دانلود پاورپوینت بررسی خانه مرتاض یزد بهمراه پلان ها و نما و پرسپکتیو و تصاویر

بخشی از مطلب
خانه مرتاض مربوط به دوره قاجار است و در یزد، خیابان ایرانشهر، گلچینان، کوچه مرتاضیون واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این خانه از دو بخش تشکیل شده است و هر بخش حیاطی خاص خود با ورودی ای جداگانه دارد. در عین حال این دو بخش به شکلی ظریف به یکدیگر مرتبط اند. با گذشتن از سردر و هشتی زیبا و راهرو می توان به گوشه حیاط اصلی رسید. حیاط بزرگ حیاط مفصل تر و پرکار تر مجموعه است و مهم ترین عنصر آن ایوانی است که با بادگیر خود، بیش از دیگر عناصر حیاط جلوه گری می کند. این خانه در سال ۱۳۷۴ از طرف خانواده مرتاض به دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد اهدا شده است
یزد شهری کویری است و به طبع معماری آن نیز با نوع آب و هوا هماهنگ است جهت ساخت خانه ها در یزد شمال شرقی به جنوب غربی است و خانه ها تقریبا در جهت قبله قرار میگیرند قسمت های تابستان نشین خانه 1. زیر زمین 2. تالار 3. حوض خانه 4. پایاب 5. طنبی قسمت های زمستان نشین خانه 1. طهرانی 2. سه دری 3. پنج دری 4. بالا خانه 5. کرسی خانه بخش تابستان نشین خانه در جبهه قبلی و فضاهای زمستانی در جبهه مقابل و غربی ساخته شده است. معمولا در جبهه شرقی به دلیل تابش نور غرب ، طاقنما و ایوان های کوچک ردیف بندی می شود . ولی در برخی از خانه ها در این جبهه فضاهای مختلف ساخته شده است.فضاهای دیگر مثل هشتی ،مطبخ ،مستراح،حمام ،انبار،چاهخانه و غیره می باشند. حیاط مرکزی اصلی‌ترین فضای خانهٔ یزدی است. حوض آب در وسط حیاط قرار گرفته‌است و باغچه‌ها دور تا دور آن با درختانی که نیاز کمی به آب دارند همچون اَنار، اَنگور، اَنجیر و پسته که علاوه بر سبزی خانه و تامین سایه و خنکی هوا از خشکی هوا نیز می‌کاهد. در مکتب معماری یزد(حرمت) و (حجاب) یک اصل تلقی می‌شود. حریم خانواده از تجاوز سمعی و بصری به دور است. هیچ خانه اصیل یزدی را نمی‌توان یافت که دید نامحرم به درون آن ممکن باشد. هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند، نحوه آرایش و سازماندهی فضاهای گوناگون دورادور حیاط به گونه‌ای است که مفهموم (حجاب) را به کاملترنی وجه نشان می‌دهد، به نحوی که ساکنان خانه به دور از چشم اغیار در آرامش، آسایش، امنیت و ایمنی زندگی می‌کنند. این شیوه طراحی، در عین حال، در تابستانهای گرم حداکثر سایه را در خانه فراهم می‌کند. اتخاذ روشهای ساختمانی مناسب، انتخاب مواد و مصالح سازگار با اقلیم، همچون نما سازی با (سیم گل) و دم گیری گچی، زیبایی، آسایش، دوام و... به ارمغان می‌آورد. اتاق مهمانخانه در معماری مسکونی یزد سمبل احترام و بزرگداشت میهمان بوده‌است. در خانواده‌هایی که از تمکن مالی برخوردار بوده‌اند و یا به اقتضای شغل صاحبخانه، حیاط ویژه و مستقلی برای میهمان در نظر می‌گرفتند، این حیاطهای اختصاصی به (بیرونی) معروفند که در مقایسه با (اندرونی) به معنای فضای