پاورپوینت بررسی سبک و شیوه خراسانی در معماری ایران
بخشی از مطلب
شیوه خراسانی در قرن اول هجری و از ابتدای پذیرش دین اسلام از سوی ایرانیان شروع شد و تا زمان آل بویه و دیلمیان (قرن ۴ هجری) ادامه داشت . گروهی آن را ادامه شیوه پارتی دانسته و در مورد مساجد به نام سبک شبستانی می شناسند . الگو مساجد اولیه . مسجد پیامبر اکرم در مدینه بوده است . در سمت قبله حیاط این مسجد سایه بانی با ستون هایی از تنه نخل و با برگ و گیاه پوشیده شده است . این طرح به مساجد شبستانی و یا سبک عربی موسوم شده است . استن حنانه نام ستونی از چوب بود که حضرت رسول به هنگام خواندن خطبه بدان تکیه می کرد و بعد ها به جای آن منبر مقرر شد مهم ترین بنا هایی که در حال حاضر در این سبک در دسترس هستند عبارتند از : مسجد جامع فهرج از نیمه اول قرن اول هجری ٬ مسجد تاریخانه دامغان ٬ اصل مسجد جامع اصفهان ٬ مسجد جامع ابرقو ٬ مسجد جامع نائین ٬ مسجد جامع میبد ٬ اصل مسجد جامع اردستان ٬ مسجد جامع تبریز . از اصیل ترین بنا های این سبک، مسجد جامع فهرج است که از قدیمی ترین مساجد ایران و مربوط به قرن اول هجری است . این مسجد دارای یک منار و شبستانی سه دهانه است که دهانه میانی بزرگتر از دو دهانه دیگر است . تاریخانه دامغان مربوط به قرن دوم هجری است و طرح کلی ساختمان و مصالح آن شبیه بنای ساسانی است . مسجد اولیه جامع اصفهان دارای تاریخی کهن است و در دوره های مختلف تغییرات کلی در آن داده شده است . به ویژه در عهد سلجوقی ٬ تیموری و صفوی _ مسجد در وضعیت کنونی به شیوه رازی است و در آینده در مورد آن بحث خواهیم کرد – منطقه خراسان صاحب شیوه خراسانی است اما همین شیوه به تدریج گرایش به شیوه بعدی یعنی رازی پیدا کرد به همین دلیل آثار نیمه دوم قرن سوم هجری به بعد دارای دو شیوه خراسانی و رازی هستند – معماری در عصر سامانیان تلفیقی از شیوه خراسانی و رازی بود از این دوره تنها یک بنای تاریخی باقمانده که از زیباترین بناهای ایران است.
آرامگاه امیر اسماعیل سامانی که در اوایل قرن چهارم در بخارا ساخته شد در این بنا آجر با مهارتی استادانه به کار رفته است .
شیوه رازی
این شیوه چهارمین شیوه معماری ایرانی است که تمامی ویژه گیهای خوب شیوه های قبلی را به بهترین صورت دارا است در این شیوه تاثیر پذیری از شیوه های پارسی و شکوه شیوه پارتی و دقت شیوه خراسانی دیده می شود . شیوه رازی مربوط به شمال ایران است اما در ری رواج می یابد ، شهر ری یا راز محل رشد و ترقی شیوه رازی در عهد سلجوقیان است . در این زمان برجهای آرامگاهی ٬ مناره ها ٬ مساجد ٬ مدارس و کاروان سرا های بسیاری احداث شدند . طرح بناهای سلجوقی دایره ٬ هشت گوش ٬ شش گوش و چهار گوش مربع یا مستطیل بوده است . در این دوره میل های راهنما که بعضی از آنها محل دفن بانی آن بوده ساخته می شود و بناهای مساجد شبستانی (شیوه خراسانی) به بناهای ایوانی تبدیل می شود و سرانجام در اواخر قرن ۵ هجری قمری و اوایل قرن ۶ هجری قمری در دوران سلجوقی مساجد چهار ایوانی ساخته می شوند.گنبدهای سلجوقی به شیوه متفاوت ساخته می شوند . اکثر گنبد ها دارای دو پوسته زیرین ( آهیا نه ) پوسته زبرین یا بیرونی ( خود) هستند . چنانچه این دو پوسته از هم جدا بوده و با یکدیگر فاصله داشته باشند به آن گنبد گسسته می گویند. "گنبد خاگی" شکل کروی شبیه تخم مرغ دارد . اولین گنبد گسسته نار در برج های خرقان در نزدیکی قزوین مشاهده می شود گنبد گسسته رک نیز از شمال به ری و سپس به مرکز ایران انتقال می یابد که بهترین نمونه آن گنبد یا میل قابوس است . در شیوه رازی ساختمان از بنیاد و پای بست با مصالح مرغوب احداث می شود و خشت های مرغوب با ابعاد مختلف بنا را می آراستندانواع گره سازی با آجر و کاشی ساخته می شود و گاهی اوقات کاشی به صورت نگین در قطعات آجر به کار می رود که م و........