از قلعه ضحاک که به عنوان یک دژ استفاده میشده، از سه طرف مشرف به پرتگاه بوده و دیوارهای آن کندهکاری شدهاست قلعه آژدهاک یا قلعه ضحاک (زهاک) در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان هشترود در استان آذربایجان شرقی در ایران واقع شدهاست. نام محلی این قلعه نارین قالا است.
از این قلعه که به عنوان یک دژ استفاده میشده، از سه طرف مشرف به پرتگاه بوده و دیوارهای آن کندهکاری شدهاست. در این قلعه مخازن سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن شورا، حمام و دههاآثار دیگر وجود دارد.
این مجموعه باستانی در محوطه کوهستانی سرمهلو و در احاطه دو رودخانه قرانقو و شورچایی واقع شدهاست. مجموعه باستانی قلعه ضحاک در حدود ۱۰ کیلومتر طول و ۲–۱ کیلومتر عرض دارد. تنها بنای خارج از خاک که تقریباً سالم باقیماندهاست عبارت است از یک چهار طاقی، که در اثر مرور زمان پوشش طاق و یکی از پایههای آن تخریب شده که مورد مرمت قرار گرفتهاست. حاصل کاوش در دو فصل گذشته، کشف یک تالار وسیع ۱۱× ۱۱متر با راهروهای جانبی مقادیر زیادی گچبری در طرح و نقشهای متنوع که بیشتر با رنگهای اخرائی، زرد، آبی و سبز تزئین شدهاند. این نقوش، شامل نقوش برجسته انسانی وحیوانی، نقوش هندسی وگل وگیاه است. مصالح به کار رفته در این چهار طاقی آجر وگچ میباشد. ابعاد آجرها ۳۲×۳۲ و به ارتفاع ۱۰ سانتیمتر میباشد. این مجموعه در روی تپهای که سطح آن نسبتاً مسطح میباشد واقع شدهاست. ماحصل عملیات کاوش درمنطقه نشانگر استقرار تمدن پارتی است.
نیمی از اتاقهای قلعه بیسقف در زمین کنده شده و نیم دیگر در کوه و به صورت حفرهای درآورده شده است. اغلب این حفرهها چاله آبی هم (آب انبار) دارند. همچنین بر دیوارهای این حفرههای سنگی، طاقچههای کوچکی کنده شدهاست. در قلعه ضحاک، تک حفرههائی نیز دیده میشود که تمام آن را در صخرههای عمودی کوه کندهاند. علاوه بر اینها، آب چشمهای که در دامنه کوه مقابل قرار دارد با فشار متوسط لولههایی که در زمین کار گذاشته شده از روی پشته مابین گذشته و به بلندای قلعه میرسد. مسیر لوله آب از روی بستری که در زمین به وضوح نمایان است معلوم میگردد به علاوه تکههای متعددی از لولههای گلی و بقایائی از قالب سنگی که با بیقیدی از بستر کنده شده است در اطراف دیده میشود. بستر لوله به عرض 50 سانتیمتر و عمق آن حداقل یک متر بوده است. لولههای گلی تقریباً از تکههای خورد تکمیل شده در یکدیگر رفته و در بستر قرار گرفتهاند.
به غیر از قلعه در پای کوه قبرستانی نیز وجود دارد که در آن مجسمه سنگی قوچی قرار داشتهاست. و.....