پاورپوینت بررسی مبانی نظری معماری مجتمع تجاری
بخشی از مطلب
تردی نیست که منظور اصلی پس از تولید یک کالا، فروش آن است و موفقیّت یک سیستم تجاری درآن است که بتواند به بهترین نحو،بدین مقصود نایل شود. برای دستیابی به این هدف مجموعه تجاری علاوه بر آنکه می بایست در مکان مناسبی قرار داده شود تا برای مراجعه کنندگان جذابیت لازم را داشته باشد. مهّم تر از آن در طراحی یک مرکز تجاری یکی از مسائل حائز اهمیت خواهد بود شامل :
عوامل بصری ـ غیر بصری آن است . به اختصار به این عوامل مهّم اشاره می کنیم :
* عوامل بصری
یک مرکز تجاری علاوه برداشتن عملکرد مناسب برای مشتری دارای جذابیت بوده و در او میل و کشش به حضور در فضا را ایجاد کند این مجموعه موارد تحت عوامل بصری به شرح ذیل قابل طرح خواهد بود .
ـ حجم و نمای مجموعه یکی از عوامل مهم در جذب مشتری است که لزوم صرف زمان بیشتر برای تحقق یک طرح مناسب را می طلبد
ـ ورودی از مهّم ترین مسائل در طراحی مراکز تجاری بوده که به عنوان اوّلین نقطه برخورد مشتری با فروشگاه در جذب او به داخل مجموعه نقش به سزایی را ایفا خواهد کرد. در ضمن این که در محلی قرار داده شود که پاسخگویی حجم ورود و خروج مراجعان نیز داشته باشد .
ـ طراحی فضای باز مجموعه به گونه ای صورت پذیرد که ضمن ایجاد فضای جذاب امکان استراحت موقت مراجعان نیز میسر شود .
ـ انتخاب مصالح مورد استفاده درمراکز تجاری از دیگر موارد مهّم مورد مطرح می باشد زیرا علاوه بر تأمین بحث زیبایی و ایجاد هارمونی در مجموعه می بایست دارای دوام بالا و حداقل نیاز به تعمیرات باشد زیرا حجم بالای آمد و شد اینگونه فضاها و نیز زمان کاری بالا که عموماً نیمی از طول روز یا کمی بیش تر است امکان تعمیرات را به حداقل می رساند.
ـ نور پردازی به عنوان یکی از مسائل با اهمّیت در طراحی این مراکز مطرح است زیرا علاوه بر تأمین روشنایی مناسب در بعضی بخشها نظیرکالاهای لوکس تزئینی و پوشاک وجود نور مناسب بر تصمیم گیری مشتری تأثیر گذار خواهد بود.
حجم و نمای ساختمان :
حجم نمای خارجی نیز باید به گونه ای باشد که مشخص کننده عملکرد تجاری مجموعه باشد علاوه بر ین،تنوع اجسام و نماها می توانند عامل مهمی در جذاب نمودن یک مرکز تجاری گردد. دربحث نما باید اوّل به این موضوع اشاره شود نمای بیرونی مقصود ،ظاهر خارجی مجموعه تجاری از دید عابرین است و باید به گونه ای باشد که توجه عابرین برانگیزد. فضاهای باز وعبوری پر رفت وآمد،مهیج و پر تحرک بوده و فضاهای مکثی نیز جهت استراحت مراجعین داشته باشد .فضاهای سبز، درختان، مجسمه،آب نماها و...... مواردی هستند که یک فضای تجاری را زنده می کند که در بُعد معماری هر متریال یا موادی که برای نما استفاده می شود برای خودش دارای تعریفی خاصی است، بطور مثال: استفاده از آجرنما در فرهنگ ایران بیشتر برای ساختمان های مسکونی متداول است و کاربرد سنگ های بزرگ مقیاس در ساختمان های اداری مرسوم است. باید ابتدا نمایی برای مجتمع های تجاری در نظر بگیریم که علاوه بر اینکه به اقلیم و فرهنگ آن منطقه مرتبط باشد همچنین نشان دهنده یک مرکز عمومی و عظیم می باشد. مانند: شیشه های سکوریت ورق های کامپوزیت و امثال اینها. یکی از دلایل انتخاب چنین موادهایی باز بودن دست طراح در چگونگی استفاده از متریال ها می باشد، چرا که اینگونه نماها را می توان تا اندازه های بزرگ مانند یک متر وحتی بزرگتر تهیّه و اجرا نمود و یکپارچگی نما خود به سلاوت مجتمع کمک زیادی خواهد کردو مشتریان را به ورود به مرکزی بزرگ و قدرتمند دعوت می نماید.
