پاورپوینت بررسی معماری كاروانسراي رباط شرف
بخشی از مطلب
بناي رباط شرف داراي چهار ايوان به شکل چليپا صليب و شبستاناست.آجرچيني و کتيبههايي که در اين رباط به چشم مي خورد جلوهاي خاص دارند. رباط شرف 4644 مترمربع زيربنا دارد. تمام اين زيربنا در اطراف دو حياط بزرگ واقع شده است. دو حياط کوچک با طرح چهار ايوان نيز در دوطرف شاه نشين حياط دوم قرار گرفته، اين حياط هاي کوچک 16 متر مربع و به ابعاد 4*4 متر است. حياط بزرگ اول مستطيل است به ابعاد
16.4*32.48 متر و حياط دوم مربعي است به ابعاد 31.75*31.4 متر که در وسط آن يک حوض هنوز باقي است.
در اين بنا دو مسجد وجود دارد يکي در طرف چپ دالان ورودي به حياط و ديگري در طرف چپ دالان ورودي به حياط دوم. بناي رباط شرف به طور کلي به سمت قبله ساخته شده است وجود يک محراب در مسجد حياط اول و دو محراب در مسجد حياط دوم و محراب آجري قسمت خارج رباط به نظر مي رسد به عنوان نشانه قبله ساخته شده است اين موضوع را ثابت مي کند. اين بنا 6 برج دارد.
اين بنا دو صحن دارد و هر صحن داراي چهار ايوان به شکل چليپا (صليب) و شبستان ميباشد و همچنين آجر چيني و کتيبههاي آن جلوه خاصي دارد.
در سردرورودي بنا نوشته اند: رباط شرف از كاروانسراهاي شاهي يا كاخ رباط هاي جاده ابريشم است و در متون تاريخي، منزل رباط شرف را «آبگيره» و «آبگينه» ناميده اند. مشخصه رباط شرف در كاربرد آجر و گچبري تزئينات معماري و كتيبه هاست و صاحبنظران اين بنا را شايسته موزه آجركاري ايران دانسته اند.
بيشتر رباط ها و كاروانسراهاي بزرگ راه هاي قديم ايران را سلاطين و تجار بزرگ ساخته اند. تفاوت عمده رباط ها و كاروانسراها نيز در نوع مصالح مصرفي و تزئينات داخلي آنهاست؛ چنانكه به آنها كاروانسراهاي شاهي و يا كاخ رباط مي گفته اند؛ زيرا برخي براي سكونت شاهان، امرا، وزرا و درباريان به هنگام سفر ساخته شده و در ساخت آنها از سنگ ها و آجرهاي مقاوم استفاده كرده اند و هنرمندان وقت به كار تزئين بنا پرداخته اند. همچنين مكان ساخت كاخ رباط ها موقعيت استراتژيك داشته است
با توجه به متن كتيبه اي آجري زير ايوان انتهايي كه در ناحيه پاطاق قوس سر در آن هنوز باقيمانده است، مي توان گفت اين بنا در سال ۵۴۹ هـ . ق و در دوران حكومت سلطان سنجر سلجوقي ساخته شده است.
آندره گدار در كتاب «آثار ايران» در مورد نام رباط شرف و باني آن نوشته است: من فقط يك نفر را مي شناسم كه در عصر سلجوقي توانسته است چنين بناي عظيمي بسازد و او شرف الدين ابوطاهرابن سعدالدين علي القمي است.
شرف الدين قمي در سال ۴۸۱ هـ . ق از قم به خراسان رفت و مدت ۴۰ سال حاكم مرو بود و وي سپس در سال ۵۱۵ هـ . ق وزير سلطان سنجر شد. از اين رو مي توان گفت: دوره وزارت او با زمان ساخت رباط شرف مطابقت دارد.
سيدمحسن حسيني نيز در كتاب رباط شرف با استناد به مدارك و متون تاريخي، باني رباط شرف را شرف الدين ابوطاهربن سعدالدين علي القمي دانسته است.