فهرست مطالب
مقدمه
شکل کاروانسرا در اقلیم های مختلف ایران
کاروانسرا در سواحل جنوبی دریای خزر
پلان کاروانسرای دروازه گچ مربوط به دوره ساسانی
پلان کاروانسرای امامزاده هاشم از نوع چهار ایوانی
پلان کاروانسرای لات از نوع چهار ایوانی
کاروانسرا ها در کرانه شمالی خلیج فارس و دریای عمان
پلان و مقطع کاروانسرای یونگی در نزدیکی بندرعباس
پلان و مقطع کاروانسرای موخ احمد در نزدیکی بندرعباس
کاروانسرا در نواحی کوهستانی و مرتفع
پلان کاروانسرای امامزاده هاشم در جاده آبعلی
برش و پلان کاروانسرای گامبوش در جاده آمل
پلان کاروانسرای شبلی در جاده تبریز
کاروانسرا در دشت های فلات
پلان چهار ایوانی کاروانسرای باغ شیخ
پلان کاروانسرای شرف در جاده سرخس
پلان کاروانسرای مهیار
کاروانسرا و مدرسه مادرشاه و همچنین بازارچه بلند
چاپارخانه
چاپارخانه میبد در استان یزد
بخشی از مطلب
کاروانسرا ها، مهمان خانه های بین راهی کشور ایران در طی قرون متمادی گذشته بوده و سابقه آن به دوره هخامنشی یعنی بیش از دو هزار و پانصد سال قبل می رسد. در مسیر راه های مهم بین شهری، کاروانسرا ها به فاصله مسافتی که کاروان در یک روز می توانسته طی کند، ساخته می شده است.
به دلیل خشکی نسبی آب و هوا در بخش عمده ای از کشور ایران و دور بودن شهر ها و آبادی ها از یکدیگر، وجود نقاطی جهت استراحت و تهیه آذوقه در بین راه، امری حیاتی و ضروری بوده و بدون وجود این ایستگاه ها، طی طریق و ارتباط بین مناطق مختلف کشور غیر ممکن بوده است.
بازشو های این ساختمان ها بسیار اندک و کوچک می باشند و در ورودی بنا غالباً از طریق یک هشتی در مقابل سرمای خارج محافظت می شود. بدین ترتیب هوای کمتری از داخل به خارج ساختمان و بالعکس جابجا می گردد. لازم به ذکر است که همیشه سعی بر این بوده که در ورودی کاروانسرا در مقابل باد های سرد زمستانی قرار نداشته باشد.