در نمای داخلی مرکز خرید،طرح های گرافیکی،علائم راهنما،سمبل های مرکز خرید وانتخاب رنگ از عناصر مهمی هستند که بر خریدار تأثیر می گذارد .
ورودی ساختمان :
اولین چیزی که دریک ساختمان به چشم می خورد ورودی ساختمان است که اغلب مواقع با نمای ساختمان یکپارچه می باشد اما ساختمان ها و مجتمع های تجاری برای اینکه به رهگذران و خریداران نشان دهند که ساختمان یک مجتمع برای بازدید عموم است حتماً باید برای پروژه یک ورودی منحصربه فرد و جذاب تعریف نمایند تا شهروندان به سمت این مراکز کشیده شوند.
استفاده از فرم های متضاد با معماری محّل ـ همچنین کاربرد پرسپکتیو در حجم ورودی و ایجاد شکستهایی برای پر و خالی کردن حجم دعوی ازگزینه هایی است که می توان درطراحی ورودی این گونه ساختمان مدنظر قرار داد. ورودی درمراکز تجاری به دو قسمت تقسیم می شود ورودی سواره رو که به پارکینگ ختم می شود ورودی پیاده که باید مستقیم به داخل ساختمان، عابرین را هدایت کند.وجود سایبانهای،ستونهای دارای علائم هدایت کننده یا یک طرح دیواری در ورودی و چشم اندازهایی که دارای درخت،آب نما،وعناصر هنری و نورپردازی هستند در ارائه محیطی زنده وجذاب بسیارموثر می باشند.
حیاطهای مرکزی اصلی :
در طراحی،این مراکز ورودیها و حیاطهای مرکزی از اهمیّت بسیار زیادی بر خوردارند. چراکه
این فضاها می بایست کانون جذب خریداران و دیدارکنندگان باشد.عناصر مهیج از قبیل گنبدهای شیشه ای،فواره ها،چشم اندازهای مختلف،پلکانهایی باطرحهای ویژه،پله های برقی،آسانسورهای شیشه ای از رموز موفقیت این مراکز محسوب می شوند .
وید :
وید عبارتست از نوعی گشایش عمودی برای بر قراری ارتباط قائم بین طبقات مختلف در بنا کاربری وید شامل : برقراری ارتباطات بصری و نورگیری است که به نوعی در حجم خارجی نیز شامل می گردد.
انواع وید از جنبه برقراری ارتباط عمودی :
وید از این لحاظ به چند صورت کلی شکل می گیرد
اوّل : ویدهایی که به صورت سرتاسری بوده از طبقه همکف تا سقف مجتمع تجاری ادامه می یابند
دوّم : ویدهای که در طبقات خاصی شکل می گیرد مثلاً از طبقه همکف تا طبقه دوّم یا سوّم یک وید از طبقه دوّم به نورگیری و ارتباطات بصری مورد نیاز در طبقات این ویدها به وجود می آیند .
وید در یک طبقه بندی کلی دیگر به لحاظ شکل و حجم ظاهری به چند دسته تقسیم می شود اشکالی از قبیل استوانه،مکعب ومخروط که هرکدام دارای ویژگیهای خاص خود می باشند.البتّه ویژگیهای هر یک از این احجام شرایط خاصی را برای ما فراهم می آورد به طور مثال ویدهایی که که به شکل مخروط وارونه هستند امکان تسلط و دید بیشتر از طبقات بالا به پایین و بالعکس از طبقات پایین به بالا را فراهم می سازد. امّا در جاهایی که احجامی مانند استوانه و مکعب استفاده می شود معمولاً طبقات مختلف از لحاظ دید دارای ارزش یکسانی می باشد.
نکته دیگری در بررسی دید منظر است عوامل از قبیل ابعاد وید و ارتفاع طبقاتی است که به وسیله وید به هم ارتباط دارند.هر چه ابعاد وید و ارتفاع طبقات بیشتر باشد امکان ارتباط بصری بیشتری بین طبقات بر قرار می گردد و بالعکس در ویدهای با ابعاد کوچکتر و ارتفاع طبقات کمتر زاویه دید و امکان ارتباط کاهش می یابد .
