پاورپوینت موزه و مطالعات موردی آن.
 
 
بخشی از مطالب:
 
امروزه تعاریف مختلفی برای موزه‌ها ارائه می‌شود و بسیاری از افراد آن را محلی برای نگهداری و به نمایش گذاشتن آثار تاریخی می‌دانند که لازم است اما کافی نیست؛ چراکه یکی از بهترین تعاریف به ICOM (کمیته بین‌المللی موزه‌ها) اختصاص دارد. این کمیته موزه را محلی برای نگهداری، مطالعه، حفاظت و به نمایش گذاشتن میراث گرانبهای تاریخی، فرهنگی و طبیعی یک جامعه می‌داند. محققان اولین موزه جهان را معبدی می‌دانند که در بالای تپه‌ای در آتن قرار داشت و این در حالیست که اولین موزه ایرانی صدها سال پس از آن و در عهد قاجار تاسیس شد.
پژوهشگران و متخصصان موزه داری، به دنبال ریشه یابی واژه موزه به مبدأ “هلنی” بسنده كرده و تاریخ موزه و تاریخگذاری این پدیده را این گونه تعریف كرده اند:
 
“معبد خدایان هنر شعر و موسیقی كه بر فراز تپه ای در آتن قرار داشت، نخستین موزه ای است كه در تاریخ موزه ها نام برده می شود و موزه “آشمولین” در شهر آكسفورد نخستین موزه ای است كه آثار مشرق زمین را در خود محفوظ داشته است. نخستین موزه در قاره آسیا موزه “هارمیتاژ” یا “هرمیتاژ” در لنینگراد روسیه است و اولین موزه ایران در سال ۱۲۹۵ هـ .ش به نام “موزه ملی ایران” پایه گذاری و گشایش یافته است. سال ۱۷۴۶ میلادی را در تاریخ تحول و تكامل موزه ها باید نقطه عطفی به شمار آورد. زیرا در این سال نویسنده فرانسوی، “لاخون دوسن ین” عقاید و اندیشه های نوینی را درباره موزه مطرح كرد كه موجب تحرك و تسریع در بنیادگیری موزه ها شد. چهار سال پس از آن به سال ۱۷۵۰ میلادی اولین موزه واقعی جهان در قصر لوكزامبورگ برپا شد.”
نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراكز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یك از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند.
 
موزه كلمه ای یونانی است كه از ” موزه یون ” به معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است. به طور كلی موزه به مجموعه ای از آثار و اشیایی اتلاق می شود كه در محل یا عمارتی نگه داری و در معرض نمایش گذاشته شوند.
 
روزنامه شرف موزه را اینگونه تعریف می كند : ” موزه به اصطلاح اهالی فرنگ عبارت است از مكان یا محلی كه مخزن آثار قدیمه و اشیای بدیعه و نقایس و مستظرفات دنیاست و از هر تحفه و یادگاری كه در آن مخزون و موضوع است اهل علم و اطلاع، كسب فایدتی و كشف سری می نمایند و از احوال و اوضاع هر زمان و صنایع و حرف آن و رسوم و آداب معموله آن ایام و عواطف انام با خبر می گردند. می توان گفت كه موزه مقیاس شعور و میزان عقول و درجه افهام، اصناف و مرآت ادراك سلاسل است. مشكلات لاینحل در اینجا حل می شود و بر معلومات تاریخی شهود اقامه می نماید. ”
 
در یونان قدیم به محلی موزه گفته می شد كه در آنجا به مطالعه صنایع و علوم می پرداختند. ” ایكوم ” شورای جهانی موزه ها، موزه را موسسه ای دایمی دانسته كه اهداف مادی ندارد و در آن به روی همگان گشوده است و برای خدمت به جامعه و پیشرفت آن فعالیت می كند. هدف موزه ها، گرد آوری و نگه داری، تحقیق، انتقال و نمایش شواهد بر جای مانده از انسان و محیط زیست او به منظور بررسی، آموزش و بهره برداری معنوی است. تعریفی دیگر موزه را بنیادی دانسته كه سه وظیفه  اصلی جمع آوری، نگه داشت و نمایش اشیا را بر عهده دارد. این اشیا ممكن است نمونه های از طبیعت و مربوط به رمین شناسی و ستاره شناسی یا زیست شناسی باشد. یا آن كه آفرینش های هنری و علمی انشان را در طول تاریخ به نمایش بگذارد. اولین موزه هایی كه در دنیا شكل گرفتند، هدف خاصی نداشتند. اماكن و پرستشگاه های مقدس چون كلیسای كاتولیك،‌معابد یونانی و پرستشگاه های بودایی در ژاپن را در بر می گرفتند. اولین مجموعه شخص دنیا در سال ۱۶۸۳ میلادی در آكسفورد انگلستان با نام موزه آشمولین به صورت عمومی درآمد. در دوره رنسانس كه تحول عظیم فرهنگی. هنری در اروپا ( قرن پانزدهم به بعد ) پدید آمد، موزه ها نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفتند و ارزش راستین خود را بار یافتند.
 
