فهرست:
 
تاج محل
 
तIज महल
 
ادوین آرنولد
 
معرفي تاج محل:
 
تاریخچه باغ
 
اهداف طراحی مجموعه :
 
کارکردی :
 
کالبدی:
 
فرهنگی :
 
محیطی وجغرافیایی:
 
معرفی پلان
 
نحوه ارتباط بنا با شبکه شهر:
 
هندسه ی خلق فضا و انتظام
 
فضاهای توزیع کننده
 
فضاهای هدایت کننده ی بنا
 
سلسله مراتب فضایی
 
عناصر تشکیل دهنده باغ تاج محل
 
اصول طراحی باغ :
 
چگونگي كاربرد عددهاي نمادين
 
برخى از طرح هاى مهم چهار تايى
 
طرح چهار ايواني برون گرا:
 
طرح چهار باغ:
 
طرح چهار سو:
 
طرح چهار منار:
 
طرح چهار برج:
 
طرح چهار دروازه
 
طرح هشت بهشت:
 
ساير كاربردهاي متنوع و فراوان عدد چهار در طراحي
 
كاربرد اعداد 5،3،2 و 7 در طراحى تاج محل
 
طرحهای گیاهی:
 
نقوش ساده و هندسی:
 
كتیبه‌ها:
 
کنده‌کاری بر سنگ:
 
مشبك سنگ:
 
سنگ ‌تراشی:
 
نقاشی:
 
گنبد
 
………………………………….
 
“ادوین آرنولد”، شاعر انگلیسی، در توصیف تاج محل می نویسد: “این ساختمان به مانند دیگر بناها، صرفا یک کار معماری نیست، بلکه روی سنگ های زنده آن اشتیاق و علاقه شدید عاشقانه یک امپراتور حک شده است.”
 
رابیند رانات تاگور، شاعر و اندیشمند بنگالی هند این بنا را “قطره اشکی بر رخسار تاریخ” نامیده است .
 
و جهانیان تاج محل را به عنوان یکی از هفت عجایب دنیا شناخته اند.
 
معرفي تاج محل:
 
ساخت: به سال 1040ه.ق. تا 1057 ه.ق.
 
معمار: استاد عیسی و یا ملا مرشد شیرازی
 
تاج محل در دوران مغول و با بهره‌گیری از موتیفهای سنتی و عناصر معماری اسلامی مورد استفاده در مساجد ساخته شده است.
 
پلان مركزی یك تمهید خاص و قابل قبول را به وجود می‌آورد. در ادامه حیاط مركزی،گنبد،قوسها و سردرهای تزئین شده، معماری متشكل از فرم، فضا، نور و تزئینات را به وجود می‌آورد كه قصد دارد با پدیدآوردن نمادهای مقتدرانه و صحیح، یك ساختمان دارای معانی فرهنگی را پدید آورد.
 
این بنا در کنار رود آگرا بر پا شده است . استقرار مزار در كنار رودخانه موجب شد كه عمارت مزار از نواحی واقع در آن سوی رودخانه یا از سوی كسانی كه از طریق رودخانه عبور می‌كردند، به خوبی قابل مشاهده باشد.
 
افزون بر این،اهمیت عمارت مزار از لحاظ بصری برای بازدیدكنندگان و زائران بیشتر نیز شد، زیرا جلوخان و دروازة ورودی باغ در امتداد محور طولی مجموعه و در سوی دیگر باغ قرار داشت، و استقرار مزار در سوی دیگر باغ و در امتداد همان محور نه تنها از اهمیت و شكوه بنا نمی‌كاهد، بلكه طولانی‌تر شدن مسیر و زمان دسترسی به آن و نقاط دید بیشتر در طی زمان طولانی‌تر تا هنگام رسیدن به آن بر اهمیت بنا افزوده است
 
دو عمارت مسجد و مهمانخانه در دوسوی مزار(مسجد در جبهة غربی و مهمانخانه در جبهة شرقی مزار)به گونه‌ای طراحی و ساخته شده است كه جهت نمای اصلی آنها به سمت عمارت مزار قرار گرفته است. در طراحی این دو عمارت، یكی از ابداعات بسیار خاص در معماری دوران اسلامی روی داده است. معمار تاج محل برای تأكید بسیار بر اصل تقارن و به منظور افزایش اهمیت عمارت مزار و ایجاد پیوند بصری استوار و طراحانه بین عمارت مزار و دو عمارت مزبور، از نقشه‌ای كاملا واحد و یكسان برای این دو بنا كه كاركردهای متفاوتی داشتند، استفاده كرده است و شاید بتوان اظهار داشت كه چنین اقدامی در تاریخ معماری دوران اسلامی بی‌نظیر یا حداقل بسیار كم‌نظیر است، به ویژه آنكه نه تنها نقشة این دو بنا، بلكه نماها و تركیب حجمی آنها نیز همانند است و تنها اقدام ظریفی كه معمار تاج محل برای تمایز بین آنها صورت داده، این است كه شكل محراب و جای نماز را در دیوار و صحن مسجد ایجاد كرده است.
 
توجه به این نكته لازم است كه نقشه و تركیب حجمی مسجد كه سه گنبدخانه فضای اصلی آن را شكل داده و گنبد مركزی از دو گنبد دیگر بزرگتر و برجسته‌تر است، از الگوی خاص مساجد گوركانی تأثیر پذیرفته و می‌توان اظهار داشت كه در طراحی مهمانخانه از شكل مسجد پیروی شده است. به هرصورت طراحی این دوفضا را می‌توان اوج توجه به اصل تقارن در معماری به شمار آورد.
 
نمای مقبره، كه از تعدادی پیشطاق كه در كنار تعدادی فضای تورفته در دو طبقه تشكیل شده است، مقبرة مكعبی شكل از نوع دهلی را با خصوصیات دكانی(نیمرخ پیازی شكل گنبد)به شكل بی مانندی از لحاظ هماهنگی و زیبائی رسانید. تناسبات متعادل آن به وسیلة نمای زینت یافته با ساختار آجری، متعالی شده است: خاتمكاری مرمر سفید با سنگ ترصیع ضمن انعكاس دگرگونیهای جوی، تجلی اسطوره‌ای و افسانه‌ای ساختمان را افزایش داده است.
 
كاربرد نقشة معمول در معماری مسكونی گوركانی برای محوطة یك مقبره نشان می‌دهد كه هدف این بوده است كه نمونة زمینی یكی از خانه‌های واقع در باغ‌های بهشتی عرضه و ارائه شود، شاید بتوان اظهار داشت كه توجه به بهشت و توصیفی كه از آن شده است در پیدایش این نوع مزار مؤثر بوده است و به این ترتیب می‌توان آن را بازتاب خواستة افراد برای رفتن به بهشت دانست.