پاورپوینت بررسی توسعه روستایی در ایران
با نگاهی به سیر تحول مدیریت روستایی در ایران می توان دریافت که در رابطه با مدیریت جوامع روستایی همواره وجود مدیری منطبق با نیازها و شرایط متنوع جوامع روستایی احساس می شده و کسانی را می طلبد که از جامعه روستایی برخواسته و رهبری روستا را بر عهده گیرد و افراد روستایی زیر نظر چنین فردی به توسعه برسند. چنین مدیرانی از دوران بسیار قدیم وجود داشته است. اما اصلاحات ارضی سال 1342 سبب حذف کدخدا از عرصه مدیریت روستایی کشور شد و این اتفاق مدیریت روستایی را به سان کلاف سردرگمی ساخت. در ادامه با پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات بوجود آمده در روستاه، مدیریت روستایی با تغییر فکر از مدیر واحد با مدیریت مبتنی بر نظام شورایی، بنیاد نهاده و وظیفه اداره روستا بر عهده نهاد جدیدی تحت عنوان " شوراهای اسلامی روستایی " گذاشته شد که در سال 1361 توسط مجلس تصویب شد که مسولیت امور روستا را بر عهده گرفت، تا اینکه مشکلات اجرایی مدیریت روستایی سبب شد در سال 1377 با تصویب قانونی به نام "قانون تاسیس دهیاری های خود کفا در روستاهای کشور " به وزات کشور اجازه داده شد که برای اداره امر روستاها سازمانی به نام دهیاری تاسیس کند.
مديريت, فرايند بکارگيري مؤثر و کارآمد منابع مادي و انساني در برنامه ريزي, سازماندهي, بسيج منابع و امکانات, هدايت و کنترل است که براي دستيابي به اهداف سازماني و بر اساس نظام ارزشي مورد قبول , صورت مي گيرد.بر طبق یک تعریف مدیریت عبارت است از: هماهنگ کردن منابع انسانی و مادی در جهت رسیدن به هدف. به عبارت ساده تر تدبیر بهره گیری از منابع در جهت اهداف مطلوب نیز تعریف دیگری از مدیریت می باشد. نظران مدیریت را به گونه های مختلفی تعریف کرده اند،
بطور کلی می توان مدیریت را در دو شکل سنتی و نوگرا ( نوین ) تقسیم نمود مدیریت روستائی نیز از این قاعده کلی مستثنی نمی باشد و بر این اساس دهیاری ها که مهم ترین بازوی اجرائی شورای اسلامی روستا می باشند ، به عنوان مدیریت نوین و نوگرا قلمداد می شوند و باید کلیه خصیصه های مدیریت نوگرا را دارا باشند .و در جهت توسعه پایدار روستائی گام بردارند
به عنایت به تعریف مدیریت به صورت عام، می توان مدیریت روستایی را برنامه ریزی برای روستا، سازماندهی اقدام توسعه ای و هماهنگی و نظارت بر اقدامات انجام شده دانست. به عبارت دیگر مدیریت روستایی علم(( تلفیق و تنظیم )) عوامل مختلف، طبیعی، انسانی، اقتصادی و . . . در جامعه روستایی است.
در رابطه با رهبري و مديريت ، جوامع روستايي نيز همواره ضرورت وجود مديري منطبق با احوال مختلف و نيازهاي متنوع خود را احساس کرده و کسي را طلبيده است که برخاسته از بطن جامعه و داراي قدرت رهبري آن جامعه باشد، تا همه افراد تحت رهبري خود را در رسيدن به اهداف اصلي يعني توليد مواد مورد نياز از زمين و تأمين امنيت خاطر توانا سازد.
به عبارت دیگر مدیریت روستایی به اداره امور روستا تلقی می شود که در راستای توازن و تعادل امور روستا و همچنین به ارتقاع سطح کیفی زندگی روستاییان یاری رساند. مدیریت روستایی لازم است با در نظر گرفتن بخش روستایی به عنوان یک نظام( سیستم ) مسائل مبتلا به محیط روستا را به درستی دریابد و در رفع چاره جویی آنها اقدام کند. بدین ترتیب مدیریت روستایی هم نوعی نظام فکری متشکل از شیوه های اجرایی و هم یک موضوع و تخصص علمی، بنابراین هم باید هم قابل تحقیق و هم قابل اندیشیدن و نیز آموزش به دیگران باشد.
هدف مدیریت روستایی دستیابی به توسعه و به دنبال آن توسعه پایدار روستایی است. پس مدیریت روستایی دارای نقاط مشترکی با اهداف توسعه روستایی و توسعه پایدار است. این اهداف مشترک عبارت اند از:
1- تامین نیازهای اساسی
2- حفظ محیط زیست
3- افزایش تولید و امنیت غذایی
4- توسعه فرصت های شغلی
5- افزایش مشارکت و اعتماد به نفس.
