فهرست مطالب
 
    موقعیت جغرافیایی شهر اراک
    تاریخچه شهر اراک 
    وجه تسمیه نام اراک
    ویژگی های اقلیمی اراک 
    جدول زیست اقلیمی ساختمانی اراک
    مشخصات اقلیمی اراک
    جهت ساختمان باتوجه به اقلیم اراک
    تابش آفتاب در شهر اراک
    باد های شهر اراک
    نمودار جهت و سرعت باد در اراک
    وضعیت توپوگرافی اراک
    مراتع اراک 
    ویژگی های جمعیتی اراک 
    معماری سنّتی شهر اراک 
    معماری و ترکیب ساختمان ها 
    معماری متناسب با اقلیم اراک 
    بازشوها و پنجره ها
    مصالح به کار رفته
    سقف و بام
    منابع
 

 
مقدمه
 
شهر اراک از نظر تاریخی نسبت به سایر شهرهای استان از قدمت چندانی برخوردار نیست. زمان احداث شهر اراک به دوره قاجار و سلطنت فتحعلی شاه می‌رسد. در اوایل سلطنت قاجار در عراق عجم بعلت وسعت زیاد و جمعیت فراوان همواره ناامنی و اختلافات محلی بروز می‌کرد و این امر از لحاظ سیاسی و اقتصادی برای حکومت مرکزی بروز مشکل می‌کرد. در زمان فتحعلی شاه قشونی به نام عراق تشکیل گردید و یوسف خان گرجی از فتحعلی شاه تقاضا نمود که برای مرکز قشون عراق عجم قلعه‌ای نظامی احداث کند. به همین جهت تأسیس ساختمان اولیه شهر به‌صورت قلعه‌ای به نام سلطان آباد، شروع و در سال ۱۲۳۱ هجری(۱۸۰۸ میلادی) به پایان رسید
 
شهرستان اراک از شمال به تفرش،از مغرب همدان و ملایر،از مشرق به شهرستان محلات و از جنوب به شهرستان خمین وسربند محدود شده و ارتفاع متوسط شهرستان حدود ۱۷۰۰متراز سطح دریاست و با وسعتی در حدود ۶۷۰۰ کیلومتر مربـع، دومین شهرستان استان بعد از شهرستان ساوه می‌باشد.
شهر اراک مرکز استان مرکزی و در بین ۳۴ درجه و ۵ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی از خط استوا و ۴۴ درجه و ۴۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است
 
با بررسی آمار و داده های ایستگاه هواشناسی شهر اراک ، مشخص شد که آب و هـوای شـهر اراک خصوصیات اقلیمی فلات مرکزی ایران را داراست . زمستان ها سرد و مرطوب و تابستان ها گرم و خشک است و زمستان ها اکثراً طولانی و از ۴ تا ۶ ماه بـه درازا مـی کشـد . بهـار و پـاییز فصـول کوتاهی هستند و تابستان در تیر و مرداد ظاهر می شود .
 
سـبک معمـاری این طرح از نوع شطرنجی و با طرح شبکه های متقاطع شمالی – جنوبی و شرقی – غربـی در اراضـی مسطح بود . در معماری سنتی شهر اراک ، خانه محدوده ای مسکونی است و اتاق ها در چهار طـرف حیاط آن قرار دارند .
 
در کنار دیوار حیاط ها به طور عمده طاق نما تعبیه شده که برای نشستن در اوقـات فراغـت ، گذاردن گلدان و مانند آن هاست . نکته ی قـابل توجه آن که سطح اغلب حیـاط ها پایین تـر از سطح معبر عمومـی است و ورودی خانه ها با چند پله و یا با شـیب ملایـم ، سـطح کوچـه و حیـاط را بـا یکدیگر مرتبط می سازد . پایین بودن سطح حیاط و خانه ها از معبر عمومی به دلیل سـوار شـدن آب قنات بوده و علاوه بر آن با توجه به فصول مختلف سـال حیـاط و قسـمتی از سـاختمان در زمسـتان محیطی گرم تر و در تابستان محیطی خنک تر را برای ساکنان فراهم می ساخته است.