پاورپوینت بررسی مقایسه مسجد عماد و الدوله و با مسجد جامع اصفهان
مسجد عمادالدوله نام مسجدی در شهر کرمانشاه است. این مسجد از آثار دورهٔ قاجاریه است. ساختمان نخستین مسجد در سال ۱۲۸۵ ه. ق توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحددار عراقین) ساخته شده‌است
_ موقعیت پلان مسجد عمادالدوله در بافت کرمانشاه
_ تاریخچه مسجد عماد الدوله
این مسجد یکی از با شکوهترین مساجد دوره قاجاریه در شهر کرمانشاه است. در کتیبه منظوم سردر تاریخ ساخت بنا ۱۲۸۵هجری قمری قید شده است .
بانیان و سازندگان بنا : امام قلی میرزا عماد الدوله پسر ششم محمد علی میرزای دولتشاه ( فرزند فتحعلی شاه ) والی منطقه غرب کشور ساخته شده است .
موقعیت طبیعی اثر : چون بنا در شهر کرمانشاه است بنابراین موقعیت طبیعی کرمانشاه را داراست که از این قرار است : آب و هوایی نیمه خشک با تابستان های نسبتا گرم و زمستانهای همراه با ریزش برف و باران و میزان متوسط بارندگی در سال ۴۶۱ میلیمتر و روزهای یخبندان در سال ۸۰ روز میباشد . از نظر زلزله خیزی شهر کرمانشاه و منطقه بر روی خط زمین لزه (با خطر نسبی بالا) قرار دارد . ارتفاع از سطح دریا ۱۴۱۰ متر میباشد .
_ معرفی اقلیم کرمانشاه:
استان کرمانشاه یا استان کرمانشاهان با مساحت ۲۴۶۴۰ کیلومتر مربع، هفدهمین استان ایران از نظر وسعت به شمار می‌رود. مختصات جغرافیایی کامل استان کرمانشاه بر روی کره زمین از طول جغرافیایی ۴۵ درجه و ۲۰ دقیقه و ۳۹۹ ثانیه شرقی تا ۴۸ درجه و ۱ دقیقه و ۵۸ ثانیه شرقی و از عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۳۷۷ دقیقه و ۸ ثانیه شمالی تا ۳۵ درجه و ۱۷ دقیقه و ۸ ثانیه شمالی می‌باشد. استان کرمانشاه که ۱/۵۵ درصد مساحت کشور را دربرمی‌گیرد، از استانهای غربی به شمار می‌آید که با کشور عراق مرز مشترک دارند. این استان از شمال به استان کردستان، از جنوب به لرستان و ایلام، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود. مرکز استان کرمانشاه، شهر کرمانشاه است. بر اساس آخرین تغییرات در ۱۳۹۰۰ استان کرمانشاه از، ۱۴شهرستان، ۳۱ شهر، ۳۱ بخش و ۸۴ دهستان تشکیل شده است.

فهرست مطالب
موقعیت پلان مسجد عمادالدوله در بافت کرمانشاه
تاریخچه مسجد عمادالدوله
اقلیم استان کرمانشاه
بنا : ( موقعیت ،تزئینات ، نوع مصالح ، ابعاد و اندازه
ویژگی مسجد عمادالدوله
دسترسی ها به مسجد عمادالدوله
معرفی مسجد عمادالدوله
پلان مسجد عمادالدوله
پرسپکتیو مسجد عمادالدوله
هشتی مسجد عمادالدوله
صحن ( حیاط )مسجد عمادالدوله
شبستان مسجد عمادالدوله
قسمت جنوبی مسجد عمادالدوله
قسمت شمالی مسجد عمادالدوله
تحلیل سایت مسجد عمادالدوله
پلان لکه گذاری
پلان بام مسجد عماد الدوله
پلان طبقه ای همکف مسجد عمادالدوله
برش عمودی مسجد عمادالدوله
نماهایی از مسجد عماد الدوله
 تاریخچه مرمت مسجد عماد الدوله
 تاریخچه مرمت بنا
آسیب فرسایشی
آسیب تاسیسات شهری
الحاقات مسجد
تزئینات کاشی مسجد
مسجد جامع اصفهان
موقعیت مسجد جامع اصفهان
دوره های گسترش و تحول مسجد
درباره معماری مسجد جامع اصفهان
تزیینات بنا
سنگاب ها
محراب ها
تفاوت های دو مسجد با یکدیگر
منابع و مآخذ


مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می‌دهد و امروز شامل قسمتهای مختلفی است از قبیل گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، ضمن چهار ایوانی شبستانها، مدرسه مظفری محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند. بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه‌های ابنیه‌ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود.
