برنامه ریزی فیزیکی و استاندارد فضاها در طراحی موزه رقص
 
بخشی از مطلب
موزه خواه در یک بنای تاریخی تأسیس گردد یا آنکه از یک بنای موجود برای آن استفاده شده و تغییراتی در آن داده می شود و یا آنکه ساختمان جدیدی مخصوص موزه بنا گردد، موضوع مهم «عملکرد» آن است که «شکل وطرح» آن را متأثر می کند. بنابراین، در درجۀ اول باید مشخصات فیزیکی هر موزه که جنبه عمومی دارد رعایت شود و آنگاه طبق اهداف، فعالیتها و مجموعه آثار موزه، ساختمان وتزئینات داخلی آن انتخاب شود. 
ورودیها و خروجیها، سیستم نورپردازی، مسئله گردش و حرکت درون موزه و ... همه و همه از مسائل مهمی هستند که باید در هنگام طراحی مدنظر قرار گیرند. در ادامه به بررسی فضاهای تشکیل دهنده موزه ها، کاربری و اصول طراحی در آنها می پردازیم.
 
6ـ1ـ فضاهای نمایشی
 فضاهای نمایشی در موزه به دو دسته تقسیم می شود: تالارهای نمایش اصلی و دائم و تالارهای نمایش موقت و جانبی. در فضاهای نمایشی آنچه بیش از همه ضرورت دارد انجام طراحی است که گردش آسان بازدید کننده را فراهم سازد و مجموعه ها و بخش های خدماتی در بهترین شکل ممکن و معقول حول آن ترتیب یابند. 
ـ تالارهای نمایش اصلی و دائم: امروزه به هنگام احداث موزه ها سعی می شود که تالارهای نمایش «انعطاف پذیر» باشند، بدین معنا که تالارها واتاقهای موزه به نحوی ساخته شوند که بتوان در آنها به آسانی تغییراتی ایجاد کرد و شکل واندازه آنها را در صورت نیاز تغییر داد، هر چندکه در این تغییرات چهارچوب کلی اتاقها، ورودی و خروجیها، سیستم روشنایی و ابزارهای فنی دیگر چون دزدگیر، تهویه و ... تغییر نخواهند کرد. برای انعطاف پذیر نمودن تالارهای نمایش می توان از دیواره یا پانلهای سبک که در یکدیگر قفل می شوند استفاده کرد. از این دیواره یا پانلها می توان به تنهایی و یا به صورت مجموعه ای استفاده کرد، اما در بسیاری از موزه ها استفاده از پانل متداول نیست، بلکه به همان روش سنتی تالارهای ثابت توجه می شود که در آنها فقط اشیاء از پیش تنظیم شده و ثابت برای نمایش عرضه می گردند. چه در موزه از پانلهای موقت و متحرک و چه از تالارهای ثابت اسفتاده شود، تالارهای نمایش باید به نحوی ساخته شوند که بازدید کنندگان بتوانند در آنها به راحتی گردش نمایند و اشیاء را از تمام جوانب تماشا کنند، لذا ایجاد مسیر یا راه یکطرفه در تالار نمایش صحیح نمی باشد. بهترین روش، ایجاد فضاهای باز در تالارهای نمایش است تا بازدید کننده از بین این فضاها عبور کند و بتواند به دلخواه از هر قسمت تالار به قسمت دیگر رفته، پس از بازدید حتی از قسمتی مجموعه آثار بدون دیدن کلیه آنها از تالار موزه خارج شود. درهای ورودی تالار نباید متعدد باشد و همچنین چندین تالار نباید به موازات یکدیگر ساخته شود، زیرا در این صورت احتمال گم کردن راه برای بازدید کننده زیاد می شود. در صورتی که چندین تالار در دو طرف قرار دارند، توصیه می شود که یک راهرو در میان تالارها قرار داشته باشند تا به بازدید کندگان کمک کند که از یک تالار به آسانی به تالار دیگر بروند. رنگ وجنس دیوار و کفپوشها در تالارهای نمایش موزه بسیار اهمیت دارند. در گذشته رنگ سفید را برای دیوارها انتخاب می کردند، زیرا معتقد بودند که در برابر رنگ سفید اشیاء ماهیت خود را بهتر نشان می دهند، ولی امروزه کارشناسان عقیده دارند در برابر رنگ سفید آثار تیره تر جلوه کنند. بنابراین رنگهایی برای دیوارها انتخاب می شوند که اشیاء در برابر آنها رنگ واقعی و اصلی خود را نشان دهند. برای مقابله با یکنواختی تالارها را می توان از رنگهای کم رنگتر در نقاطی که نور کمتر است استفاده کرده و دیواری را که نور بر آن مستقیم می تابد اندکی پررنگ تر نمود. جنس دیوارهای موزه نیز باید با شرایط ساختمانی بومی واقلیمی مطابق باشد. 
انتخاب کفپوش مناسب نیز از نکات قابل توجه درمعماری موزه است، زیرا بازدید کننده تمام مدت در حال حرکت است و پوشش زمین می تواند در خسته شدن یا اشتیاق او به ادامۀ بازدید مؤثر باشد. در انتخاب کفپوش باید به مسائل مختلف از قبیل دوام، مقاومت و استحکام در برابر رفت و آمد مردم، بی صدایی، عدم تولید گرد و غبار، خسته نکردن، بازدید کننده و سهولت نگهداری و نظافت آن کمال توجه را مبذول داشت. جنس کفپوش نیز مانند سایر مواردی که در ساختمان موزه به کار می رود باید با شرایط اقلیمی سازگار باشد. 
تالارهای نمایش موقت و فرعی: این تالارها امروزه از الزامات موزه های جدید می باشند. تالارهای مذکور باید دارای مشخصات زیر باشند:
الف ـ در نزدیکی در ورودی موزه و بهتر است که منشعب از آن باشد. 
ب ـ از نظر تجهیزات ایمنی کاملاً مجهز باشد.
ج ـ وسعت این تالارها بایدچنان باشد که برای منظورهای مختلف بتوان از آنها استفاده کرد و همانند تالارهای نمایش بایدانعطاف پذیر باشد تا بتوان آنها را بر حسب احتیاجات تغییر داد.
د ـ در تالارهای نمایشگاههای موقت و فرعی نیز باید امکانات رفاهی برای مراجعه کنندگان فراهم باشد. 
 
