* تنظيم شرايط محيطي :منطبق كردن محيط و شرايط آسايش انسان و محيط
زندگي آن و شرايط آب و هوايي آن را تنظيم شرايط محيطي مي گويند0
*دما: ميزاني براي اندازه گيري هوا را دما مي گويند0
*دماي خشك: دمايي را كه در سايه اندازه گيري مي شود گويند0
*نكته: به علت نوسان كمتر دما را در سايه اندازه گيري مي كنند چون در آفتاب
تغيير حالت بين ابر و آفتاب رخ مي دهد0
*محفظه ي استيون سون :محفظه ايست مكعب شكل به ابعاد 1 متر مربع به
ابعاد 120 تا 180 از سطح زمين قرار مي گيرند بدنه ي آن شبكه اي مي باشد و
براي مشخص كردن هوا درون آن دماسنج قرار مي دهند0 ارتفاع 120 تا 180
براي رعايت استاندارد انسان است در نزديك سطح زمين نوسانات خيلي زياد است0
*رطوبت: ميزان آب موجود در هوا را رطوبت مي گويند0
*رطوبت مطلق: ميزان گرم بخار آب موجود در يك متر مكعب را گويند0 (واحد آن گرم بر متر مكعب)
*رطوبت اشباع شده: حداكثر ميزان گرماي بخار آب را كه مي شود در 1 متر مكعب هوا جاي داد را رطوبت اشباع شده گويند0
*رطوبت نسبي: نسبت رطوبت مطلق به رطوبت اشباع شده را گويند0
گرمترين حالت -2 بعد ازظهر- تابش از طرف خورشيد- بازتاب از طرف زمين
سردترين حالت-6 صبح – دما پايين -  رطوبت بالا0
*دماي مرطوب: دمايي را كه درسايه اندازه گيري مي شود و اثر رطوبت بر آن اعمال مي گردد دماي مرطوب گويند0 در داخل محفظه ي استيون سون كه با الياف مرطوب پوشيده شده است قرار دارد كه دماي مرطوب را ثبت نمايد0
*نكته: گرما از دست دادن را در اصطلاح سرما گويند0
*بارش: ميزان نزولات جوي شامل باران –برف-تگرگ-شبنم را كه به ميليمتراندازه گيري مي كنند را بارش گويند0
*نكته: اگر در شهري بارش ساليانه كمتر از200 ميليمترباشد كم باران و بيش از آن پر باران0
*تابش: دوام تابش آفتاب بر روي سطحي در زمان مشخص تابش گفته مي شود كه با خورشيد نگار اندازه گيري مي شود0
*وضعيت آسمان: ميزان پوشيدگي آسمان توسط ابرها در سطح مشخص از آسمان را وضعيت آسمان گويند0
*نسيم: جريان هوا را با سرعت كم زير 1/. متربرثانيه نسيم گفته مي شود و از سرعت بيش از اين مقدار باد گفته مي شود و با دو مؤلفه سرعت و جهت سنجيده مي شود كه در تعيين جهت آن چهار جهت اصلي و چهار جهت فرعي مورد استفاده قرار مي گيرند0 جهت آنرا به صورت باد نما كه به دو صورت خرطومي يا مخروطي است اندازه گيري مي شود براي مشخص كردن سرعت آن از سرعت سنج استفاده مي شود0
*نكته: وسايل سنجش باد در ارتفاع 10 تا 18 متري از سطح زمين قرار مي گيرند تا مانعي جلوي آن نباشد اين كارها در ايستگاه هوا شناسي يا ايستگاه سينوكتيك انجام مي گيرند شهرهاي بزرگ داراي ايستگاههاي متعددي هستند و مكانهايي كه خيلي سرد و خيلي گرم باشد بايد ايستگاه هواشناسي داشته باشند0
*انواع اقليم: 1- استوايي: اين منطقه هواي سرد ندارد و رطوبت هوا بسيار
بالا و معدل دماي هوا 18+ سانتي گراد است مانند: سنگاپور- مالزي- جنوب هند0
2- گرم و خشك: دماي هوا بسيار بالاست معدل آن در گرمترين ماه سال 18+تا 3- مي باشد و در سردترين ماه سال بيش از           فصل سرد ندارد رطوبت بسيار پايين است و تابش آفتاب تقريبا عمود و بسيار زياد است: عربستان-
تبت- مصر و آمريكاي جنوبي0
گرم و معتدل: معدل دماي هوا در گرمترين ماه سال تقريبا 10 درجه سلسيوس و در سردترين ماه سال كمتر10 درجه سلسيوس مي باشد فصل سرد خيلي كوتاه است ولي يك ماه از سال تقريبا يخ بندان است0
اسپانيا – ايتاليا – آلمان – چين0
*سرد و برفي: متوسط دماي هوا در گرمترين ماه سال كمتر از 10 درجه سلسيوس و در سردترين ماه سال كمتر از 3- درجه سلسيوس مي باشد اكثر بارشها
به صورت برف مي باشد و فصل زمستان طولانيست و زمين اكثرا پوشيده از برف و يخ است0 نروژ- فنلاند- كانادا- مسكو0
*قطبي: بر عكس اقليم باراني و استوايي فصل گرم وجود ندارد و معدل دماي هوا در گرمترين ماه سال كمتر از 10 درجه سلسيوس است0
اكثر سال يخبندان و پوشيده از برف است0 ايرلند