ـ وید دارای سه عنصر مهم و اصلی می باشد که شامل سقف،بدنه ها،کف می باشد
اوّل : سقف می تواند به نوعی شاخص شده دارای سازه و بافت متفاوت از سقف کل مجموعه باشد و در فرم خارجی مجتمع تأثیر گذارد.
دوّم: بدنه ها در وید عموماً شامل یک سری فلاورباکس یا جداره های شفاف با ارتفاع کم هستند و این امکان را فراهم می آوردندکه ناظر اتفاقاتی را در طبقه همکف می افتد نظاره گر باشد
سوّم: سومین و مهمتّرین عنصر یک وید کف آن می باشد که می تواند پذیرنده عملکردهای متفاوتی باشد در برخی مجموعه ها با قرار گرفتن یک عنصر شاخص در مرکز و فضای اطراف به عنوان محّل رفت وآمد و استراحت خریداران در نظر گرفته می شود و یا مکانی با کاربری رستوران و یا کافی شاپ می باشد.علاوه بر این در برخی مجموعه ها وسیع تر این فضا به مکانی برگزاری مسابقات یا قرعه کشی وتجمع خریداران اختصاص می یابد.
چون دارای این ویژگی است که خریدارن از طبقات بالایی نیز می توانند برای تماشای مراسم و یا مسابقات استفاده نمایند .
در برخی دیگر از مجموعه ها این فضا جهت بازی کودکان اختصاص می یابد.چون در این مجموعه ها افرادی که با کودکان خود برای خرید مراجعه می کنند اصولاً به مکانی برای کودکان نیاز دارند که وید با توجّه به امکان دید و نظارت هم از طبقه همکف و هم طبقات بالا مکانی مناسب برای بازی کودکان می باشد.برخی عناصر نیز در وید امکان شکل گیری دارند از قبیل عناصر ارتباطی عمودی و افقی مانند پله برقی و آسانسورهای شیشه ای و یا پله های ارتباطی افقی که در طبقات بالا شکل می گیرند.
ـ نورپردازي در مراکز تجاري :
در بُعد معماری ساختمان های عمومی بحث نورپردازی بصورت علمی مطرح می شود، علمی که اگر با هنر و خلاقیّت ادغام شود چه بسا از خیلی از مواردی که درساختمان حرف اوّل را می زند بهتر به چشم می خورد.اجسام از خود هیچ نوری را ندارند و این وظیفه ی طراح و نورپرداز است که با تابش نورهایی با طیف های خاص و رنگ های متفاوت ماهیّت هر نوع جسم را نمایان کند.علاوه بر نور پردازی نمای درونی مجموعه،نور پردازی نمای خارجی هم مورد توجّه قرارگیرد که این امر به کمک نور افکن ها، نورهای حلقه ای امکان پذیر است . وضع ظاهر مجموعه در شب چه از نظر ساختمان وچه از نظر فضاي باز بايد به دقّت مطالعه شود، چون در مراکزي که در ساعات شب نيز کار مي‌کنند مقدار زيادي از خريد شبانه انجام مي‌شود. در بعضي از نقاط اصولاً نور نقش عملکردي وايمني دارد، همانند محل هاي اتومبيل‌رو، پارکينگ‌ها، بارانداز و ... در نتيجه انتخاب صحيح وسايل نورپردازي علاوه بر ايمني به زيبايي مجموعه نيز کمک مي‌نمايد.
به طورکلي هنگام طراحي مراکز خريد با ابعاد وسيع عمل نورگيري سقفي استفاده از (آویزهای تزئینی لوسترها،چراغ های ستونی و .... )الزامي است. البتّه بايد نور در روز بصورت کنترل شده وارد فضا شود، لذا در هنگام طراحي مرکز با نورگيرهاي سقفي بايد به امر جذاب جمعيّت و ايجاد فضاهاي جالب براي عموم توجه نمود و براي کاهش ارتفاع زياد اينگونه فضاها که گاه تا 15 مترمي‌رسداقداماتي نمود.از جمله کارهايي که مي‌توان انجام داد مي‌توان به استفاده از نقاشيهاي بزرگ آويزان از سطح زير نورگيرها، صفحات بزرگ تبليغات، استفاده از آبنما و مجسمه و ...... استفاده نمود.