کاملا خصوصی اهل خانه تفکیک و تمی‌زند. خانه‌های تجاری و روحانیون رده بالا به لحاظ ضرورتهای شغلی دارای بیرونی و اندرونی بوده‌است. خانه ملک التجار، خانه شفیع پور (میرزا شفیع)، خانه لاریها، خانه ایت الله صدوقی، خانه آسید هاشم آقا (نجفی یزدی)، خانه مرتاض (علی آقا شیرازی)از این نمونه‌است. از جمله نمونه‌های بارز معماری قرنهای گذشته محلهٔ فهادان یا یوزداران است که در گویش محلی جنگل یا محل یوزاران نامیده می‌شود. قدمگاه منسوب به علی بن موسی‌الرضا نیز در این گذر واقع شده‌است. اقلیت‌های دینی نظیر یهودیان بیشتر در محله یهودی‌ها در سمت جنوب مسجد جامع ساکن هستند و کنیسه‌ای دارند. زرتشتیان نیز از جمله در محلّهٔ عیش آباد، محلّهٔ نعیم آباد، کوچهٔ بیوک، محلّه نرسی آباد، محلّهٔ اَهَرستان ساکن هستند. حیاط در خانه های یزدی حیاط در لغت به معنای حایط،بستانها،دیوارهاو.. آمده است.مفهوم حیاط را می توان یک مفهوم متغیر دانست که بسته به شرایط، ارکان تعریف کننده آن تغییر پذیر است. حیاط در خانه های یزد نمود کامل درونگرایی است.در یزد حیاط،محیطی کاملا متفاوت با فضای بیرون است.در این باغ کوچک ،ساکنان با کاشتن درختان و گلهای مانوس با طبیعت یزد،همراه با حوضی کشیده،محیطی مناسب را برای به سر بردن در روزهای گرم تابستان یزد به وجود آورده اند. افزون بر این ،حیاط عنصر مهم سازماندهی فضاهای گوناگون در فصول مختلف می باشد. حیاط در یزد در مواقعی از سال که هوا سرد و یا خیلی گرم نباشد نقش نشیمن دوم را در بین خانواده های یزدی پیدا می کند. نقش ارتباطی حرکتی حیاط از ویژگیهای دیگر آن است.البته حیاط جدااز اینکه می تواند نقش ارتباطی را بین فضاها داشته باشد،همچنین به عنوان منظری برای تک فضاهاعمل نماید،می تواند نقشهای عملکردی دیگری نیز بپذیرد.فعالیت هایی چون خوابیدن در فضای باز،گردهمایی اعضای خانواده،بازی کودکان و مراسم عروسی و مذهبی و…همه می توانند در این فضا اتفاق بیفتدو حیاط را به فضایی مفید در خانه تبدیل کند. با توجه به این نکات،بر مبنای وسعت کلی خانه و فضاهای مورد نیاز ابعاد حیاط نیز تغییر می کند. با توجه به کار و طراحی خانه،حیاط ها به اندرونی و بیرونی تقسیم شده است.خانه های یک حیاطه نوع رایج در یزد بوده و نوع دو حیاطه (اندرونی بیرونی ) نیز تقریبا متداول بوده است. اجزای یک خانه ی یزدی 1. کوجه 2. سردر 3. هشتی 4. دالان 5. حیاط از جمله خانه های سّنتی و قاجاری است که در کوچه « مرتاضیون » شهر یزد قرار دارد و به همان شیو خانه های اعیانی بنا گردیده است. دارای دو بخش بیرون و اندرونی است و هریک از این دو بخش حیاط و ورودی جداگانه ای در دارد. علاوه بر اینکه تالار بزرگ آن از بناهای پیرامون بلندتر است کّلیّ فضاها نیز به صورت دو طبقه ساخته شده و گوشه های حیاط هشتی های منحصر به فردی دیده می شود.