*نكته: قاره آمريكا 5 اقليم فوق را دارد- روسيه 2 اقليم0
*نكته: ايران به جز قطبي 4 اقليم ديگر را دارد – ارمنستان 2 اقليم0
*تذكر: زاويه چرخش زمين 23 درجه است0 (زاويه زمين نسبت به عمود) محور زمين به مركز عمود و خط تابش نيست0
*اقليم ايران: گرم و خشك گرم و مرطوب سرد و خشك معتدل و مرطوب0
1-گرم و خشك: فلات مركزي ايران: شامل: كرمان- كاشان- يزد- بم0
2-نيمه بياباني: اصفهان- شيراز- تهران- سمنان- دامغان- مشهد0
3-گرم و مرطوب: تمام بنادر جنوبي ايران- بندرعباس-بوشهر-چابهار-ماهشهروشهرهاي مثل خرمشهروآبادان در اين زمره قرار مي گيرند0
4-سرد و خشك: آذربايجان شرقي و غربي- ايلام- زنجان- كرمانشاه0
5-معتدل و مرطوب: استانهاي شمالي ايران- ايلام- مازندران- گلستان به دو دليل تبخير آب دريا و بارندگي زياد در اين استانها رطوبت زياد است0
*نكته: زياد بودن رطوبت شهر به بارندگي آن ارتباط ندارد مثل چابهار كه 80 درصد رطوبت دارد اما بارندگي آن كم است چون علاوه بر تبخير عامل بارندگي را مشاهده مي كنيم0
*نكته: جهت باد از شمال به جنوب است0
*نكته: در مقياس انساني باد سرد را كه از پايين مي گذرد حس مي كنيم نه باد گرم را كه از قسمت بالا مي گذرد0
*باد قالب: بادي را كه در يك ماه در شهري به تعداد دفعات بيشتري وزش نمايند باد قالب گويند0
*باد درجه 2 : بادي كه بعد از باد قالب وزش كند باد درجه 2 گفته مي شود0
*دماي مؤثر: دمايست علاوه بر سايه بر رطوبت اثر باد را در نظر بدهيم0
*دماي نقطه شبنم: دمايي را كه در آن ميعان رخ داده و باران مي بارد را گويند
*طول جغرافيايي و عرض جغرافيايي:
طول جغرافيايي: بين نصف النهارها تغيير مي كند از0 تا 180
عرض جغرافيايي: مدارهاي افقي هستند كه از استوا شروع شده و تا قطبهاي شمالي نور پيش مي رود0 تا 90
*زاويه تابش: زاويه اي را كه بين محور خورشيد تا زمين و سطح افق ميسازد زاويه تابش مي گويند0 در ايران اصلا 90 نمي شود0
*جهت تابش: زاويه اي كه بين تصوير محور خورشيد تا زمين و شمال و شمال واقعي ميسازد جهت تابش گويند0
*انواع بادهاي كره زمين:
*بادهاي تجارتي: در منطقه نيمه استوايي بادهايي وجود دارد كه جهت آنها به طرف اقيانوسهاست كه در نيم كره جنوبي جهت آن از جنوب شرقي به شمال غربي و در نيم كره شمالي جهت آن از شمال شرقي به جنوب غربي مي باشد سرعت آن بين 15 تا 45 كيلومتر بر ساعت مي باشد0
*باد قطبي: در دو قطب شمال و جنوب بادهاي ديگري تشكيل مي شود كه جهت آنها شبيه بادهاي تجارتيست0
*بادهاي موسمي: بر اثر اختلاف دما و فشار دما روي خشكيها و در درياها بادهايي در اين مناطق پديد مي آيد كه جهت مشخصي ندارد و فقط از سوي دريا به خشكي و برعكس0
*بادهاي محلي: بر اثر اختلاف دما و فشار بادهايي از سمت ارتفاعات و پستي ها به سمت پستي ها پديد مي آيد باد محلي مي گويند0
*ظرفيت حرارتي: ميزان گرمايي را كه هر ماده يا مصالح بر حسب كيوكالري بر ساعت بر متر مربع در خود ذخيره مي نمايد ظرفيت حرارتي مي گويند كه به فشردگي ماده (چگالي) ضخامت و فشار دماي هوا بستگي دارد0
*نكته: هر چه خلل و فرج هاي ماده اي بيشتر باشد ظرفيت حرارتي كمتري دارد به عنوان مثال: سنگ –آجر- بتن- داراي ظرفيت حرارتي بالا و در مقابل يونوليت فوم- گچ- ظرفيت حرارتي كمي دارند0
*زمان تاخير: زماني كه طول مي كشد تا مصالحي گرما را از يك طرف خود جذب نگهداري و در نهايت از طرف ديگر خود خارج نمايد زمان تاخير گويند0
*زمان تاخير مصالح مختلف با يكديگر فرق مي نمايد به عنوان *مثال: يك ديوار به ضخامت 1 متر از جنس كاهگل زمان تاخيري معادل 9 ساعت دارد0
*انرژي: انرژي هاي نو: انرژي هاي نو به چهار دسته: آب- باد- هسته اي- هيدروژن تقسيم مي شود0
*انرژيهاي غير فعال خورشيدي: 1-پنجره آفتابي- گلخانه- ديوار آفتابي- حرارت زمين ( ژئوترمال- خازن حرارت)
*نكته : معماري ايران و معماري اسلامي آن درون گرا نيست اين اقليم است كه يك معماري را درون گرا يا برون گرا مي كند0