اوج هنری موزه داری جهان را می توان در موزه لوور پاریس دید. این موزه كه هم اكنون به صورت یك  مركز بزرگ پژوهشی در آمده است،‌بزرگترین موزه دنیا محسوب می شود. ساختمان این موزه قبل از انقلاب كبیر فرانسه، یكی از كاخ های سلطنتی فرانسه بود كه در آن آثار با ارزش هنری نگه داری می شد. پس از انقلاب كبیر فرانسه در سال ۱۷۸۹ م این كاخ با آثارش به مردم فرانسه اهدا شد و در سال ۱۷۹۳ م تبدیل به موزه ملی فرانسه گردید. بخش عظیمی از آثار این موزه به دایره ” هنر اسلامی ” اختصاص دارد كه این اشیا را وزارت آموزش و هنرهای ظریفه دولت فرانسه برای غنی كردن موزه از كشورهای مشرق زمین گردآوری كرده است. هیات های مختلف فرانسوی حدود صد سال در ایران به كاوش های باستان شناسی پرداخته اند. كه از جمله آنان می توان به آندره گدار، ژاك دمورگان و مارسل دیولافوا اشاره نمود. در سال ۱۸۸۹ م دمورگان به ایران آمد و به حفاری پرداخت. سپس در سال ۱۸۹۵ م امتیاز حفاری در ایران را از ناصرالدین شاه گرفت و بعد از آن در زمان مظفرالدین شاه آن را تمدید كرد كه به موجب آن امتیاز انحصار حفاری باستان شناسی در تمام ایران به دولت فرانسه و اگذارشد. در این مدت بیشتر اشیای تاریخی و منحصر به فرد چون لوح قانون حمورابی و … زینت بخش موزه لوور پاریس شد.
 
تاریخ تشكیل اولین موزه در ایران را باید در گنجینه های گرانبهایی كه باستان شناسان به دست آورده اند، جستجو كرد. ایرانیان برای رهایی از آسیب بیگانگان گاهی گنجینه های گرانبهایی مانند كلوزر، كلماكره و مجموعه سفال ئ آبگینه گرگان را درون چاه ها و حفره ها پنهان می كردند.
 
اولین بار به دستور ناصرالدین شاه قاجار در داخل سلطنتی كاخ گلستان، تالاری به موزه اختصاص یافت كه سپس همین مكان با ملحقاتی غنی تر شد و به نام موزه ” همایونی ” گشایش  یافت. روزنامه شرف در توصیف این موزه می نویسد:” موزه همایونی طولا” چهل و سه زرع و عرضا” هیجده زرع مشتمل بر بیست اتاق است. این موزه خزینه ای است مشحون به ظواهر جواهر گرانبها و ظرایف و نفایس اشیاء‌ و آثار جلیله علمیه و مهمات حربیه قدیمه، آلات، ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سابقه ونتایج خیالات حكمای بزرگوار و تماثیل و تصاویر نگارنده های بی مثل و مانند روزگار و پرده های نقاشی كار نقاشهای مشهور و حاصل صناعی كارخانه های معروف و ظروف چینی بسیار و ممتاز كار چین و روسیه و انگلیس و بلور آلات، كارخانه های ساكس و نیز كارخانه های معتبر”
 
این موزه پس از مدتی از بین رفت. جواهرات آن به خزانه بانك ملی انتقال یافت و بعدا” به موزه مجهزی تبدیل شد و سلاح های آن به موزه دانشكده افسری سپرده شد. در دوره مشروطه به دستور وزیر معارف ” صنیع الدوله ” دایره ای به نام اداره عتیقات بین سال های ( ۱۲۹۵٫۷ م ) به وجود آمد كه كارش سر و سامان دادن به وضع خراب حفاری های غیر مجاز بود و در همین زمان بود كه موزه ایران ” معارف ” تاسیس شد. این موزه در بر گیرنده اشیای عتیقه،‌ كاشی، سفال، سكه و سلاح بود و. به عنوان اولین گام موثر در تاریخ موزه داری ایران به شمار می رود.
 
بیشترین جلوه تاریخ موزه داری ایران را در ایجاد موزه ایران باستان باید جستجو كرد. این موزه با ۲۷۴۴ متر زیر بنا به دلیل قدمت اشیا، در زمره یكی از موزه های مادر دنیا محسوب می شود كه به سال ۱۳۱۶ خورشیدی افتتاح گردید.
 
طراحی ساختمان این موزه به عهده ” آندره گدار ” فرانسوی بود و شكل ظاهری ساختمان الهام گرفته از  طاق كسری انوشیروان ساسانی است.
 
