مقــدمــه
 
مبلمان شهري از جمله عناصر سازنده فضاي شهري محسوب مي شود كه كميت و كيفيت زيبايي،راحتي ،دوام و محل استقرار آن نقش بسيار اساسي در دستيابي به شهري زيبا و سالم دارد شهري كه در آن شهروندان احساس آسايش بنمايند و حضور در آن را به نشستن در خانه ترجيح دهند. از آنجا كه سه هدف اصلي برنامه ريزي شهري،سلامت،آسايش و زيبايي مي باشد لذا دستيابي به هر سه مورد،در كنار توجه به طراحي دلپذير فضاي شهري به دقت و حوصله در طراحي و برنامه‌ريزي مبلمان شهري است.
مبلمان زيبا در فضاي نازيبا،جذابيتي نخواهد داشت و فضاي زيبايي كه در آن مبلمان نازيبا استقرار يابد،جلوه نخواهد كرد بدين منظور طراحي توأم فضاي شهر و مبلمان شهري اساس دستيابي به شهر سالم امروزي است. از سوي ديگر توجه به تناسبات انساني در ساخت مبلمان شهري و نيز توجه به شرايط اقليمي و مصالح بومي نيز از ضروريات در طراحي مبلمان شهري است. مكان يابي محل استقرار مبلمان،توالي و تواتر چيدمان آن نيز در كيفيت بصري فضا تأثير مثبتي بر جاي مي گذارد.
توجه به طراحي مبلمان شهري در دنيا مقوله اي جديد محسوب مي شود و تا مدتها در بسياري از كشورها به عنوان موضوعي غيرضروري مورد بي توجهي قرار مي گرفت. در كشور ما نيز به رغم برخي غير متخصصان اين مقوله امري لوكس گرايانه و فانتزي قلمداد مي شده است اما افزايش آگاهي شهروندان از يك سو و افزايش متخصصان از سوي ديگر،باعث توجه جدي تر به اين مورد گرديده است با اين وجود بيشتر انواع مبلمان شهري كشور صرفاً تقليدي از جوامع غربي است و در طراحي و برنامه ريزي آن به شرايط بومي،اقليمي و فرهنگي توجه چنداني نشده است به گونه اي كه منابع علمي مرتبط با اين مقوله بسيار كم بوده،فقدان منبعي جامع كه بتواند ايده هاي جديدي به خوانندگان ارايه نمايد بسيار محسوس است. متخصصان رشته هاي طراحي شهري،برنامه ريزي شهري،معماري،شهرسازي،طراحي صنعتي،جامعه شناسي،عمران و … به صورت تجربي دست به طراحي مبلمان شهري مي زنند ولي از آن جا كه اين عمل در اكثر موارد از اصول خاصي پيروي نمي‌كند،در هر كوي و برزن شاهد سليقه هاي متفاوت در اين عناصر شهري پرداختن به مقوله اي كه ادبيات علمي آن بسيار محدود است هم عيب است و هم حسن؛ ايراد اساسي محدوديت منابع است و مزيت آن تازگي مطلب و كمك به غناي طراحي مبلمان شهري. لذا نگارندگان اين كتاب به دليل كمبود منابع علمي تهيه،تدوين و تأليف كتابي نسبتاً جامع در اين خصوص را وجهه همت خويش قرار دادند وتلاش كردند تا ضمن بهره گيري از منابع علمي،تجربه هاي شخصي خود را كه در سالها تحقيق در اين زمينه به دست آمده به اين اثر بيفزايند.
در اين اثر بيش از يكصد سايت اينترنتي مورد بررسي جامع قرار گرفته است تعداد بي شماري تصوير را از شهرهاي كشور و برخي از كشورهاي جهان مستقيماً تهيه و صدها طرح را در محيط هاي گرافيكي طراحي نموده ايم تا رضايت بيشتر خوانندگان را جلب نماييم،ماهيت موضوع اقتضا مي نمايد كه بيشتر مصور و آراسته به طرح و عكس باشد تا نوشته و متن،لذا به رغم نگارندگان انبوهي تصاوير يا طرح هاي داخل متن،موجب غناي بيشتر اين اثر گرديده است.
با وجود تلاش خستگي ناپذير در زمينه تأليف اين كتاب اين اثر خالي از اشكال نيست و قطعاً عنايت اهل فن در راهنمايي بي دريغشان ما را در دستيابي به هدف جامعيت اين اثر درچاپ هاي بعدي ياري خواهد رساند.
2-1 نيمكت ها و نقش آن در زيبا سازي فضاهاي شهري
2-1-1 مكان يابي و طراحي نيمكت ها و سكوها 
در شهرهاي امروزي مكان هاي نشستن از عناصر مهم مبلمان به حساب مي آيند و برنامه ريزان و طراحان با مجهز كردن فضاهايي از شهر با اين عناصر،محيطي جهت توقف،آرامش،گفتگو و تعامل اجتماعي كه از نيازهاي انسان امروزي است به وجود مي آورند. انواع مبلمان با كاربري نشستن عبارت است از:نيمكت ها،خميدگي ها،لبه ها،سكوها و… همواره بايد در طراحي اين مكان ها موارد زير را در نظر گرفته شود:
1-    راحتي
2-     سادگي شكل
3-     سادگي اجزاء
4-     سهولت نگهداري
5-     دوام رنگ و جلا
6-     مقاومت در مقابل تخريب(هادوي،سارا،پيام سبز،شماره 9-8،ص 21)
7-     تنوع و خلاقيت
8-     هماهنگي با محيط
9-     هماهنگي با ساير مبلمان موجود
همواره بايد در مكان يابي محل هاي نشستن دقت فراواني مبذول داشت تا ضمن فراهم كردن آسايش كاربر،از ايجاد مزاحمت براي ساير افراد نيز جلوگيري شود. بدين منظور معمولاً مكان هايي انتخاب مي‌شود كه داراي خصوصيات كلي زير باشد:
1-    تا حد ممكن از باد و ساير عوامل جوي در امان باشد.
2-     از مناظر محيطي بهره مند گردد.
3-     حداقل منظر دوسويه داشته باشد.
4-     به افراد گزينه هاي متنوعي براي انتخاب ارايه دهد مانند: آفتاب،سايه،آرامش.
5-     در تلفيق با ساير مبلمان ضروري يا نزديك آنها باشد.
 
