بررسی تحولات کالبدی شهر،در عصر فن آوری اطلاعات 
بخشی از مطلب
ما به عرصه تکنولوژیکی – فرهنگی جدیدی وارد شده ایم که مبانی فکریمان درباره فضا و فضای شهری ( جائی که در آن زندگی می کنیم ) به واسطه حضور رشد یابنده فن آوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره به چالش فرا خوانده می شود . این واقعیت که مردم اوقات بیشتری را در مقابل صفحه مونیتور کامپیوتر صرف می کنند ‚ آنها را نسبت به این موضوع آگاه نموده است که در واقع فضای کارشان در محدوده کامپیوتر و متعلقاتش شکل گرفته است . بدین ترتیب به تدریج فضای معماری و شهر سازی ‚ در جهت انطباق با فعالیت های نوین و تامین دسترسی به اینترنت تغییر می کند .
تکنولوژی این امکان را فراهم می کند که شخص توامان در هر دو بعد واقعیت و مجاز سیر کند . به عنوان مثال ابزاری که مجهز به تکنولوژی GPS و اینترنت بی سیم است ‚ در هر فضای شهری ‚ اطلاعات فنی و تصویری وابسته به آن فضا را ارائه می کند و کاربر می تواند فراتر از محدوده استقرار فیزیکی خود ‚ فضا را درک کند . 
تکنولوژی جدید تا آنجا بر حوزه اندیشه کاربران نفوذ کرده که واسطه شناخت و تجربه فضای زندگی واقعی گردیده و کاربر با اطلاعات و تصاویر آنالیز شده به شناختی نه چندان خلاقانه و مستقل از محیط  نائل می گردد . " بنابر این اینترنت اقدام به دگرگون کردن روش مشاهده و درک فضائی ما نموده است . "(4)
از آنجا که فضا و تصور ما از آن وابسته به مفهوم حضور ( Presence) است . Ditton & Lombord( 1997)  معتقد بودند که تکنولوژی های متفاوت ‚ تجربیات فضائی و حضور متفاوتی را موجب می شوند . این توجه به تحول فضائی در آثار نویسندگان متقدم دیگر چون Barbatsis   (1999) نیز مشاهده می شود ‚ آنجا که می گوید : " فضا به عنوان استعاره ای از ذهنیت ما ‚ خواه نا خواه در قلمرو دنیای دیجیتالی تغییر می کند . "(17)
بنابر این تکنولوژی فن آوری اطلاعات با ایجاد نگرشی نو و زندگی جدید ‚ فضای نوینی را بوجود می آورد که حاصل تقابل ایده های سنتی و فضای واقعی با امکانات تکنولوژیک جدید و فضای مجازی ( سایبر ) است . فضائی ترکیبی که از آن با عنوان فضای سایبرنتیک (Sybernatic) یاد می شود .
از سوی دیگر امکانات این فن آوری نوین ‚ آن را به زیر ساخت جدیدی برای شهر آینده تبدیل می کند . زیر ساختی که ضمن افزایش قابلیت های محیط شهری و تعریف عملکرد های نوین ‚ کالبد و سیمای شهر را نیز دگرگون خواهد کرد .
در ادبیات شهر سازی دهه های اخیر ‚ تاثیر متقابل شهر سازی و فن آوری اطلاعات تحت عناوینی چون : شهر دیجیتالی       Digital city) ) ‚ همتای مجازی شهر واقعی ( Parallel city ) و  Recombinant planning ) که موید ترکیب ICT و برنامه ریزی و مدیریت شهری سنتی است )‚ بررسی شده است .
در این نوشتار با هدف شناخت و استفاده بهینه از تاثیرات تکنولوژی فن آوری ارتباطات و اطلاعات بر عرصه شهر سازی ‚ به بررسی تحولات کالبدی شهر در سه بعد فضای شهری ‚ کالبد و سیمای شهری می پردازیم :
در بخش اول برای شناسائی تحولات فضای شهری در عصر فن آوری اطلاعات ‚ ابتدا با کندوکاوی در ماهیت فضای شهری آینده ( فضای شهری سایبرنتیک ) ‚ به بررسی تطبیقی سلسله مراتب و تسلسل فضائی شهر سنتی و شهر دیجیتالی می پردازیم . سپس تحولات انواع فضای شهری ( خیابان و میدان ) بررسی می شود .
در بخش دوم با در نظر گرفتن فن آوری اطلاعات به عنوان زیر ساخت جدید شهری ‚ به بررسی تاثیر آن بر کالبد و سیمای شهری می پردازیم .
بخش اول : 
بررسی تحولات فضای شهری در عصر فن آوری اطلاعات :
    فضای سایبر و فضای سایبرنتیک :
" فضای دیجیتالی (سایبر) یک فضای برهانی – استدلالی است . " Mitra " آنجا که بازشناسی اجزاء فضا , بوسیله نوشتار و المان های تصویری قراردادی میسر می گردد . " (4) فضای سایبر فاقد مرزهای جغرافیائی – سیاسی است‚ اما این بدان معنی نیست که حدود و قیود مشخصی ندارد ; قیود و مرزهای فضای سایبر , به صورت اسم رمزها و ورودیه ها هستند که دسترسی به سایت ها را کنترل می کنند . زیرساخت فضای سایبر , تکنولوژی است . آنچه Steve Jones  از آن با عنوان Infostructure "   " یاد می کند (9) .
در خصوص تفاوت فضای سایبر که ناظر از طریق مونیتور کامپیوتر با آن ارتباط بر قرار می کند و فضای واقعی , با الهام از مقایسه معماری و سینما که آیزنشتاین در اواخر دهه 1930 بیان نموده , می توان چنین گفت : در مونیتوراثرات و برداشت های متضاد از جلوی ناظر می گذرند  ولی در فضای شهر واقعی , ناظر در داخل مجموعه ای از پدیده هائی که در معرض دید گذاشته شده اند , حرکت می کند و با حواس پنجگانه اش , آنها را با نظامی مبتنی بر ساختار ذهنی از پیش نظام یافته خود درک می کند .
Heim می گوید : " واقعیت مجازی ایده آل و فضای سایبر باید توانائی این را داشته باشد که کاربر را به فراسوی واقعیت دنیای واقعی ببرد . " در نتیجه " فضای واقعی به پس زمینه رانده می شود و مجاز اهمیت می یابد . " (4) حال آنکه تعاملات انسانی , همدردی ها و گفتگوی چهره به چهره  نیاز های انسانی هستند که فقط در دنیای حقیقی حاصل می گردند . 
به طور خلاصه می توان گفت : فضای سایبر و فضای واقعی دو روی یک سکه هستند که حضور یکی لاجرم به ضعف دیگری – با همه پیامد هایش – می انجامد .
اما فضای شهر دیجیتالی-  محصول تکامل یافته رابطه متقابل فضای سایبر و فضای واقعی – یک فضای سایبرنتیک است نه سایبر . " تقابل بین فضای واقعی و سایبر امکان خلق یک و...