مهم‌ترین طرحهای توسعه در دوران آل بویه و صفویه صورت پذیرفته‌اند. سبک معماری مسجد شیوه رازی است.
مسجد جامع اصفهان منعکس کننده هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی واسلامی است.
_ درباره معماری مسجد جامع اصفهان
مدتی پس از ورود اسلام به ایران، مردم به ساختن محل هایی برای عبادت یا به بیان دیگر به ساختن مسجد روی آوردند، ولی نه مسجد با فرم و شکل امروزی آن؛ بیشتر این مساجد نیز روی آتشکده ها و یا با تغییراتی روی آنها ساخته می شد. مسجد جامع اصفهان به همراه مسجد جامع فهرج یزد، تاریخانه دامغان و جامع زواره جزو اولین مساجد ساخته شده در ایران است؛ اما نه یک مسجد ساده!
در قرن سوم، مسجد اولیه به کلی ویران شده و مسجدی جدید به جای آن احداث می شود، ولی تغییرات اساسی در قرن پنجم و ششم در مسجد رخ می دهد. افزودن دو گنبد در شمال و جنوب مسجد؛ ابتدا گنبد نظام الملک یا گنبد شمالی که در سال ۴۷۳ هجری قمری به دستور خواجه نظام الملک ساخته می شود و دوم گنبد تاج الملک که در سال ۴۸۱ هجری قمری ساخته شده که به گنبد خاکی معروف است و از شاهکارهای گنبدسازی محسوب می شود. پس از ساخت این گنبدها، مسجد شبستانی به مسجدی با چهار ایوان تبدیل می شود؛ چهار ایوان در چهار جهت اصلی؛ ایوان جنوبی یا صفه صاحب، ایوان شمالی یا صفه درویش، ایوان غربی یا صفه استاد و ایوان شرقی یا صفه شاگرد که هر یک خود بتنهایی شاهکاری در معماری ایران پس از اسلام هستند؛ بویژه ایوان استاد که دیدن آن موجب حیرت است.
پس از عبور از صفه درویش و با ورود به شبستان اصلی مسجد، ستون های آجری اولین چیزهایی هستند که خودنمایی می کنند و تابش رشته هایی از اشعه آفتاب به داخل فضا را به سوی معنویت سوق می دهند. آجرکاری های به کار رفته در ستون و سقف، بسیار زیباست و یادگاری از عصر سلجوقیان و سبک معماری رازی ست. برای تماشای زیبایی ها باید بیشتر جلو برویم؛ گنبدی با ارزش های هنری بالا، که حدود ۱۹/۵ متر ارتفاع دارد و قطر آن۱۰/۵ متر است. تزئینات آجرکاری زیر گنبد که با گچ کاری ترکیب شده، این گنبد را بسیار با شکوه جلوه می دهد.
_ تزیینات بنا مسجد جامع اصفهان
تزیینات عمده این مسجد از کاشی‌های خشت هفت رنگ است. در مدرسه جنوب غربی مسجد، قطعه سنگ ساده‌ای بر روی زمین به شکل شاخص در محلّ معیّنی تعبیه شده است که ظهر حقیقی اصفهان را در چهار فصل سال نشان می‌دهد و شکل ظاهری آن مانند یه مثلث می باشد و محاسبه آن را شیخ بهائی دانشمند، فقیه و ریاضیدان معروف عهد شاه عبّاس انجام داده است.
کتیبه های این مسجد شاهکار خوشنویسان معروف عهد صفویّه مانند علی رضا عباسی و عبدالباقی تبریزی و محمد رضا امامی است. کتیبه سردر باشکوه مسجد به خطّ علیرضا عباسی خوش نویس نامدار عصر صفویّه است که تاریخ آن سال ۱۰۲۵ ذکر شده است.
اسپرهای طرفین در ورودی ۸ لوحه با نوشته‌هایی مشکی بر زمینه فیزوه‌ای دارند که در هر یک از این اسپرها، ۴ لوحه کار گذاشته شده. در جلو خان سردر مسجد نیز کتیبه‌هایی با عبارات و اشعاری وجود دارد.