این موزه در برگیرنده آثار مختلفی از هزاره ششم پیش از میلاد تا دوران مختلف اسلامی است كه در دو طبقه به نمایش در آمده است. آثار و اشیاء به نمایش در آمده در موزه آیینه تمام نمایی ازفرهنگ، هنر،‌آداب و روسوم،‌باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاكان ماست و آن را تنها پل ارتباطی بین گذشته،‌حال و آینده می توان به شمار آورد.
 
موزه را نبایستی مكانی دانست كه در آنجا صرفا” آثار تاریخی و باستانی به نمایش در می آید، بلكه تمامی نمایشكاه های هنری، علمی، جانوری، پزشكی، نگارخانه ها، كتابخانه ها و آرشیوها و بیشتر بناهای تاریخی به نوعی موزه هستند. هر شیئی و اثر به نمایش گذاشته شده در موزه یا نمایشگاه زبان حالی دارد و با بیننده اش ارتباط برقرار می كند با تعمق و تفكر می توان زبان حال این آثار را دریافت و از دیدگاه های مختلف آن را بررسی نمود.
 
یكی از مهمترین وظایف یك موزه برقرار كردن ارتباط فرهنگی بازدید كننده با شیئی به نمایش در آمده است. در حقیقت باید كوشید تا همان ارتباط وحسی را كه بین خالق یك اثر و خود وجود داشته به نوعی دیگر به بازدیدكنندگان منتقل نمود كه این امری دور از دسترس نیست.
 
امار نشان می دهد كه در قرن نوزدهم فقط عده خاصی از موزه ها بازدید كرده اند. كنفرانس عمومی یونسكو در نهمین جلسه خود در دهلی ( ۱۹۵۶ م ) تاكید نموده استكه بازدید ازموزه ها به ویژه برای طبقه كارگران آسان تر شود و به راه هایی كه به منظور پربار شدن و غنی شدن موزه ها پیشنهاد می شود، توجه گردد.
 
آمار دیگر نشان داده است كه كشورهایی كه دارای موزه های متنوع هستند و بازدیدشان رایگان است از هر دویست نفر كه به سینما می روند تنها یك نفر از موزه های بازدید می كنند. در انگلستان رسم بر این است كه اگر مدرسه و یا هر مركز آموزشی دیگر، زمانی را به تدریس هنر اختصاص ندهد، موزه ها این كمبود را جبران می كنند. عده ای از كارشناسان تاسیس موزه های ویژه كوركان را كه از جذابیت بیشتری برخوردار است، توصیه می كنند. در اینجا شایسته است كهب رای روشن دلان هم فكری شود.
 
موزه ها روزانه بازدید كنندگان زیادی در سنین مختلف با فرهنگ های گوناگون دارند، اگر با موزه آرایی سنجیده و راهنمایی مناسب ارزش تاریخی و هنری هر شیئی بر بیننده مشخص شود، یك شیئی سفالی ساده مربوط به هزاره اول پیش از میلاد همانند یك تابلوی نقاشی معاصر جذاب و پر بیننده خواهد شد.
 
باید یك وابستگی و دلدادگی فرهنگی بین اشیا و بازدید كنندگان به وجود آورد و موزه را مانند یك مجتمع آموزشی و پژوهشی مورد استفاده همگان قرار داد و آموزش از طریق اشیا تنها بیننده را به سوی خود جذب نمی كند. بلكه هدفی بالاتر دارد و آن بالاتر بردن سطح آگاهی و دانش بازدیدكنندگان است. در سایه همین آگاهی است كه غارتگران اموال فرهنگی كم تر موفق خواهند شد آثار مار را به یغما ببرند.
 
باید فرهنگ آموزش موزه ها را گسترش داد و پهنه گسترده ای را برای این كار در نظر گرفت. رسانه های گروهی و وسایل ارتباط جمعی را تشویق به معرفی ارزش تاریخی این آثار كرد و با پخش برنامه های مختلف آموزشی بر آگاهی مردم افزود. با ایجاد امكانات رفاهی . تفریحی در كنار موزه ها از جمله تالار سخنرانی، سینما،‌تاتر، بوستان، شهربازی و …. مردم را به سمت موزه ها كشاند.
 
ارتباط فرهنگی میان موزه ها می توان یكی از مهمترین راه هایی باشد كه به بررسی و شناخت فرهنگ ها پرداخته و موزه ها را از سكون و ركود بیرون آورد و پربار كند. چه خوب است هر از گاهی آثار موزه های مختلف كشور نزد یكدیگر به امانت گذارده شود و این كار آنقدر ادامه یابد كه به صورت چرخه تبادلات فرهنگی موزه در آید. برای نیل به دیگر اهداف موزه ها می توان كلاس های آموزشی مرتبط و در خور نوع موزه ها برگزار نمود مثلا” در كنار موزه های هنرهای تزیینی كلاس های تذهیب، تشعیر و كتابت و برای موزه های تاریخ و باستانشناسی كلاس های سفال گری و موزه فرش،‌كلاس قالی بافی و … دایر نمود.