6ـ2ـ فضاهای آموزشی و پژوهشی 
وظیفه ی آموزشی موزه ها ایجاب می کند که اقدامات ویژه ای برای گروه های مختلف سنی انجام دهند. این اقدامات می تواند به چندین شکل تحقق یابد:
ـ بازدیدهای اکتشافی از نمایشگاه ها
ـ فعالیت های خلاق و عملی در سالنها و کارگاههای مختلف نقاشی، مجسمه سازی، کار دستی و ...
ـ کار آموزشی درباره اشیاء موجود
کتابخانه، مرکزاسناد، آزمایشگاههای آب برای بازدیدکنندگان، کارگاهها  و سالنهای نمایش فیلم و سخنرانی در زمره فضاهای آموزشی و پژوهشی قرار دارند.
ـ کتابخانه و مرکز اسناد: کتابخانه و مرکز اسناد از بخش های الزامی موزه است. ابعاد آن بستگی به تعداد کتابها و مواد چاپی، وسعت موزه و حجم مجموعه آثار آن دارد. 
در موزه ها باید به مسأله گسترش کتابخانه توجه داشت، زیرا گسترش موزه ارتباط مستقیم با گسترش کتابخانه دارد. کتابخانۀ موزه ها نیز تابع ضوابط کلیه کتابخانه ها می باشد. علاوه بر کتاب، مجلات، انتشارات، تصاویر، نگاتیو، فیلم و اسلاید، نوار سخنرانی های ویدیویی مرتبط با مجموعه موزه را نیز باید به آرشیو کتابخانه افزود. همچنین کتابخانه باید به وسایل فتوکپی و زیراکس و در صورت امکان وسایل اطلاع رسانی رایانه ای مجهز باشد. و فضا برای مطالعه مراجعه کنندگان نیز باید از تسهیلات لازم برخوردار باشد. در کتابخانه ها همچنین باید برای مقابله با سرقت و حریق و اطفاء حریق، پیش بینی لازم را مدنظر داشت. به همین دلیل توصیه می شود که قفسه های کتاب فلزی باشد و درها، دیوارها و کف زمین را نیز باید تا آنجا که ممکن باشد با عایق اندود همچنین توصیه می شود که برای سهولت کار مراجعه کنندگان به کتابخانه یک در ورودی از قسمت محوطه ورودی موزه به کتابخانه منتهی شود.
 
و......