*انرژيها:( حامل هاي انرژي دو نوع هستند)1-تجديد پذير يعني جايگزين ميشوند و فاني نيستند مانع لايزال دارند مثل: نور خورشيد0
2- روا پذير: مثل انرژي سوختهاي فسيلي0
انرژي تجديد پذير ضرر و زيان زيادي ندارد ولي انرژي تجديد ناپذير ضرر زيادي دارد0
*اشكال سوختهاي فسيلي:1- آلودگي هوا2- محدود هستند و منبع آنها پايان پذير است3- باعث ازدياد دماي كره زمين مي شوند دماي متوسط زمين 33 درجه سانتيگراد است ولي آمار نشان مي دهد حدود5/. تا 7/. به دماي زمين اضافه شده است و اين ازدياد دما باعث بروز مشكلات زيادي شده است0
*نكته: گازهاي گلخانه اي باعث ازدياد دماي سطح زمين مي شوند0
4- بارانهاي اسيدي 5- تخريب لايه اوزن به دليل گازهاي cfc اسپريها – يخچالها به دليل همين مسائل همه موظفند مصرف سوختهاي فسيلي را به پايينترين سطح ممكن برسانند پس بايد ساختمان طوري ساخته شود كه مصرف سوختهاي فسيلي در تابستان و زمستان به حداقل ممكن برسد با توجه به مسائل فوق بايد انرژيهاي ديگري جايگزين سوختهاي فسيلي شود0
*انتقال انرژي به چهار طريق: 1-تغيير2- رسانا3- تشعشع4- هم رخ0
براي گرم كردن يا سرد كردن يك ساختمان مي توان از سوخت استفاده نكرد و از سيستم هاي passive استفاده نمود0
سيستمها: active فعال                       passive غير فعال
*انواع سيستمهاي انرژي:
1-    سيستمهاي غير فعال: گرمايش- سرمايش- نور رساني0
سيستمهاي طبيعي غير فعال گرمايشي: استفاده از جذب مستقيم انرژي خورشيد0