تخت سنگ بزرگی نیز در ضلع غربی جلوخان هست که از نوشته‌های آن تنها بسم الله الرحمن الرحیم به جا مانده است. کتیبه نمای خارجی سردر، خط ثلث سفید بر زمینه کاشی خشت وجود دارد. اشعاری به خط نستعلیق در اصلی مسجد را که پوشش نقره و طلا دارد زینت بخشیده است؛ در این اشعار سال اتمام و نصب در ۱۰۳۸ تا ۱۰۵۲ ذکر شده است؛ اشعار فوق‌الذکر ۱۶ بیت است که هشت بیت آن بر یک لنگه و هشت بیت دیگر بر لنگه دیگر آن به طور برجسته نقش بسته است. این در، در ضلع جنوبی واقع است.
_ سنگاب های مسجد جامع اصفهان
در مسجد جامع اصفهان چهار سنگاب قراردارند.
۱- سنگاب ایوان درویش: در ایوان شمالی مسجد جامع که ایوان درویش نام دارد، سنگابی از جنس سنگ پارسی قرار گرفته‌است. این سنگاب ابتدا در مجاورت مقبره علامه مجلسی قرار داشته و بعد به محلّ کنونی منتقل شده‌است. قطر دهانه سنگاب ۱۱۵ سانتیمتر است، ولی نیمی از آن به علّت شکستگی از بین رفته‌است. کتیبه بدنه این سنگاب به زبان‌های فارسی و عربی و به خطّ ثلث است. آن چه از متن کتیبه بجا مانده به شرح زیر است:
… و صل علی زین العباد علی و الباقر محمد و الصادق جعفر و الکاظم موسی و الرضا علی و التقی محمد و النقی…
کرد وقف شاه مظلومان حسین ابن علی هرکه نوشد آب گوید لعن بر ابن زیاد
_ محراب های مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان از مساجدی است که محراب‌های متعددی دارد. بلندآوازه ترین محراب آن در ضلع شمالی ایوان غربی آن، در شبستانی که بوسیله اولجایتو ساخته شد قرار دارد. این محراب نمونه نفیسی از تزئین گچبری است با گل و بته و شکل‌های هندسی. هشت محراب دیگر در این مسجد وجود دارند که تدریجا ساخته شده است (پیرنیا، ۱۳۸۳)
_ تفاوت های مسجد عمادالدوله و مسجد جامع اصفهان
تفاوتهای موجود بین مسجد و مسجد جامع با ویژگی‌های هرکدام به خوبی مشخص است شاخصه‌هایی پایدار که در سراسر جهان اسلامی و در طول زمانی حدوداً هزار سال همچنان باقی‌مانده است. مسجد مکانی بوده صرفاً به جهت عبادت اما از آنجایی که در گذشته استفاده‌های دیگری هم از آن می‌شد نظیر قضاوت، نگهداری بیت المال، برپایی اجتماعات بزرگ، بزودی نماد قدرتمند اسلام شد و هم عرصه‌های دینی و هم قلمروهای دنیوی را دربرگرفت، اما نتوانست پاسخگوی نیازهای مذکور باشد، ساخت مسجد جامع بعلت حفظ این دو جنبه بود. فقدان نهادها و بناهای رسمی عمومی نظیر تالار شهر و یا محاکم اسلامی، به نقش دووجهی مسجد جامع اهمیت بیشتری بخشید. این تمایز کارکردی، تفاوتی را در منزلت و مقصود مساجد منعکس ساخت و در دو واژه کاملاً مجزا رسمیت یافت، یعنی مسجد و جامع. علی‌رغم تمایز آشکار کارکردی بین مسجد و جامع، از لحاظ طرح تفاوتی بین این دو وجود ندارد. در واقع «جامع» عملاً .ابعاد بزرگتر و تزئینات بیشتری را دارا می‌باشد
_ منابع و مآخذ
مسجد جامع اصفهان:
_ اتینگهاوزن، ریچارد، هنر و معماری اسلامی (۱) ۱۲۵۰-۶۵۰، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم، زمستان ۱۳۸۲
_ انصاری، جابر، تاریخ اصفهان و همه جهان، نشر حسین عمارزاده صاحب امتیاز روزنامه و مجله خرد، چاپ مهر ۱۳۲۱
_آیت الله زاده شیرازی،باقر، “مساجد جامع اولیه- منطقه اصفهان- واقع در مرکز محله محال اردستان”، مجله اثر، سال لول، شماره اول، بهار ۱۳۵۹
_ پوپ، آرتور اپهام، معماری ایران: پیروزی شکل و رنگ، ترجمه کرامت الله افسر، تهران: یساولی، فرهنگسرا، ۳۳۱ تا ۳۳۲
مسجد عمالدوله : میراث فرهنگی کرمانشاه