند که این خود باعث مستحکم بودن قاب‌های فضایی می‌شود.
گاهی از سازه‌های فضاکار در ساخت موتور سیکلت و وسایل حمل و نقل نیز استفاده می‌شود.

اصطلاح سازه فضایی گاهی اوقات به جای سازه فضاکار بکار می رودکه این دو اصطلاح از لحاظ کلمه‌ای مترادفند؛ ولی از لحاظ معنا و مفهوم با هم تفاوت دارند. سازه فضایی به سازه‌ای اطلاق می‌شود که در فضای خارج از جو ساخته یا مورد استفاده قرار گیرد که ممکن است خود یک فضاکار باشد