حفظ کاربری اراضی عبارت است از جلوگیری از تغییر نحوه استفاده از زمین‌های خاص توسط مالکان یا متصرفین آن، در صورتی که تغییر کاربری آنها آثار منفی طبیعی، اقتصادی، سیاسی، علمی یا فرهنگی به دنبال داشته باشد.

در بعضی از کشورها نظیر استرالیا، از اراضی مقدس بومیان و در نقاط دیگر مثل چین، از اراضی که احتمالاً دارای آثار باستانی و فسیل هستند محافظت می‌شود. با اینحال در اکثر کشورهای دنیا، معمولاً زمین‌های. کشاورزی، جنگلها، مراتع، اراضی باتلاقی و سایر اراضی طبیعی مورد محافظت قرار می‌گیرند. با توجه به نوع مالکیت در کشورهای خاورمیانه، حفظ کاربری اراضی در این کشورها بیشتر در رابطه با اراضی کشاورزی به کار برده می‌شود.

اراضی کشاورزی املاکی هستند که عملیات کشاورزی، باغداری یا تاک‌داری∗ به صورت تقریباً مداوم روی آنها انجام گیرد یا به دلیل شرایط ویژه، استعداد بالایی برای کشاورزی داشته باشند. قوانین متعددی برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی تدوین شده و شیوه‌های تشویقی و بازدارنده نیز استفاده می‌شوند.

نقشه کاربری اراضی (Land use map) یا در برخی منابع نقشه پوشش اراضی (Land cover map) یکی از لایه های اطلاعاتی-جغرافیایی مهم در تحقیقات علوم طبیعی (منابع طبیعی، علوم کشاورزی، جغرافیا، شهرسازی و ..) می باشد. نقشه کاربری اراضی به عنوان نقشه پایه در بسیاری از مطالعات مورد استفاده محققان و کارشناسان قرار می گیرد.

 

فایل موجود نقشه کاربری اراضی استان تهران می باشد که در فرمت شیپ فایل (Shapefile) ارائه می شود. اهمیت فرمت شیپ فایل برای محققان این است که محقق و کارشناس فنی به راحتی می تواند تحلیل های فضایی را در نرم افزارهای تحلیل داده های جغرافیایی مانند ArcGIS انجام دهند. این فایل شامل شیپ فایل نقشه کاربری/پوشش اراضی ان استان می باشد که دارای نوع کاربری، تیپ کاربری ا اراضی و پوشش اراضی می باشد. محقق می تواند مساحت هر پلی گون را در قسمت اطلاعات توصیفی این فایل محاسبه نماید.

این نقشه بر اساس اطلاعات تصاویر ماهواره ای و بررسی های دقیق زمینی تهیه گردیده است و دارای دقت بسیار زیاد می باشد. از این رو اگر محقق قصد داشته باشد که قسمتی از این استان مثلا شهرستان خاص و یا دهستان خاصی را مورد مطالعه قرار دهد به راحتی می تواند در نرم افزار ArcGIS محدوده مورد نظر را کلیپ کرده و برش نماید و سپس استفاده کند. این فایل نیاز به هیچ گونه ویرایشی ندارد و همچنین مختصات جغرافیایی ان به درستی تعریف گردیده است از این جهت محقق به سهولت می تواند در تحلیل های فضایی-جغرافیای در ارتباط با دیگر لایه های جی ای اسی (GIS) عملیات های مختلف جغرافیایی را انجام دهد.