خانه مرتاض این خانه قاجاری در کوچه "مرتاضیون" شهر یزد قرار دارد و دارای دو بخش بیرونی و اندرونی است و هر یک از این دو بخش دارای حیاط و ورودی جداگانه است. مساحت حیاط اندرونی تقریباً سه برابر مساحت حیاط بیرونی و تالار بزرگ آن از بناهای پیرامون بلندتر است. این تالار در راس حیاط قرار گرفته و کاملاً بر آن تسلط دارد. فضاهای اطراف با نظم معموی خانه های سنتی است. بدین شرح که فضاهای مهم تر در محوطه اصلی خانه و فضاهای کم اهمیت، بین آن ها قرار دارند. از دیگر ویژگی های این بنادو طبقه بودن کلیه فضاها است. حیاط اندرونی دارای مقرنس های گچ و کاربندی های گچی بر روی دریچه های طبقه فوقانی است. در گوشه های حیاط هشتی های منحصر به فردی دیده می شود. این خانه قاجاری در کوچه “مرتاضیون” شهر یزد قرار دارد و دارای دو بخش بیرونی و اندرونی است و هر یک از این دو بخش دارای حیاط و ورودی جداگانه‌است، با این وجود این دو بخش به شکلی ظریف به یکدیگر مرتبط اند. با گذشتن از سردر و هشتی زیبا و راهرو می توان به گوشه حیاط اصلی رسید. در مقابل ورودی حیاط کوچک تر فقط درگاه و راهروی کوتاه دارد که آن نیز به ایوانچه ای واقع در گوشه جبهه جنوبی ختم می گردد. تفاوت ورودی مفصل حیاط بزرگ با ورودی ساده حیاط کوچک چنان که تفاوت اهمیت دو حیاط را می رساند نشان دهنده استقلال آنها از یکدیگر است. ارتباط دو حیاط را راهرویی برقرار میکند که با چند پیچ از گوشه شرقی حیاط کوچک تا گوشه جنوبی حیاط اصلی امتداد یافته است. این فضا ها در طبقه اول ارتباط با دیگر بخش ها و اجزا ی خانه را ممکن می سازند و یکی از آنها به ورودی خانه متصل است اما طبقات فوقانی آنها اتاق هایی با ارسی هایی زیبا و پرکارند که از گوشه حیاط به داخل آن می نگرند. لذا بر خلاف نماسازی های خانه های سنتی ارسی ها نه در مهم ترین نقطه نما که در خارج از محورهای اصلی و بر فراز فضاهای ارتباطی واقع شده است.در حالی که تالارها و اتاق ها ی بزرگ خانه که در مرکز جبهه ها قرار گرفته اند چهره ایی ساده تر دارند. این ترکیب گوشه های حیاط را پر اهمیت کرده است این عناصر پرکار در گوشه حیاط بخشی از دو نمای طرفین خود را متاثر ساخته و مرکزی برای آنها شده اند. به این ترتیب چهار نمای جبهه های حیاط در این نقاط به یکدیگر گره خورده اند. هم اکنون به سبب تعمیراتی که در بنا صورت گرفته ارسی ها از نقطه مذکور حذف و به این ترتیب لطف نمادهای پیشین کم شده است. حیاط بزرگ حیاط مفصل تر و پرکارتر مجموعه است و مهم ترین عنصر آن ایوانی است که با بادگیر خود بیش از دیگر عناصر حیاط جلوه گری می کند. بلندی ایوان نسبت به جبهه های اطراف حیاط نیز این صنف را شدت می بخشد. در مقابل حیاط خانه با نماهای پرکار و تزیینات زیبا و پنجره ها و ارسی های چوبی و آب نما و سبزه رقیب مهم این ایوان است، رقیبی که در عین رقابت حریف را می نوازد و ارج می نهد و کامل می کند. بنابر الگوی خانه های سنتی یزد در هر جبهه حیاط فضاهای اصلی تر در مرکز و بر امتداد محورهای تقارن می نشینند و فضاهای کم اهمیت تر در بین آن ها و دور حیاط قرار می گیرند. لیکن در این خانه فضاهای هشت ضلعی منظم در چهار گوشه حیاط نشسته اند.