پاورپوینت بررسی ارمغان های ایران به جهان معماری
فهرست مطالب
ارمغان های ایران به جهان معماری
مهندس محمد کریم پیرنیا
حوض و باغچه خانه بروجردی – کاشان
برکه آتشکده آذرگشسب – تخت سلیمان
مدرسه چهار باغ اصفهان
مسجد چهار باغ اصفهان
مسجد امام تهران یا مسجد شاه
حوضخانه فتحعلی شاهی و اشتر گلوی باغشاه فین – کاشان
در آئين‌هاي كهن ايران ، ناهيد يا ايزد پاكي و آب بسيار ستوده شده و سرچشمه آبهاي پاك در اوستا همچون ايزدان ديگر در پروردگار اهورا مزدا نيايش شده ويشتن ويژه دارد و نيز ماه مقدس آبان به اين ايزد منسوب است . پاكي و پاكيزگي و پاك كنندگي و بر كناري از هر گونه آلودگي در نام ناهيد چند بار تأكيد شده چنان كه نام كامل وي « اردوسوراناهيثه » نشان دهنده ناآلودگي و زورمندي ( در پاك كنندگي ) و پاكيزگي و بركناري از هر گونه ناپاكي است .
ايرانيان به نام اين ايزد هم مانند ايزدان آذر و مهر پرستش‌گاههائي برپا مي‌كردند كه در آنها اهوراي بزرگ يا آفريده‌ها و داده‌هاي نيكش پرستيده مي‌شده . يكي از اين پرستش‌گاهها كه خوشبختانه هنوز بر جاي است در بيشابور ( پايتخت شاهپور نخست – نزديك كازرون ) جاي دارد .
اين پرستشگاه پيرامون آبگيري سنگي با سنگ پاك‌تراش بنياد شده و گرداگرد آن را راهروي سرپوشيده‌اي فرا گرفته است . آب رودخانه‌اي كه از نزديك آن مي‌گذرد در راه كاري 1 كه در زمين كنده شده از گوشه يكي از راهروها به درون روان مي‌شده و پس از لبريز كردن آبگير مياني از گوشه ديگر بيرون مي‌رفته است . شيوه معماري ويژه آن با سنگ‌هاي تراشيده بي‌آژند ( بدون ملاط ) و بستهاي فلزي با شيوه ساختمان كاخ‌ها و بناهاي نزديك تفاوت دارد و اين مي‌رساند كه بسي كهنسال‌تر از ساير بناها باشد و به خاطر احترام و ارجي كه داشته شاپور شاهنشاه ساساني آن را باز پيرائي كرده است اگر چه دربارة پوشش و آسمانه آن نمي‌توان به طور دقيق اظهار نظر كرد ولي وجود شيرهاي سنگي بر روي رخبام و طره ديوار اين گمان را پيش مي‌آورد كه شايد مانند بيشتر پادياوهاي ايراني لبه پيش آمده يا دامنه‌اي گرد پيرامون آبگير را مي‌پوشانده است .
بيرون شهر گور قديم نزديك فيروز آباد فارس بر سر راه شيراز آتشكده كاريان با شكوه شاهانه‌اش ايستاده است اين بناي معظم و نامور در سالهاي اخير ( مخصوصاً پس از اين كه پاي جهانگردان به آن سامان باز شده و هر يك مطابق سليقه خود آثار ايراني را بررسي و حتي نامگذاري كرده‌اند ) به كاخ اردشير معروف شده است در صورتي كه « اصطخري » در مسالك و ممالك خود آنجا كه از آتشكده‌هاي بزرگ فارس ياد مي‌كند پيش از همه به معرفي اين بنا مي‌پردازد ( و حتي مي‌گويد كه در زمان وي هنوز كتيبه‌اي به زبان پهلوي داشته كه هزينه ساختمان آن را معلوم مي‌كرده است ) .
به گفته اصطخري ( كه خودراهبان بوده و همه راهها را پياده پيموده است ) آتشكده كاريان ( كه به آن ناريس نيز مي‌گفته‌اند ) بيرون شهر گور به راه شيراز « بر بركه‌اي نهاده » . وجود اين بركه كه به تازگي پيرامون آن هم خاك‌برداري شده ) در پيش بنا خود يكي از دليلهاي بزرگ معبد بودن آن مي‌باشد كه ستايشگران مي‌توانسته‌اند پيش از درآمدن پرستشگاه با بهره‌گيري از آب آن ( پاك و صافي ) شوند .
و.....