پاورپوینت بررسی استانداردها و برنامه فیزیکی معماری مسکونی
 
بخشی از مطلب
اتاق خواب، واژه متداول این فضا می باشد در حالی که خوابیدن تنها یکی از فعالیتهای جاری در آن است و درواقع این مکان بعنوان خصوصی ترین بخش خانه می تواند در بردارنده هر فعالیت و رفتار خصوصی مورد نیاز صاحب این مکان باشد. خوابیدن، استراحت کردن، مطالعه کردن، درس خواندن، کار با کامپیوتر، بازی کردن و ... از جمله رفتارهای متداول در اتاق خواب می باشند.
بنابراین اتاق شخصی (خواب) بعنوان خصوصی ترین بخش خانه مطرح است و به همین سبب باید در محدوده ای دنج و خلوت قرار بگیرد، دسترسی به آن واجد سلسله مراتب مناسبی بوده و فضای خلق شده علاوه بر القای حس آرامش و سکون قابلیت انطباق با نیازهای استفاده کننده را داشته باشد.
ورودی:
فضایی است که ورود از بیرون بنا یا از فضاهای مشاع آپارتمان به داخل حریم خصوصی خانه از طریق آن صورت می گیرد. البته امروزه این ورودی در حد یک درب تنزل یافته است. ولی در گذشته این بخش از خانه فضایی کامل را به خود اختصاص می داد. این فضا باید بتواند فرد را در انتخاب مسیر به سمت بخش خصوصی یا بخش عمومی خانه ها کمک نماید و جای کافی برای فعالیتهایی چون درآوردن و آویزان کردن بالاپوش افراد و درآوردن و مرتب قرار دادن کفش ها را داشته باشد. امروزه معمولاً درب سرویس عمومی خانه نیز به این فضا باز می شود. البته باید توجه داشت که تجمع فعالیتهای ذکر شده با آمد و شد به خانه و سرویس بهداشتی تداخل مزاحم ایجاد ننماید. در ضمن فضای ورودی به گونه ای باشد که حریم خصوصی منزل را از اشرافهای مزاحم به دور نگه دارد.
اتاق مهمانخانه:
همانطور که قبلاً توضیح داده شد میهمانها به تناسب نزدیکی با خانواده از فضاهای خصوصی تر نیز بهره مند می گردند اما مهمانخانه تنها مکانی است که برای حضورافراد غریبه نیز تجهیز می شود. بدین لحاظ بایستی در عرصه عمومی خانه و نزدیک درب ورودی قرار گیرد. نور و منظر مناسب و ابعاد و تناسبات متناسب با نیازهای فضایی درون آن می تواند در خلق فضایی متنوع و پویا و جذاب کمک نمای. دسترسی آسان به سرویس های بهداشتی و امکان پذیرایی راحت (رابطه مستقیم با آشپزخانه) می بایستی در نظر گرفته شود.
اتاق نشیمن:
به واسطه نمیه عمومی بودن می تواند به عنوان عنصر واسطه عرصه عمومی و خصوصی، نقش مناسبی را ایفا کند. نشیمن مکانی است که مورد استفاده روزانه همه افراد خانواده قرار می گیرد. با توجه به این نقش و مقدار زمان زیاد حضور در آن و کارکردهای مختلفی که بخود می گیرد بعنوان کانون فعالیت های خانوادگی و منبع تولید انرژی و گرما در خانه محسوب می گردد. با توجه به آنچه گفته شد ارتباط این فضا از یک سمت با فضاهای عمومی خانه (مهمانخانه و غذاخوری) و از سمت دیگر با فضاهای خصوصی (خوابها) می بایستی تامین گردد. امکان جوابگویی به عملکردهای مختلف درون فضا و بکارگیری سیر کولاسیونی دقیق، لازم و ضروری است. علاوه بر پویایی، انطباق پذیری این فضا نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
غذاخوری:
جزو فضاهای عمومی خانه محسوب می شود و به سبب فعالیت غالب جاری در درون آن می بایستی از ابعاد و تناسبات دقیق بهره مند باشد. امکان ارتباط با دیگر فضاهای عمومی خانه همچون مهمانخانه و اتاق نشیمن و همچنین آشپزخانه لازم می باشد. البته باید نوع خاص غذاخوردن در خانواده های سنتی ایرانی که در کنار سفره و روی زمین انجام می گیرد را در طراحی این فضا مدنظر قرار داد ضمن آنکه امکان حذف و ادغام آن با مکانهای جانبی وجود دارد.
آشپزخانه:
جنبه های عملکردی آشپزخانه همچون ابعاد و تناسب، نحوه قرارگیری وسایل آشپزخانه و نوع حرکت در آن، تهویه مطبوع و نور مناسب و امکان ارتباط سریع با سایر فضاهای مرتبط، بیش از جنبه های دیگر طراحی خودنمایی می کند. هر چند بخاطر حضور حداقل یکی از افراد خانواده به مدت زیاد در این مکان، توجه به تنوع فضایی و جنبه های زیبایی شناختی نیز ضروری به نظر می رسد.
سرویس های بهداشتی:
شامل توالت و حمام بوده و باید دارای فرم و ابعاد متناسب با عملکرد و نیز ترجیحاً امکان تهویه مستقیم باشند. قرارگیری آنها در مجاورت فضاهای مورد نیاز، قابلیت های عملکردی این فضاها را بالابرده و آسایش بیشتری را فراهم می آورد. مکان یابی صحیح سرویس ها می تواند از تداخل عرصه های داخلی خانه جلوگیری کند و همچنین امکان استفاده راحت و بدون دغدغه خاطر را برای همگان فراهم سازد.
پارکینگ و انباری:
این فضاها بعنوان عملکردهای فرعی در درون خانه مطرح می باشند و قابلیت استقرار به صورت مستقل در درون زمین خانه را دارا می باشند. هر چند امکان اتصال آنها به دیگر فضاهای خانه می تواند علاوه بر ایجاد امکان دسترسی از آنها به درون خانه، کارکرد مناسب اقلیمی نیز داشته باشد.
بالکن:
بعنوان یک فضای نیمه باز امکان برقراری ارتباط حداقل بصری با طبیعت و هوای آزاد را برای ما فراهم می آورد و با قرارگیری در کنار فضهای عمومی، نیمه عمومی و یا خصوصی خانه همان ویژگی ها را به خود می گیرد. طراحی انعطاف پذیر بالکن و فضای مجاورش امکان گسترش فضای بیرون به درون و بالعکس را برای ما فراهم می آورد. محل قرار گیری بالکن، ابعاد و تناسبات، مسئله اشرافیت (از به فضا) و هماهنگی با حجم کلی و معماری ساختمان از نکات قابل تأمل در طراحی بالکن می باشند.
حیاط:
نیاز به ارتباط با طبیعت، آنچنان در درون انسان قوی است که تنها جبر محیط و فشارهای اقتصادی است که می تواند ما را مجبور به چشم پوشی از این فضا و زندگی آپارتمانی بنماید. این فضای باز خصوصی در عرصه بندی درونی خانه بعنوان یک فضای عمومی مطرح می باشد. ابعاد و تناسبات آن، نوع حجم ساختمانی و نحوه استقرار آن در درون زمین و موقعیت جغرافیایی آن در درون زمین (اقلیم) مسئله اشرافیت و امکان جوابگویی به فعالیت های جاری در درون آن در کیفیت حیاط نقش مستقیمی دارند.
آسانسور
دستگاهی است دائمی که برای جا به جایی اشخاص یا کالا ،بین طبقات ساختمان بوده و در طبقات مشخصی عمل می نماید . دارای کابینی است که ساختار ، ابعاد و تجهیزات آن به اشخاص به سهولت اجازه استفاده می دهد و میان ریلهای منصوبه عمودی با حداکثر انحراف 15 درجه حرکت می کند . 
آسانسور وسیله نقلیه عمومی دائمی است که بین ترازهای از قبل تعریف شده حرکتمی کند آسانسور تنها وسیله رفت و آمد ترافیکی است که مورد استفاده تمامی گروه سنی قرار می گیرد و عمومی ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان است . 
آسانسور وسیله نقلیه ای است که کنترل آن به یک سیستم سپرده شده فرمان دادن به آن به اختیار مسافر است ، اما ایستادن آن در محل مقرر به توسط سیستم است . 
آسانسور در داخل محیطی نصب می شود که از سه قسمت تشکیل شده است : 
1- موتورخانه : برای برقراری موتور و گیربکس و تابلو کنترل آسانسور و تابلو برق 
2- چاه آسانسور : برای نصب درها ، ریلها و همچنین محلی برای حرکت کابین و وزنه 
3- چاهک : در پایین ترین قسمت چاه آسانسور ،برای ضربه گیرها و بافرها 
موتور گیربکس بعنوان قلب آسانسور و تابلو کنترل بعنوان مغز آسانسور عمل می نماید .
آسانسور حمل بار و مسافر 
آسانسورری است که برای حمل ونقل کالا طراحی شده است و معمولا عمل حمل ونقل بهمراه افراد صورت می گیرد .
آسانسور خدماتی 
آسانسوری است دائمی که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند ، دارای کابینی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد و در میان ریلهای منصوبه عمودی و با حداکثر 15 درجه انحراف ، حرکت می کند . ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند ، نباید از مقادیر زیر بیشتر شود: 
الف – مساحت کف کابین 00/1 متر مربع
ب – عمق 00/1 متر 
ج – ارتفاع
آسانسور خودرو بر ساختمان های خصوصی 
آسانسوری که اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی آن امکان این جابجایی را می دهد .
ریل راهنما 
اجزایی صلب هستند که برای هدایت کابین و یا وزنه تعادل تعبیه می شود .
تعریف سیستم مکانیکی و قطعات مربوطه 
و سرعت است. آسانسور طبق این پارامتر ساخته می شود . جرم یک Q ( kg ) پارامترهای اصلی آسانسورها 
مسافر برای هر نوع محاسبه ای در آسانسور 75 کیلو در نظر گرفته می شود . 
پارامتر های فنی دیگر عبارتند از : 
الف ) ارتفاع مسیر ( بالا رفتن کابین ) تعداد و محل توقف ها 