این اهداف مشترک مبتنی بر اصول بنیادینی است که هیچ کشوری نمی تواند آنها را نادیده بگیرد، یعنی برآیند این اصول و اهداف باید منجر به عدالت بویژه عدالت مکانی شود. بنابراین هدف کلان مدیرت روستایی حرکت برای رسیدن به وضعیت مطلوب با استفاده از توان های بالقوه و بالفعل موجود در روستا، هم سو با بهبود وضعیت جامعه روستایی است. در نتیجه یکی از اهداف مهم و پایه ای مدیریت روستایی برطرف کردن نیاز های اساسی و اولیه جامعه روستایی است.
توسعه روستایی یک مفهوم چند بعدی و دارای ارزش است. یعنی توسط جریانی چند بعدی و پیچیده که در خود تجدید سازمان و سمت گیری متفاوت کل نظام اقتصادی- اجتماعی را به همراه دارد. علاوه بر ارزش بهبود در میزان تولید، درآمد، شامل دگرگونی اساسی در ساخت های نهادی، اجتماعی، اداری و همچنین ایستار ها و وجهه نظرهای عمومی مردم است. توسعه در بسیاری از موارد حتی عادت و رسوم و عقاید مردن را نیز در بر می گیرد. توسعه روستایی به عنوان یک مفهوم و مجموعه ای از تجربه ها و روش های گوناگون سازماندهی تولید، ایجاد رفاه و مبادله در فعالیت های روستایی، سابقه ای طولانی داشته و تنها منحصر به نظام یا کشور خاصی نیست. شاید به همین دلیل است که گفته می شود، توسعه روستایی جریانی است که مردم روستایی را هدایت می کند تا توان خود را جهت کنترل محیط خود بالاتر ببرند.
در فرایند برنامه ریزی و توسعه روستایی، مدیریت جایگاه و نقش بسیار مهمی دارد و بدون مدیریت روستایی کارآمد و بدون نهادهای مردمی و مشارکتی، اهداف توسعه روستایی تحقق نخواهد یافت. روستاها به عنوان اولين واحدهاي اجتماعي و مركز استقرار و اسكان انسانها، داراي سازمان اجتماعي و مديريت بوده اند. ليكن مديريتي با مفهوم گسترده مدنظر بوده است .
تاسیس نهاد عمومی و غیر دولتی دهیاریها طی سالهای برنامه سوم توسعه را می توان اقدام مهمی در تشکیل حلقه مدیریت روستایی در فرایند توسعه متوازن پایدار روستایی د ر ایران دانست. باتوجه به وظایف دهیاریها، این نهاد در زمینه مدیریت توسعه روستا، دارای کارکردهای متعددی است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تکمیل زنجیره حکومت مردم بر مردم و بازوی اجرایی شوای اسلامی در نظام مدیریت روستایی
- ارائه خدمات و تسهیلات عمومی در سطح نقاط روستایی
- پیشبرد روند توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روستاها
- حفاظت از امکانات و تاسیسات زیربنایی موجود در نواحی روستایی
- تقویت روند توسعه کشاورزی در روستاها
- ایجاد هماهنگی بین فعالیت های دستگاه های دولتی در جهت توسعه و عمران روستاه
مدیریت صحیح روستایی در روند توسعه روستایی ضمن ایجاد اشتغال و درآمد برای گروه هایی مختلف جامعه روستایی می تواند باعث گسترش امکانات و زیربناها، گسترش سرمایه گذاری ها، توسعه و بهبود حمل و نقل روستایی، و در نهایت باعث توسعه و پیشرفت روستاهای منطقه شود. در مجموع، عملکرد دهیاری حاکی از آن است که امروزه دهیاری ها می توانند نقش بسیار مهمی را در راستای توسعه روستایی به ویژه بهبود اوضاع کالبدی – فیزیکی روستا ایفاء نمایند و فعالیت های .انجام شده دهیاران گواه ما ازبر این مدعاست
ازطرفی ضعف هایی در مدیریت روستایی کنونی وجود دارد که نظارت عالیه استانداری ها، انتخاب دهیار های توانمند و باسواد، اختصاص بودجه بیشتر، برگزاری دور ههای آموزشی مرتبط با شرح وظایف دهیار، از سوی دستگاه ها به فرمانداری ها و بخشداری ها و فرهنگ سازی برای مشارکت مردم می توانند تا حدود زیادی از میزان ضعف ها ی موجود بکاهند. از اینرو اهتمام و مشارکت روستائیان به موازات حمایت دولت در راستای توسعه جوامع روستایی امری اجتناب ناپذیر است..
,....