مسجد شاه که به نام‌های مسجد سلطانی و از پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به مسجد امام یا مسجد امام خمینی نیز شهرت دارد، در منطقه بازار تهران قرار دارد و از بناهای دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۶۳ با شمارهٔ ثبت ۱۶۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مسجد شاه که به نام‌های مسجد سلطانی و از پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به مسجد امام یا مسجد امام خمینی نیز شهرت دارد، در منطقه بازار تهران قرار دارد و از بناهای دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۶۳ با شمارهٔ ثبت ۱۶۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است
فضایی ست مربعی با تقارن نقطه‌ای و حیاط مرکزی، با چرخشی ملایم نسبت به بافت شهر برای استقرار در امتداد قبله، ۴ ایوان در وسط ۴ ضلع، گنبدخانه در ضلع جنوبی، ۳ شبستان اصلی در کنج هاو حوض مربعی در مرکز حیاط.[۲]
این مسجد با قدمتی در حدود ۱۸۰ سال از زیباترین مساجد تاریخی تهران است. بانی آن فتحعلی‌شاه قاجار (۱۲۱۲–۱۲۵۰ هـ. ق) بود و از این رو در آغاز آن را مسجد شاه می‌نامیدند. بنابر شواهد تاریخی این دومین جامع بزرگ تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع عتیق بود.
بنابر کاشی‌نوشته‌ها و کتیبه‌هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت آن سال ۱۲۱۲ یا ۱۲۲۴هـ. ق است. در سال ۱۳۰۷هـ. ق به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار در اصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گل‌دسته مسجد ساخته شد؛ بنابراین تکمیل‌کننده اصلی آنرا می‌توان ناصرالدین‌شاه قاجار نامید. این مسجد، بنایی چهار ایوانی است که شبستان‌های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره‌ای از جزییات آن از مسجد وکیل شیراز گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان شیرازی دست داشته‌اند.
مساجد مشابه
مسجد سلطانی تهران همراه با مسجد سلطانی بروجرد و مسجد سلطانی قزوین از ساخته‌های دوران فتحعلی‌شاه قاجار هستند اما مسجد سلطانی بروجرد از دو نمونه دیگر بزرگتر و قدیمی تر است.وقایع مهم در مسجد
در تاریخ ۲۰ آذر ۱۲۸۴، علاءالدوله دستور به چوب بستن و تحقیر عمومی ۲ تن از بازاریان به بهانه بالابودن قیمت قند کرد. حکم فلک حاجی سیدهاشم قندی و حاجی سید اسماعیل خان در حیاط مسجد شاه انجام شد که واکنش اعتراضی بازار تهران و آغاز جنبش مشروطه در تهران را به همراه داشت
موقعیت مسچد امام در منطقه
كتيبه هاي تاريخي بنا
سير تحول بنا
پلان طبقه همکف مسجد امام تهران
پرسپکتیو مسجد امام تهران
نما های مسجد امام تهران
مقاطع مسجد امام تهران
ايوان جنوبي مسجد امام تهران
صحن ورودي اصلي مسجد امام تهران
ايوان شرقي مسجد امام تهران
ايوان غربي مسجد امام تهران
ورودي مساجد
تشخص مسجد و ورودي نسبت به بافت اطراف
پيش فضاي جلوخان
دهانه بازار سرپوشيده در جلوخان شرقي مسجد امام تهران
جلوخان شمالي مسجد امام تهران
دهانه بازار سرپوشيده در جلوخان غربي مسجد امام تهران
تزئينات
پيچ فيروزه اي، كتيبه، كاشيكاري و مقرنس كاري سردر مسجد امام تهران
مناره
هشتي ورودي
عملكرد واسطه‌اي و مفصلي
تقليل نور و ايجاد جاذبه
هشتي مسجد امام تهران
دهليز و دالان
تاريخ شهادت و ولادت چهارده معصوم در داخل هشتي مسجد امام تهران
اجـزاي تشكيل دهنـدة مسجــد
انواع قوس هاي به كار رفته در مسجد امام تهران
دسته بندي قوسها
قوسهاي مدور و مشابه آن
قوسهاي تيز (شاخ بزي):
قوسهاي تزئيني
قوس سه قسمت ثلاثي
شكل هندسي قوس ايوان ورودي مسجد امام تهران
قوس پنج و هفت تند
شكل هندسي قوس ورودي به شبستان مسجد امام تهران
ايوان مسجد امام تهران
قوس ورودي شبستان مسجد امام تهران
قوس پنجره هاي ارسي مسجد امام تهران
حضور مسجد در بازار تهران
مسجــد شـاه (امـام خـميني)
بازارهاي منتهي به مسجد امام تهران
ورودي بازار كويتي ها، سلطاني و جعفري در قسمت شرق مسجد امام تهران
ورودي بازار قيصريه در قسمت غرب مسجد امام تهران
بازار سلطاني و بازار جامع در قسمت شرق مسجد امام تهران
بازار كويتي ها در قسمت شرق مسجد امام تهران
هشتي مسجد
دالان
حياط يا صحن
گوشه اي از صحن يا حياط مسجد امام تهران
حوض يا آب نما
آب نما در وسط صحن مسجد امام تهران
محل درِ ورودي شبستان مسجد
مقرنس كاري سردر ايوان ورودي مسجد امام تهران
فهرست منابع
