پاورپوینت بررسی معماری آب انبار های ایرانی و آب انبار شش بادگیری
مخازن آب انبارها از آب قنوات , آب چشمه سليمانيه فين و آب سد قهرود بشرح ذيل آب گيري ميشده است.
الف- قنوات:
در گذشته منطقه كاشان (شامل شهر و روستا) داراي شصت رشته قنات بوده كه از اين تعداد (28) بيست و هشت رشته به نامهاي مؤذن آباد – جمال آباد – يزدآباد – عطارپور – سكينه ايوب – صالح آباد – سليمانيه – صاحبي – نصرآباد – پاچه ميله – ملا احمد – سيدها – گندآب – تنبلي – فرح پور – محمودآباد – مزرعه مال – دولتخواه – حكيم – خان – ميرباقر – چاله گوراب – شورآب – دولت آباد – شوراب بالا – شوراب پايين – مزرعه نو و قنات چهارباغ مربوط به داخل شهر اعم از بافت تاريخي و قسمت هاي جديد شهر شامل: خانه ها, باغات, آب انبارها, مساجد و ... و دشتهاي كشاورزي اطراف شهر و مزارع وابسته نهايتاً تا فين بوده است.
تعداد هفت رشته از قنات هاي فوق الذكر به نامهاي ميرباقر – خان – دولت آباد – معظم آباد – محمودآباد – صاحبي و نصرآباد براي مشروب نمودن بناهاي داخل بافت قديمي شهر بوده و ذخيره سازي آب در مخازن آب انبارها را هم در برمي گرفته است.
شايان ذكر است براي دسترسي به آب قنوات در ساختمانهاي در سطح شهر, محل ساخت بنا را 3 تا 5 متر بر حسب شيب شهر خاكبرداري مي شد و از اينرو بناهاي كاشان از كف معابر مربوط به خود گودافتادگي دارند. و براي اينكه آب در سطح شهر جريان داشته باشد هر محله براي خود در عمقي كه ذكر شد تقسيم گاه آب بنام سيپك داشته تا آب يار ضمن به جريان انداختن آب قنوات متعدد بتواند تمام خانه ها و بناها را مشروب سازد.
سيپك Say Pak از نظر لغوي سيپك Sipak است. سي به معناي عدد سي و پك به معناي پله است. سي پك در اثر كثرت استعمال سيپك ناميده شده.
سيپك ها فضاي چندمنظوره بوده اند. ضمن دسترسي به آب قنات, تقسيم گاه آب براي ساير محله هاي شهر و بناها, سرويس عمومي محله هم بوده و برخي از سيپك ها كاربري رختشوي خانه و مرده شوي خانه داشته است. معمولاً محل استقرار سيپك در مجاورت امامزاده – حسينيه – مسجد و يا آب انبار و ... بوده از مهمترين سيپك هاي موجود كاشان سيپك گذر دروازه اصفهان – سيپك كوچه شيشه – سيپك گذر پنجه شاه – سيپك گذر مبين و ...مي باشد.
سيپك ها از نظر ساختمان سازي به دو دسته كلي تقسيم مي شوند. سيپك هاي حياط داروبي حياط.
سيپك هاي حياط دار: حياط به صورت گودال باغچه در طبقه تحتاني بنا با صفه هايي در دو طرف و يا بر جوانب آن ساخته شده و هر يك كاربري خاص خود را داشته است. در يكي از صفه ها كه در وسط استخر و يا حوضي دارد آب قنات وارد شده و به صورت دو جوي و يا چند جوي آب از بنا خارج مي شده اين براي آبرساني به كليه خانه هاي مستقر در محله و همچنين بناهاي عمومي بوده است. معمولاً در اين مكان مبادرت به شستشوي اموات و غسل دادن آنها براي خاكسپاري و دفن آنها بوده. صفه ديگر رختشوي خانه است و در مجاورت آن چند دستگاه توالت نيز احداث بوده است. گروه ديگر سيپك هايي هستند كه به صورت يك فضاي مسقف است, در قسمتي از آن چند دستگاه توالت عمومي ساخته شده و در وسط محوطه سيپك, حوض آب وجود داشته كه در واقع لت يا تقسيم گاه آب بوده و در اينگونه سيپك ها شستشوي اموات و لباس متداول شده است.
حفظ سيپك ها از نظر معماري و كاربري كه داشته اند الزامي است و در محله اي كه نياز به وجود سيپك نبوده است در كنار معبر و يا در گوشه اي از فضاي باز محله تقسيم گاه آب (لت) ساخته شده است و آن به صورت يك كانال آب ورودي با دو كانال خروجي است و بدين نحو آب هفت رشته قنات فوق الذكر كه مخصوص شرب بافت تاريخي بوده در سطح محله ها و در سطح شهر جريان مي يافته و بطور اختصار به شرح ذيل معرفي مي شوند.
1- قنات ميرباقر:
اين قنات وقفي مي باشد و واقف آن ميرباقر است كه از صاحب منصبان دوره شاه عباس صفوي بوده و آب آن مربوط به خانه ها و بناهاي مستقر در نيمه شمالي شهر شامل: محله هاي دروازه ملك آباد- پنجه شاه – كوچه باشيه – ميدان كهنه – كوي شيشه – كوچه تبريزي ها – مسجد دمغاچي ها و نهايتاً مسجد ميرعماد واقع در ميدان سنگ بين بازار بزرگ و بازار مسگري بوده و كليه خانه ها, باغات, آب انبارها, مساجد و ... را مشروب مي ساخته و از داخل سيپك هاي ذيل عبور مي كرده است.
1- سيپك دروازه ملك آباد مستقر در روبروي كانون شهرداري فعلي (خانة قرائتي در جوار باروي هزار ساله شهر) كه مدتهاست تخريب و تسطيح گرديده است.
و.....