*نكته: ساده ترين راه آن از طريق پنجره است كه وقتي نور خورشيد وارد خانه مي شود امواج با طول موج بلند را ساطع مي كند و داخل را گرم مينمايد استفاده از انرژي مستقيم خورشيد تنها از پنجره هاي نورگير مناسب است زيرا پنجره هاي موجود در ضلع هاي ديگر بيشتر انرژي را دفع مينمايد 6 درصد انرژي خورشيد از پنجره هاي نورگير جذب مي گردد در زمستان اين مقدار از ساعت 9 صبح تا 3 بعدازظهر تامين مي گردد لازم به ذكر است تا جايي كه امكان داشته باشد بايد سطح پنجره هاي شمال- شرق- غرب را به حداقل رساند0
*تذكر: شيشه ساختمانها بايد دو جداره باشد زيرا بين دو جداره 1 تا 5/1 سانتيمتر هوا وجود دارد كه مانند عايق عمل ميكند شبها از طرف داخل پرده هاي ضخيم كشيده شود و تا از بيرون عايق در نظر گرفته شود0
 
استفاده از جذب مستقيم انرژي خورشيد    direct  gain
*انرژيهاي مطلوب: 1- انرژي خورشيد: در تابستان چگونه دفع و در زمستان چگونه جذب گردد0
2- انرژي باد: در تابستان با استفاده از جهت مناسب و مطلوب وزش باد خنكي ايجاد كرد0
3- انرژي آب: انرژي آب به دو دسته جزر و مد دريا و آبهاي جاري تقسيم ميشود به عنوان مثال: اگر در تنگه هرمز در خليج فارس اختلاف ارتفاع جزر و مد را در نظر بگيريم انرژي بسيار زيادي با ورود و خروج آب ميتوان به دست آورد0
4- گرماي داخل زمين: بخار گرم را به ساختمانهاي اطراف هدايت ميكند و انرژي گرمايي آنها را تامين مينمايد0
5- زباله(استفاده از انرژي زباله به صورتهاي زير مورد توجه قرار ميگيرد): 1- به صورت خشك فشرده ميكنند و در نيروگاهها مي سوزانند
2- زباله هاي نايلوني: كمتر استفاده مي شود و به جاي آن از پاكت استفاده ميكند 3- فضولات دامي0
*انرژيهاي فنا پذير تجديد نشونده:1- چوب و هيزم: كمبود درخت باعث آلودگي هوا ميشود با سوختن چوب آلودگي ايجاد مي گردد0
2- انرژيهاي فسيلي     3- انرژيهاي هسته اي
*قوانين ترموديناميك:1- انرژي از بين نميرود بلكه از صورتي به صورت ديگر تبديل مي شود0 2- انرژي ورودي و خروجي برابر است اگر برابر نبود جايي انرژي ذخيره شده است0 3- جهت حركت انرژي از جاي گرم به جاي سرد مي باشد0
*تذكر: در سيستم direct gain 1- پنجره ها بايد در جنوب ساختمان باشد0
2- استفاده از شيشه هاي دو جداره 3- عايق نمودن ساختمان از داخل يا خارج در شبها0
*نكته: بايد انرژي خورشيدي را در مصالح ساختماني ذخيره كنيم يعني مصالح ساختماني بايد به عنوان ذخيره كننده عمل نمايد رنگ سطوح ذخيره كننده هر چه تيره تر باشد خاصيت جذب بيشتري دارد اگر ذخيره كننده ديوار بود رنگ كف روشن باشد اگر شيشه مات يا مشجر بود نور به صورت پراكنده وارد ساختمان ميشود در اين صورت سقف هم ميتواند ذخيره كننده باشد0

*نكته: سطح پنجره ها نبايد بيشتر از 20 درصد سطح كف ساختمانها باشد ولي با توجه به اقليم هاي مختلف تفاوت دارد0
 
*نكته: سطح ذخيره كننده بايد حدودا 3 برابر شيشه هاي شفاف و 6 برابر شيشه هاي مات ميباشد عمق ذخيره كننده ها 10 تا 16 سانتي متر براي مصالح معمولي و بتن و اگر تابش پراكنده بود 5 تا 10 سانتيمتر كافيست0
*سيستمهاي جذب غير مستقيم:                        
ترومب رو بروي پنجره جنوبي با فاصله 9 سانتيمتر از آن يا از ديوار ساخته ميشود در روز انرژي در آن ذخيره شده و در شب به داخل خانه منتقل ميشود ضخامت ديوار بستگي به مصالح مورد استفاده در آن دارد با ساختن اين ديوار در پنجره به عنوان view ندارد اين ديوارها به دو نوع تقسيم ميشوند: 1- ساده
2- با دريچه0
*تذكر1 : ديوارهاي ترومب دريچه دار بايد شبها دريچه ها بسته شود0
*تذكر2 : ميتوان تركيبي از ديوارهاي ترومب را در ساختمان به وجود آورد0





