پاورپوینت بررسی نیایشگاه و معبد آدریان  (آتشکده تهران) 
 
بخشی از مطلب
بنای معبد آدریان، نیایشگاه آدریان، مسجد زرتشتیان، آتشکده تهران، معبد زرتشتیان یا هر نام دیگری که این مکان مقدس دارد، تنها آتشکده شهر تهران است که آتشی است ورهرام، بنای معبد آدریان، آتشکده ای است ۱۰۰ ساله در شهر، که محل نگهداری آتش و عبادتگاه زرتشتیان است،
بنای معبد آدریان؛ آدرس استان تهران، شهر تهران، خیابان جمهوری (نادری یا شاه سابق) خیابان میرزا کوچک خان (استالین سابق) پلاک ۴ (ضلع شمالی دبیرستان فیروز بهرام)
شماره ثبت معبد آدریان در فهرست آثار ملی ایران : ۷۴۴۲ تاریخ ثبت ۱۳۸۱/۱۲/۱۱ ه خورشیدی
مختصات جغرافیایی، آب و هوا ، نقشه و … معبد آدریان:   E 51″24’50.28      N 35″41’44.44
ارتفاع بنای معبد آدریان از سطح دریا : ۱۱۷۵ متر
نامهای دیگر بنای معبد آدریان: مسجد زرتشت، معبد زرتشتیان، آتشکده تهران، معبِد Mabed ، آدریان، نیایشگاه زرتشتیان، معبد آدریان، آدوران و …
پیرامون نام (وجه تسمیه) معبد آدریان:
جان هینلز در کتاب شناخت اساطیر ایران انواع آتش در دین زرتشتی را سه گونه معرفی کرده است:
۱– آتش دادگاه: همان آتش آتشدان خانه هاست، که مراسم تقدیس نداشته و در صورتی که فرزندان زندگی جدیدی آغاز می کرده اند از این اجاق آتشی بر می داشته اند. آتش دادگاه را مردمان غیر روحانی نیز می توانند مراقبت کنند، با این همه آتش را با تشریفات نظامی در جای خود قرار می دهند، آتش دادگاه را نیز موبدان بر پا می دارند، اما افراد عادی نیز می توانند به خدمت آن بپردازند. معمولاً زردشتیان متمکن در خانه های خود آتش دادگاه را شعله ور نگه می دارند.
۲– آتش آدران Adoran (آدریان، درب مهر): از آتش دادگاه برتر است و اختصاص به شهر و بلوکات بزرگ دارد و از چهار آتش ترکیب شده است، آتش اجاق فرماندار محل، آتش اجاق فرمانده نظامی محل، آتش اجاق قاضی محل، آتش اجاق کشاورز محل. ایجاد این آتش یک ماه طول می کشیده و با مراسم تقدیس همراه است.. درب مهر زیارتگاه های بوده که در هر محله زردشتی یافت می شده. این مکان محل اجتماع ریش سفیدان و رفع مشکلات مردم است.
۳– آتش بهرام (ورهرام): این آتش ترکیبی است از ۱۵ آتش زمینی و یک آتش با منشا آسمانی (برق و رعد آسمان) آمده است که این آتش باید ۱۱۲۸ بار تطهیر می شده و مراسم تقدیس آن یک سال به طول می انجامیده است. (یعنی هیزم را روی آتش می گیرند؛ وقتی با گرمای آتش، این هیزم شعله ور شد، یک مرحله تطهیر انجام گرفته است) فقط موبدانی که دشوار ترین آیین های دینی تطهیر را گذرانیده اند، می توانند از آن مراقبت کنند. جز آنان کسی نمی تواند وارد حرم خاص آتش شود. اهمیت به سزایی داشته و خاموش شدن آن با خاموش شدن دین همراه شمرده می شده است و پیوسته هم باید افروخته بماند. این آتش به عموم مردم تعلق دارد. اکنون در ایران دو آتش بهرام وجود دارد که یکی در یزد و دیگری در کرمان است. ماهیت آتش ورهرام متشکل است از پانزده آتش گوناگون و آذرخش آسمانی (یعنی جمعاً ۱۶ آتش) که عبارتند از رنگرز، پادشاه یا فرماندار، کوزه گر، آجرپز، درویش یا صاحبدل، زرگر، ضرابخانه، آهنگر، اسلحه ساز، نانوا، تقطیر، فرمانده ارتش، چوپان، پیشوای دینی، برق آسمان و مرده سوز.
نکته۱) آتش آدریان تهران بر خلاف نامش، از نوع آتش بهرام (ورهرام) است و از نوع آتش آدران Adoran (آدریان، درب مهر) نیست.
 
