بخشی از مطلب
عمارت مسعودیه در میان باغ عمارت‌های واقع در محله دولت (تهران ناصری) قرار داشت. باغ عمارت مسعودیه به دستور مسعود میرزا، ملقب به ظل السلطان، فرزند ناصرالدین شاه، در ۱۲۹۵ ق، و به سرکاری رضا قلی خان (ملقب به سراج الملک) در زمینی به وسعت حدود ۴۰۰۰ مترمربع و مرکب از بیرونی (دیوان خانه) و اندرونی و دیگر ملحقات بنا شده است. آن‌چه که امروز تحت عنوان باغ عمارت مسعودیه باقی مانده و بیش از ۷۵ سال در تملک وزارت آموزش و پرورش (فرهنگ سابق) بود در واقع مشتمل بر نیمه غربی مجموعه، یعنی زمینی بالغ بر ۱/۵ هکتار مساحت است.
این محل از سال‌های ۱۲۹۰ ق به بعد، که باغ عمارت نظامیه توسط مسعود میرزا خریداری و در آن عمارات مفصلی ساخته شد، به مسعودیه شهرت یافت. تمام کتیبه‌هایی که بر بناهای امروز مسعودیه به چشم می‌خورد، تاریخ ۱۲۹۵ق را دارد و سال ۱۲۹۰ ق، که مسعودمیرزا از آن به نام سال ایجاد بنا یا بناهای باشکوهش یاد می‌کند، قابل رؤیت نیست. هر چند می‌توان تصور کرد که بناهای موجود که تاریخ ۱۲۹۵ ق را بر خود دارند، تنها بخشی از عمارتی هستند که ظل السلطان طی سنوات توانمندی خود از ۱۲۹۰ ق به بعد در این محل (نظامیه و بعداً مسعودیه) بر پا کرده است. بناهای معروف به مشیریه و سید جوادی، واقع در بخش شرقی مجموعه، با تقدم بر بناهای دیوان خانه و سفره خانه (حوض خانه) پس از عمارت دیوان خانه و عمارت سر در اصلی (پیاده) پیش از ساختمان جنوبی آن (واقع در شمال حیاط خلوت) ایجاد شده است و تا کنون مشخص نشده است که فاصله زمانی (که زیاد هم نیست) ایجاد این عمارت‌ها چقدر بوده است. به هر حال، تنها تاریخی که در بناهای سردر اصلی، دیوان خانه، و احتمالاً دیوان شرقی عمارت مشیریه که هر سه نام ظل السلطان را بر خود دارند، وجود دارد ۱۲۹۵ ق است.
فهرست مطالب
مجموعه در یك نگاه
گزارش اجمالی از مجموعه
دسترسی ها
محوطه مجموعه
عمارت های اصلی و بناهای جدید
مساحت اعیانی
شرح اجمالی دخل و تصرفات در بنا
گچبری
چوب
كاشی كاری
سنگ
نقوش به کار رفته در قشر تزئینی کاشی
خط نوشته بر روی قشر تزئینی کاشی ها