ب ) ابعاد چاه آسانسور ، کابین و موتورخانه 
پ ) ولتاز برق اصلی ، تعداد استارت آسانسور در ساعت و فاکتوربار
ت ) سیستم کنترلآسانسور 
ث ) سیستم درب های آسانسور و ورود و خروج و نوع کنترل 
ج ) تعداد آسانسورهای و مکان آنها در ساختمان 
چ )شرایط محیطکار کرد 
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از: 
الف ) وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیر باشد .
ب ) وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل:
- موتور الکتریکی 
- گیربکس
- ترمز 
- فلکه کششی و یا دنده زنجیر 
- شاسی ماشین – کوپلینگها ، محورها ، یاتاقانها 
پ ) کابین که مسافرین و یا بار را حمل می کند ، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، کف کابین که 
بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است . 
قطعات دیگر عبارتند از : 
- سیم تعلیق
- راهنماها که باعث هدایت کابین در مسیر حرکت خود می شود .
- درب کابین و محرک درب 
ت )وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می رود .
(Hoist Way) ث ) چاه آسانسور
این فضا قسمتی یا تماما پوشیده است و از کف چاله تا سقف ( کف موتورخانه ) ادامه دارد در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد . 
ج ) سیستم ایمنی 
یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بکسل( زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید ، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولا در موتور خانه است شروع می شود . 
چ ) ضربه گیرها 
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک پیش آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممکن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرزی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده ( نوع فنری ) و یا مستهلک نماید . 
ح ) تجهیزات الکتریکی 
که شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد
استانداردهای مسکن
استانداردهای مسکن در کشورهای گوناگون و مناطق مختلف به خاطر وضع اقلیمی، رسوم اجتماعی و آداب و سنن آنها، تفاوت های اساسی دارد. طبیعت در دسترس بودن مواد ساختمانی، قدرت تولید و اقتصادی هم در این گوناگونی سهیم است. مثلاً در هندوستان کمیته بهداشت محیط زیست (1949) چنین تعریف کرده است: منظور ازخانه محل اقامت جائی است آپارتمان یا مستغلاتی که برای زندگی خانواده طرح ریزی شده و استانداردهای زیر را به عنوان اصول قانون کشوری مسکن در هندوستان توصیه کرده است:
محل
باید محل خانه از پیرامون آن بالاتر باشد. به طوری که هنگام باران، سیل به آن داخل نشود، و دسترسی مستقل به خیابان یا فضای عبور کافی داشته باشد و از جای تخم ریزی پشه و مگس و از مزاحمت هائی مانند گرد و غبار، دود، بو، سر و صدای شدید و آمد و شد به دور باشد محل ساختمان باید پیرامون دلپسند داشته و خاک آن خشک و از نظر پی کنی و ساختمان مطمئن و خوب زهکشی شده باشد. خاک ریزی دستی (یعنی جائی که زمین با ریختن زباله و فضولات پر و هموار شده) حداقل به مدت 20 تا 25 سال برای ساختمان سازی بسیار نامناسب است. آب در زیر خاک باید در عمق ده پا و بیشتر باشد.
عقب نشینی
برای آنکه تهویه و نور ساختمان خوب باشد باید پیرامون ساختمان فضائی باز وجود داشته باشد. این کار را عقب نشینی ساختمان می نامند. در مناطق روستائی توصیه می شود که زیربنا از یک سوم مساحت کل ساختمان بیشتر نباشد ولی در مناطق شهری که زمین گران است زیربنا می تواند تا دوسوم سطح کل زمین باشد. عقب نشینی ساختمان باید به طوری باشد که هیچ مانعی در برابر نور و تهویه به وجود نیاورد.
کف ها
کف ساختمان باید محکم و دارای معیارهائی باشد. در مقابل آب نفوذناپذیر باشد به طوری که به آسانی بتوان آن را شست و خشک و تمیز کرد. چون کف های خاکی مستعدِ ترک خوردن و برخاستن گردوخاک هستند توصیه نمی شود، باید کف ها صاف و بدون ترک و شکاف باشند تا از تخم ریزی حشرات و جایگیری گرد و خاک در آنها جلوگیری شود و باید در برابر رطوبت مقاوم باشند و ارتفاع پی دیوارها دو تا سه پا باشد.
 
