موقعیت جغرافیایی و اقلیمیخراسان شمالی

تقسیم خراسان بزرگ

براساس مصوبه مجلس شورای اسلامي در سال 1383، خراسان بزرگ به سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی تقسيم گرديده است.

استان خراسان شمالی با جمعیت تقریبی ۸۰۰۰۰۰ نفر ومساحت ۲۸۱۷۹ کیلومتر مربع (تراکم ۳۰ نفر درکیلومتر مربع)، به لحاظ مساحت از ۱۴ استان کشور و۵۱ کشور جهان بزرگ‌تر است و از لحاظ جمعیتی نیز از ۷ استان کشور پرجمعیت تر می‌‌باشد..

این استان در شمال شرق کشور قرار دارد و از شمال با كشور تركمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از مغرب با استان گلستان هم مرز است .

تقسيمات سياسی استان
استان خراسان شمالي دارای 6 شهرستان ، 15 بخش و 40 دهستان و بيش از 1000 روستای دارای سكنه مي باشد. جمعيت شهرستان های اين استان در سال 83 بدين شرح است. بجنورد 328/000 نفر ، شيروان 164/000 نفر، اسفراين 137/000 نفر، مانه و سملقان 95/000 نفر، فاروج 70/000 نفر و جشاجرم 61/000 نفر.

موقعيت جغرافيايی شهرستان بجنورد
شهرستان بجنورد با پهئه اي حدود 17245 کيلومتر مربع در مسير ارتباطي مشهد به شمال کشور است.
 شهرستان بجنورد در 37 درجه و 28 دقيقه عرض شمالي و 57 درجه و 20 دقيقه طول شرقي قرار گرفته و اين شهرستان در ارتفاع بين 1000 تا 2500 متر بالاتر از سطح دريا واقع شده است. ارتفاع بجنورد از سطح دريا 1010 متر است.

شهر بجنورد
شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی بوده و در جلگه اي دايره اي شکل واقع شده است که طول اين جلگه از شمال غربي به مشرق 10 کيلومتر و عرض آن حدود 17 کيلومتر مي باشد. اين شهر در امر کشاورزي و تجارت، نقش مهمي در منطقه دارد.

وجه تسميه بجنورد

بجنورد در اصل (بيژن گرد) به معني ساخته شده به وسيله بيژن بوده است. اين اسم بسيار قديمي مي نمايد. زيرا (گرد به معني شهر و آبادي است و بنابراين بجنورد شهر بيژن معني مي دهد).

دکتر ناويا در مورد وجه تسميه بجنورد براين باور است که گرد از مشتقات KRT است که به صورتهاي گراد، جرد، در دستجرد، کد در دهکده، کند در کهنه کند، کد در زبان آذري و کاردو CUT انلگيسي ديده شده است.

لذا بجنورد اگر معادل بيژن گرد باشد به مفهوم ساخته شده به وسيله بيژن خواهد بود. بعدها بيژن گرد، بيزن جرد ناميده شده و «در تواريخ بزنجرد ثبت گرديده است» وبراثر تحولات آوايي به بيجن يورت ، يورد تبديل شده و سرانجام به شکل (بجنورد) تغيير پيدا کرده است. (يورت) يا (يورد) به معني چراگاه ايلات و عشاير، محل خيمه و خرگاه، مسکن و منزل بود و بيژن يورد يا (بزن يورد) به عبارتي معني (محل و مسکن ما) مي باشد

استرنج در کتاب «سرزمينهاي خلافت شرقي» اين شهر را (بزهان) ناميده است و کلنل بيت با اشاره به ويرانه هاي شهر کهن بجنورد موسوم به کهنه کند مي نويسند: «در شمال شرقي اين شهر خرابه هاي يک شهر قديمي ديگر به چشم مي خورد که به آن بيزهان مي گفتند».

مقبره کشته شدگان واقعه لهاک خان
(مقبره شهدا)

مقبره كشته شدگان واقعه لهاك خان معروف به مقبره شهدا در ميان باغي در بلوار شهداي بجنورد- در قسمت شمالي تقاطع بلوار شهدا و خيابان شهيد بهشتي- واقع شده است.

اين بنا كه قدمت آن به دوره پهلوي اول باز ميگردد، با توجه به مستندات تاريخي، مدفن كشته شدگاني است كه در جريان واقعه شورش نظاميان مراوه تپه، به فرماندهي شخصي به نام لهاك خان در ميدان سرخ بجنورد كه در موقعيت فعلي مقبره واقع بوده است، اعدام و به خاك سپرده شدند.

مطالب مرتبط در این زمینه

آرامگاه کشته‌شدگان واقعه لهاک‌خان از عمارت‌های دوران قاجاری بجنورد است. این مکان آرامگاه پنج افسر و دو استوار از ماموران لشکر شرق خراسان بودند که به‌خاطر مخالفت با شورش لهاک‌خان، در میدان سرخ بجنورد تیرباران شدند و بعد در این آرامگاه دفن شدند. این اثر در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۲۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
موقعیت آرامگاه
مقبره کشته‌شدگان روی سکویی صفحه مانند در داخل محوطه باغ نسبتا وسیعی با استفاده از آجر با پلان چهار ضلعی مربع شکل و به صورت چهار طاقی بنا شده است. این مقبره دارای گنبد است که از لحاظ تزیینات آجری و معماری خاصش، مورد توجه قرار دارد. در چهار گوشه این بنا که از لحاظ شکل ظاهری شبیه مقبره شاه‌اسماعیل سامانی است، چهار مناره با ارتفاع ۵٫۲ متری قرار دارند. اطراف و محوطه بوستان نیز طی سالیان دراز، به عنوان گورستان مورد استفاده اهالی بجنورد قرار گرفته است. این بنای تاریخی به شکل آرامگاه است و بهره‌برداری خاصی از آن صورت نمی‌گیرد.