اصولاً در هنگام طراحي نورگيرها، حتماً نبايد از فرم‌هاي متداول استفاده نمود و سراسر فضاها را به صورت شبکه‌اي شيشه طراحي نمود بلکه بعنوان مثال مي‌توان از فرم‌هاي طراحي بازارهاي قديمي که شامل چهار طاقي‌ها با نورگيريهاي سوراخدار است استفاده نمود.که البّته اين به معني تقليد از فرم‌هاي گذشته نمي‌باشد بلکه اين عمل را بايد با الهام از الگوهاي قديمي و توسط تکنولوژي جديد انجام داد و در انتها به راه‌حل‌هايي زيبا شناسانه و عملکردي دست يافت. باید دوباره یادآورشد که نورپردازی ساختمان رشته ای تخصصی در علم معماری می باشد که برای هر ساختمان نوعی از نورپردازی را می طلبد.
ـ استفاده از رنگهای جذاب در معماری ساختمان:
انسان از زمانی که پا به این کره خاکی گذاشت ـ خود عاشق و فریفته زیبایی و رنگ های جذاب بوده است چگونگی استفاده از رنگ های خدادادی یک علم است که هرکس که این علم را با هنر خود تلفیق نماید بی شک به دستاوردی بزرگ درعرصه ی معماری می رسد.
در جامعه ی امروزی و شهرهای امروزی که اکثر مصالح ساختمانی با رنگ هایی سرد و بی روح بنا می شوند استفاده از رنگ های خیره کننده و گرم می تواند به ساختمان و درون فضاهای تجاری روحی تازه بدمد و خریداران را نشاط کند. همچنین روانشناسی رنگ در مغازه های گوناگون می تواند به خریداران راهنمایی کند که درون مغازه ها چه نوع لباس ها یا وسایلی اعم از مردانه یا زنانه یا بچه گانه بفروش می رسد.طیف های مختلفی که رنگ ها دارند اعم از سرد، گرم هرکدام برای خود بازگوکننده ی یک بیان از کارآیی مغازه یا فروشگاه است. بطور مثال در مغازه ای که رنگ صورتی در دکوراسیون خود زیاد استفاده کرده است می توان وسایل مربوط به خانم های جوان را جستجو کرد یا قهوه ای سوخته که برای آقای و مردان کلاسیک پوش هستند استفاده می شود. متأسفانه درکارهایی که تاکنون در ایران انجام شده است کمتر به این مهم توجه شده است و نمی توان درکارهای مجتمع های درون کشور پروژه ای را مثال زد.
ـ موسيقي در مراکز تجاري :
با سيستم صفحه‌گذاري،اين سيستم در هماهنگي با مسيرهاي پرنور و طراحي اکوستيکي کامل مي‌شود که از شاخصهاي آن برگشت صوت مناسب، جذب صوت، انعکاس صوت، توزيع سطح صوت و محل مناسب جهت در نظر گرفتن جاي بلندگوها مي‌باشد.
ـ مبلمان و طراحي دکوراسیون داخلي فضاهاي تجاري :
بی شک در بعد طراحی استفاده از طرحهای خلاقانه در داخل ساختمان و حتی واحدهای تجاری می تواند به جذب مشتری وکشش ایشان به درون چنین ساختمان هایی کمک زیادی کند.استفاده از حجم پر وخالی طراحی فضا کمک می کند تا بتوانیم احساس سنگینی را که از بیرون ساختمان داشتیم در داخل ساختمان کمتر احساس کنیم. همچنین دکوراسیون های همگون با محیط و خلق فضاهایی در داخل مجتمع که در آن بازدید کنندگان احساس آسایش نمایند از دیگر موارد مورد لزوم در ساختمان است .
در فروشگاههاي بزرگ يا مراکز خريد نحوه قرارگيري وسايل نقش عمده‌اي را در سيرکولاسيون دارد. بدين جهت شيوه مناسب قرارگيري وسايل عرضي کريدورهاي عبوري در اينجا آورده شده است. حداقل عرض عبور براي يک نفر از ميان قفسه‌ها 60 سانتيمتر است ولي براي راهروهاي اصلي حداقل 90/1 متر و براي راهروهاي فرعي حداقل 30/1 متر کافي است.