 
دیوارها
دیوارها باید به اندازه کافی محکم باشند. نباید گرما را جذب، و یا آن را از داخل به بیرون هدایت کنند، در برابر تغییرات آب و هوا مقاوم باشند، برای لانه گزینی موش ها و جانوارن موذی نامناسب باشند، به آسانی خراب نشوند و هموار باشند. برای دست یافتن به این استانداردها می تواند از دیوارچینی آجری سی سانتی متری که با گچ کاری صاف و به رنگ سفید یا کرم شده باشند استفاده کرد.
سقف ها
بلندی سقف در جاهائی که تسهیلات تهویه مطبوع نداشته باشند نباید از ده پا کمتر باشد باید ضریب انتقال گرمائی سقف کم باشد.
اتاق ها
شمار اتاق های مسکونی نباید کمتر از دو باشد که دست کم یکی از آنها را بتوان به عنوان خصوصی بَست و اتاق دیگر را از طرفی که پرده داشته باشد باز گذاشت. شمار اتاق ها و اندازه آنها را می توان متناسب با تعداد افراد خانواده افزایش داده به طوری که مقدار کف- فضای توصیه شده برای هر نفر را به توان تأمین کرد.
مساحت کف ها
مساحت کف اتاق مسکونی باید حداقل یازده متر مربع برای سکونت بیش از یک نفر و نه متر مربع برای سکونت یک شخص مجرد باشد. مساحت کف اتاق بطور سرانه کمتر از 5/5 مترمربع نباید باشد. بهترین مقدار نه مترمربع است.
فضای لازم
جز در مواردی که وسایلی برای تهویه مکانیکی هوا وجود داشته باشد باید بلندی اتاق آن قدر باشد که حداقل چهارده متر مکعب هوا (و بهتر است که تا 28 مترمکعب) برای هر نفر داشته باشد.
پنجره ها
جز در مواردی که تهویه مکانیکی و نور مصنوعی تأمین شده، هر اتاق مسکونی باید حداقل دو پنجره داشته باشد که یکی از آنها به طور مستقیم به فضای آزاد باز شود، و باید پنجره ها در بلندی بیش از یک متر از کف اتاق مسکونی کار گذاشته شوند. مساحت پنجره ها باید یک پنجم مساحت کف اتاق باشد و مجموع مساحت درها و پنجره ها باید دوپنجم مساحت کف اتاق باشند...
آشپزخانه
هر خانه مسکونی باید یک آشپزخانه جداگانه داشته باشد که در برابر گرد و غبار و دود محافظت شده، نور کافی داشته و جای لازم برای نگاهداری غذا، سوخت و تدارکات داشته باشد، دارای آب لازم و ظرف شوئی برای شستن ظرف های آشپزخانه و مجهز به ترتیب لازم برای خروج آب شست و شو باشد. کف آشپزخانه باید نفوذناپذیر باشد.
 
 
 
 
 
 
سرویس بهداشتی
یکی از ضروریات هر خانه یک سرویس بهداشتی است که منحصراً به ساکنین همان خانه تعلق داشته و به آسانی در دسترس باشد. در مناطق پیشرفته جهان بخش بزرگی از واحدهای مسکونی شبکه جمع آوری گنداب دارند.
 
 
 
 
 
جای آشغال و زباله
باید قابل حمل و تخلیه روزانه به روش بهداشتی باشد.
شست و شو و استحمام
باید خانه دارای تسهیلات لازم برای شست و شو و استحمام باشد که منحصراً به آن تعلق داشته و مورد استفاده خصوصی باشد.
و....