 
2-1-2 ابعاد و تناسبات
در اكثر موارد نيمكت ها در اندازه و سايز هاي متفاوت طراحي ساخته مي شود ولي معمولاً رعايت يك سري اصول و قواعد الزامي است به عنوان مثال براي استفاده بهينه و فراهم كردن آسايش كاربران اندازه هاي زير براي ساخت مكان هاي نشستن (به خصوص در مدت زمان طولاني) توصيه مي شود.
1-    ارتفاع نيمكت 50-45 سانتي متر
2-     عمق نيمكت 48-42 سانتي متر
معمولاً نيمكت هاي معمولي 2/1،18/1،4/2 و … متر طول دارند. اگر طول نيمكت ها بيش از اندازه طويل باشد براي دراز كشيدن مورد استفاده خيابانگردها قرار خواهد گرفت بنابراين ضمن رعايت اندازه مناسب مي توان با گذاشتن دسته هايي در طول نيمكت تا حدود زيادي از اين امر جلوگيري نمود.(سعيدنيا،احمد،1379،ص36.)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-2 اسباب بازي ها و مبلمان بازي كودكان
2-2-1 اهميت وسايل بازي در پرورش كودكان
امروزه در اكثر كشورهاي جهان به خصوص در كشورهاي پيشرفته به كودكان در گروههاي سني متفاوت اهميت فراوان داده مي شود. از آن جا كه اين دوران از مهم ترين و حساسترين دوران زندگي انسان بوده شكل دهنده توانايي هاي جسمي و روحي نسل آينده هر جامعه اي مي باشد،تفكر و برنامه ريزي صحيح و مناسب در زمينه مذكور،از اهميت ويژه اي برخوردار است.
از بخش هاي مهم فضاهاي شهري كه كودكان در آن حضور دايم داشته و طراحي آنها نيز به انديشه،تفكر و خلاقيت بسيار دارد زمين هاي بازي كودكان مي باشد. در واقع كودكان با بازي كردن به بروز انديشه هاي خلاق خود مي پردازند و رابطه محكمي بين ذهن و محيط پيرامون خود ايجاد مي‌نمايند بنابراين طراحان به راحتي مي توانند با استقرار محيط ها و وسايل مناسب بازي، به پرورش ذهن و خلاقيت كودكان بپردازند.
2-2-2 طراحي،ساخت و مكان يابي وسايل بازي كودكان
يكي از مهمترين نكات در اين زمينه رعايت ايمني است. در طراحي و ساخت وسايل ورزشي و تفريحي كودكان بايد ايمني كامل در نظر گرفته شود. زوايا و اتصلات نبايد تند و برنده باشند و حتي الامكان بايد از لبه هاي منحني استفاده شود يا پيش بيني هاي لازم مد نظر قرار گيرند. همچنين نوع مواد خام متناسب با فشاري كه بر آنها وار مي شود انتخاب گردند واحتمال شكستن و بريدن وجود نداشته باشد. در صورت لزوم بايد براي ابزار و وسايل،رنگ مناسب و يا روكش در نظر گرفته شود.(مركز آموزش شهرسازي و … 1368،ص7)