*تعيين ضخامت ديوار ترومب با مصالح مختلف:
1- ديوار خشتي- 15 تا 26           2- ديوار بتني 26 تا 40    3- ديوار آبي -20
جذب مستقيم
مساحت نسبت به واحد سطح شيشه هاي جنوبي: 1- ذخيره كننده بتن و ساير مصالح بنايي در معرض تابش مستقيم- ضخامت 10 تا 16
2- ذخيره كننده بتن و ساير مصالح بنايي در معرض تابش غير مستقيم و پراكنده- ضخامت 5 تا 10                        3- ذخيره كننده آب- ضخامت 16
*نكته: مساحت دريچه هاي ديوار ترومب از 5/. تا 3% مساحت ديوار است كه با توجه به مصالح ديوار متغير است
 
*نكته: ديوار ترومب گرما را منتقل ميكند و زماني كه دريچه داشته باشد جريان هم رفتي هم اضافه مي گردد0
*تذكر: شيشه ي پشت ديوار ترومب بايد دريچه اي داشته باشد در تابستان از اين دريچه براي خروج گرما استفاده شده و روي آن سايه بان قرار ميدهند0
 
سيستمهاي water wall
نور خورشيد يا به خود شبكه ميخورد يا به ورق آلومينيومي خورده و منعكس ميشود0
 
*ديوار آبي: شبكه هاي محتوي آبي كه شبكه بندي شده اند و در روز گرما را در خود ذخيره ميكنند و شب به محيط پس مي دهند0
*مثال: البته مي توان با شيشه نوشابه خانواده هم اين كار را كرد و آنها را پر از آب نمود و بر روي پنجره گذاشت در روز خورشيد به آنها تابيده و انرژي در آنها ذخيره شده و در شب انرژي را به محيط پس مي دهند0
*سقف هاي آبي: سقف بايد عايق رطوبتي خيلي خوبي داشته باشد ساختمان هم در مكانهايي كه با بيرون در تماس است بايد عايق حرارتي مطلوبي داشته باشد لازم به ذكر است سقف اين بناها نبايد عايق حرارتي شود در زمستان نور به حوضچه ميتابد و آن را گرم ميكند و شبها روي حوضچه بسته ميشود و گرماي ذخيره شده به داخل بنا هدايت ميشود در مدلهاي پيشرفته تر روي اين حوض را شيشه مي گذارند تا زير آن مانند گلخانه بخار كند و گرم شود و شب روي شيشه عايق حرارتي ميكشند در تابستان كاملا بر عكس است در روز كه تابش داريم دريچه بسته است و آب در سايه قرار دارد و در شب دريچه باز ميگردد و آب گرماي داخل خانه را به بيرون پس ميزند از طريق تابش و تشعشع گرما را به آسمان داده و خنكي محيط را جذب مي كند0

 
*نكته: ضخامت سقف بايد طوري باشد كه تحمل بار حوضچه و آب را داشته باشد
تاثير گنبد در تعديل حرارت:
1- ايجاد سايه
 
2- در زمان وزش نسيم به علت وجود گنبد بنا بيشتر در معرض وزش قرار گرفته و خنك تر مي شود0
 
*نكته: بهترين فرم براي ساختمان ذوزنقه- مثلث است براي اينكه ضلع جنوب حداكثر و ضلع شمال به حداقل ميرسد0
سيستم گلخانه اي- جذب مجزا green house stem
1- سيستم گلخانه اي:
*جذب مجزا: ابتدا آفتابي در قسمت گلخانه اي مي افتد سپس ميتوان گرما را به فضاهاي مورد نظر منتقل كنيم 0هواي قسمت a داغ ميشود و اين هواي داغ شده به طريقه هاي زير به ساير فضاها منتقل ميشود اين طريق عبارتند از:
1- رسانايي 2- هم رفت 3- كانال كشي0
 
*شكلهاي مختلف سيستم گلخانه اي:
 
 
و.......