پس آدُران، آدریان (آذران) همان آتشگاه یا آتشکده است. به روزگار ایران باستان این کلمه تشکیل یافته از دو بخش «آدر» و «ان» است. بخش نخست به معنای آذر یعنی آتش است. در برهان قاطع آمده: آدر بر وزن مادر همان آذر= آتش است. در لغتنامه دهخدا نیز این معنا دیده می شد و اما پاره دیگر «ان» است که در نام های جغرافیایی علامت نسبت فراوان است، از قبیل گرگان و … بنابراین ترکیب آذر+ان جایی را تداعی می کند که آدر= آذر= آتش در آن بسیار است و این یادگاری است به روزگار ایران باستان و رواج دین زردشت …
نکته۲)‌ ظرفی که آتش را در آن نگهداری می کنند؛ آدوران، آتشدان، آتشگاه، آفرینگان و مجمر می گویند.
نکته۳) خود زرتشتیان بنای معبد آدریان را به صورت معبِد Mabed تلفظ می کنند و از نامهای دیگر که در بالا ذکر شد، کمتر استفاده می کنند و به آتش آن، آتش سپندینه (مقدس) می گویند.
نکته۴) در پرونده ثبتی این اثر از نام “بنای معبد آدریان” استفاده شده است.
نکته۵) در برخی از نقشه ها بنای آدریان مسجد زرتشتیان و برخی آتشکده علامت گذاری شده است.
 
نکته۶) اشخاصی که به خدمت آتش و نگهداری از آن بر می آمدند «آتخش بندگ» یا «آدوران بندگ» که شخصی آزاد حتی از اصلی اشرافی بوده و صرفا در معنای مجازی کلمه «برده» به شمار می آمده و از لحاظ مذهبی «مقید» به آتش بوده است.
نکته۷) آدران (Āderān) نام روستایی در ابتدای جاده چالوس میان پورکان وداریان،‌ ‌آدریان لین یکی از کارگردان انگلیسی هالیوود است که فیلمهای پیشنهاد بی شرمانه و بی وفا را حتما دیده اید و پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس ملقب به آدریان یکی از امپراتورهای روم باستان بوده و ‌پاپ های کلیساهای کاتولیک را آدریان می نامیدند،‌ مثلا آدریان اول، آدریان دوم … البته کلی آدریان دیگر هم بود که بماند برای بعد …
 
دوران و بانی اثر نیایشگاه آدریان (آتشکده تهران): ارباب کیخسرو شاهرخ در اواخر قاجار
پیشینه و تاریخچه نیایشگاه آدریان (آتشکده تهران):
سنگ بنای آدریان تهران در روز اشتاد ایزد (۲۳ امرداد) ۱۲۹۳ خورشیدی برابر با روز اورمزد وفروردین ماه ۱۲۸۳ باستانی (۱۳ اوت ۱۹۱۳ م) توسط ارباب کیخسرو شاهرخ گذارده شد و با کمک پولی پارسیان هند و زرتشتیان تهران در آذرگان ۱۲۹۶ خورشیدی برابر با خورداد ماه ۱۲۸۶ باستانی پایان یافت و روز اشتادایزد گشایش یافت.
اریاب کیخسرو در یادداشت‌های خود آورده است: «به آن اندیشه افتادم که برای جماعت عبادتگاهی لازم است، زیرا در تهران برای جماعت (در حدود ۵۰۰ نفر که بیشتر به کار بازرگانی و کشاورزی مشغول بودند) تا آن تاریخ معبدی نبود. لهذا چون در این موقع مرحوم بهرامجی بیکاجی یکی از پارسیان جوانمرد که کارش سیاحت بود به تهران آمده بود مطلب را با او در میان نهادم، مشارالیه وعده مساعدت داد. شرحی نوشته به او دادم و به بمبئی رفت و اقدام کرد. خوشبختانه عده ای از پارسیان مبلغی برای بنیان آدریان سرخط رفته بودند چه برای ساختمان و چه برای اندوخته نگهداری که متدرجاً برسانند».
«ساخت آدریان بر روی اراضی انجمن شروع و سنگ بنای آدریان بدست آقای رضاقلی خان هدایت (نیرالملک) نکته۷ وزیر معارف وقت گذارده شد. کار ساختمان آدریان به دشواری دچار شد. اشکال ساختمان آدریان این که بعضی از اشخاص مغرض در جراید بمبئی برضد زرتشتیان تهران مقالاتی نوشتند که اینها غالباً بی دین و فلان اند و آدریان لازم ندارند و از سوی انجمن زرتشتیان تهران جواب هایی دندان شکن داده شد معهذا بعضی از صاحبان خیر که جنبه کهنه پرستی و تعصبات داشتند جلو اعانه خود را گرفته دیگر پول نرسید و عمارت بی سقف و ناتمام ماند. چون کار بدین منوال پیش آمد از زرتشتیان ایران استعانت شد و زرتشتیان هرجا از تهران و یزد و کرمان و شیراز و کاشان بقدر خود کمک کردند و به خیر خوبی ساختمان آدریان به پایان رسید و رسماً در تاریخ ۱۲۹۶ خورشیدی گشایش یافت ».
و......