با توجه به اينکه يکي از اهداف اوليه طراحي مرکز خريد ايجاد محيطي شادي‌بخش و نشاط‌انگيز است که ديدن از آن همواره جالب باشد در اين راستا استفاده از نقاشيهاي ديواري، مجسمه‌ها، درختکاريها، فواره‌ها،نوع فرش کردن فضا، چراغها، طرحهاي گرافيکي، تابلوها، نور چهره‌پردازي محيط، نحوه چيدن ويترينها و نورپردازي آنها و ايجاد نورهاي متمرکز جهت نواحي خاصي از فيگورها و تابلوهاي تبليغاتي باز void و نيمه باز مجموعه، فضاهاي مکث، استراحت و نشيمن مراجعين همچنین درکنار چنین فضاهایی چندین کافی شاپ، رستوران و فاست فود طراحی شود تا همزمان با استراحت افراد بتوانند تجدید قوا نمایند ،در مغازه‌ها و فضاي لابي و حياطهاي داخلي وخارجي مصالح بکاررفته درساختمان (در کف، سقف، ديوارها) وروديها و خروجيهاي مجموعه و حتي موسيقي پخش شده در مجموعه مي‌تواند به ايجاد فضايي جذاب و آرامش بخش کمک کند. نکتۀ قابل ذکر در بُعد دکوراسیون داخلی باید در نظرداشت تا پوشش راه روها از مقاومت بالایی در برابر فرسودگی ناشی از اصطکاک وشوینده ها برخوردار باشد ضمن اینکه باید زیبایی و جلال مناسبی برخوردار باشد
ـ ويترين در مراکز تجاري :
در فروشگاهها ويترين و نحوه قرارگيري و آرايش آن نقش مؤثري در فروش دارد. بدين جهت طراحي مناسب ويترين و استفاده حداکثر از نماي فروشگاهها براي نمايش کالا بسيار حائز اهميّت است. نحوه نورپردازي ويترينها از جمله مواردي است که بايد به آن توجه داشت چرا که عمق ويترين و جنس ديوار پشتي و زاويه‌اي که اين ديوار نسبت به سطح افقي ويترين دارد مي‌تواند در انعکاس نور و ديد تأثير داشته باشد. منظر ويترين هر مغازه تعيين کننده ارزش آن است. ويترين‌هايي با نور مناسب و بدون تلالؤ مي‌تواند اثر تبليغاتي مؤثر داشته باشد.
ويترينهاي خيره‌کننده، صفحات منعکس کننده و ويترينهاي عميق و تيره از ارزش کالاهاي عرضه شده به طرز قابل ملاحظه‌اي مي‌کاهد.
تعريق و يخ‌زدگي ويترينهاي بسيار سرد را به طريق زير مي‌توان از بين برد:
1ـ براي ويترينهاي متصل به مغازه با جريان هواي گرم روي تمام مساحت، در صورت لزوم توسط تهويه کن براي ويرتين‌هاي مسدود يا بسيار بالا و پائين تقريباً 3/1 براي شيشه .
2 ـ گرمسازي شيشه بوسيله لوله‌هاي پيچيده هواي گرم، رادياتورهاي ماوراء قرمز برقي و غيره در زير شيشه و در فواصل 150-100 ميليمتري.
3 ـ شيشه عايق شده با محبوس سازي يک لايه هوا افت کمتر هوا که باعث ممانعت از تعرق و يخ‌زدگي مي‌شود.
در مورد استفاده از تبليغات برخي از صاحبنظران معتقدند که در مراکز خريد بايستي مستأجرين از يک نوع طرح و علامت‌نويسي استاندارد شده براي واحدهاي تجاري تبعيت کنند، اين نظريه با توجه به اينکه هر مغازه بسته به کالائي که عرضه مي‌کند. مي‌بايست از يک تبليغ خاص استفاده نمايد تا حدي افراطي به نظر مي‌رسد، کنترل صددرصد ناخوشايند است و يکنواختي ايجاد مي‌نمايد، اما کنترل در حد معقول ضروري است. کلاً بايد از چسباندن پوستر، تابلو و ....... بر روي ويترينها جلوگيري بعمل آيد.
و.....