از ديگر مسايل مهم در اين زمينه،مكان يابي وسايل بازي است وسايل بازي كودكان همواره بايددر مكان هايي مستقر گردند كه در معرض ديد كامل بوده و موانعي فيزيكي مانع از زير نظر گرفتن آنها نشود بهتر است براي نظارت بيشتر بر بازي كودكان،مكان هاي ويژه اي نزديك زمين بازي براي استقرار والدين كودكان در نظر گرفته شود قابل ذكر است كه بايد تا حد ممكن سعي شود محوطه هاي بازي به خصوص در مناطق گرمسير،در مكان هاي سايه جانمايي شوند تا امكان آسايش بيشتر براي كاربران آن فراهم گردد.
3-1 تنديس ها و نمادهاي شهري
3-1-1 نقش نمادها و تنديس ها در محيط هاي شهري
نمادها و تنديسها معمولاً بيانگر بازتاب هنري خاطرات،انسان ها،حوادث،اعتقادات و.. هستند. اين عناصر شهري در بعضي موارد به عنوان يك سمبل فرهنگي- اجتماعي مطرح بوده و سيماي انساني دارند(رئال يا واقعي) و در موارد ديگر نمايانگر انديشه هاي طراح خود مي باشند. در تنديس يهاي دسته اخير طراحان در صددند تا مفاهيم ارزشمند فرهنگي و اجتماعي جامعه خود را به شكل عيني به نمايش گذاشته و بينندگان را وادار به تفكر نمايند. از ويژگي هاي ديگر اين مجسمه ها آن است كه بيننده در نگاه نخست نمي تواند به مفهوم واقعي آن پي ببرد چرا كه مفاهيم ارزشي معمولاً نماد بيروني ندارند. بنابراين كنجكاو شده و به تفكر درباره آن مي پردازد تا مسير انديشه او با طراح يكي گردد و اين غايت هدف طراح است.( انتزاعي يا غير واقعي)
تصاوير زير نمايانگر نمونه اي از تنديس هاي شهري مي باشند تصوير شماره 3-1 نشان دهنده تنديسي درمنطقه شمال كشور است كه طراح با استفاده از محصول سمبليك شهرهاي شمالي(چاي) به طراحي آن پرداخته است. تصوير شماره 3-2 نيز نمايش دهنده لباس محلي مناطق شمالي كشور است در واقع طراح با اين كار ضمن، جلوگيري از فراموشي اين سنت محلي، باورهاي مردم منطقه خود را به مسافران معرفي كرده است.
 
 
 
 
 
 
 
 
3-3 آبنماها ،آبفشان ها و فواره ها
3-3-1 اهميت آبنما درمحيط هاي شهري
آب و منظر سازي با آن از سابقه طولاني در تاريخ زندگي بشر برخوردار مي باشد با مروري اجمالي در تازيخ معماري و شهرسازي كشور،به راحتي مي توان دريافت كه همواره در محيط هاي شهري و طراحي فضاهاي سبز،اين عنصر نقش اساسي و مهمي بر عهده داشته است. مطمئناً شهرهاي امروزي نيز از اين قضيه مستثني نيستند و با توجه به آشفتگي محيطي و بصري، بيش از پيش به بهره مندي از اين عنصر حياتي نياز دارند.
3-3-2 طراحي و مكان يابي
ويژگي ذاتي آب تأثير به سزايي در نوع طراحي آن دارد به طوري كه طراح مي تواند از عوامل مختلفي مانند: صدا