معماران چيره دست يزدي طي قرنها با احداث آب انبارهايي زيبا ، " آب " اين مايه حيات را در قلب كوير ايران به كام تشنگان خسته و گرمازده گوارا كردهاند.
در گذشته شدت گرما توام با كمبود شديد آب اين هنرمندان را بر آن داشت تا در دل زمين به ايجاد محلي براي ذخيره آب بپردازند.
مردمان اين ديار در زبان محلي از آب انبار با عنوان " امبار " ((ombar ياد ميكنند.
اكنون اين آب انبارها يكي از شاخصترين نمادهاي معماري يزد و جلوهگر نبوغ و توانمندي معماران اين خطه كويري است.
آب آب انبارها از طريق هدايت آبهاي باران و برف تامين ميشده و امروزه اين آب انبارهاي تاريخي كه روزگاري محل اصلي تامين آب اهالي بوده به فراموشي سپرده شده و مخازن آنها از آب خالي شده است.
خنك بودن اين اماكن در قديم باعث شده بود تا از آن بعنوان يخچال نيز استفاده شود و از طريق نصب ميخهايي بر روي ديوارها مواد غذايي خود را در آن نگهداري كنند.
از آب اين اماكن براي آشاميدن استفاده ميشدهاست ولي در كتاب تاريخ يزد از منابع آبي با عنوان " چاههاي آب سرد" نيز ياد شده كه براي شستشو و رفع ديگر نيازها كاربرد داشته است.
معماران يزدي، خشت و آجر به همراه ملات " ساروج " ( مخلوط خاكستر ، آهك و ماسه) را در كنار هم قرار داده و به شكل زيبايي آب انبارها را احداث كردهاند.
فهرست مطالب
مقدمه
آب
تعریف آب انبار
تاریخچه
دلایل ایجاد آب انبار
بهداشت آب انبارها
منابع تامین آب انبار
نحوه آب رسانی
تقسیمبندی آب انبارها
از جهت اهیمت
نوع عملکرد و ارکان
شکل ساختمان و نحوه آب برداری
موقعیت مکانی
زمانی
عناصر تشکیل دهنده آب انبار
نحوه ساخت (ویژگیهای ساختمانی و اجرایی)
طرحواره یک آبانبار (معمولا بین راهی)
مخزن آبانبار و سقف آن
راچینه (راه پله)
سردر
تزئینات
بادگیر
فضاهای مشترک با ساختمان آب انبار
فرآیندخنک سازی آب در آبانبارها
چند نمونه آبانبار
آبانبارهای یزد
آبانبار امیر چخماق
تکیهامیر چخماق
آب انبار مریضان ندوشن
آبانبار شاه عباسی ندوشن
آبانبار بوستان ندوشن
آبانبار امامزاده ندوشن
آبانبار سکینه ندوشن
آبانبار گلشن
آبانبار حاج سید عطار یزد
آبانبار شش بادگیری
آبانبار میان راهی مسیر چک چک
آبانبار پای برج سریزد
آبانبار وزیری
آبانبار وقت و ساعت
آبانبار خرمنزار
آبانبارهای استان قزوین
آبانبار سردار بزرگ
آبانبار سردار کوچک
آبانبار آقا
آبانبار زنانهی بازار
آبانبار مسجد جامع
آبانبار حاج کاظم
آبانبار حکیم
آبانبار قوام بوشهر