پاورپوینت بررسی مدرسه دودر مشهد
بخشی از مطلب
مدرسه دو دَر یا مدرسه دو دَرْبْ (با نام اصلی مدرسه یوسفیه) از مدارس علوم دینی و بناهای تاریخی عصر تیموری در مشهد. این مدرسه به علت وجود دو ورودی، در شرق و غرب مدرسه به این نام مشهور شده و دارای سبک معماری ویژه و خاص آن دوران است. این مکان هم اکنون در مرکز مجموعه اماکن حرم رضوی واقع شده و به عنوان دارالقرآن الکریم آستان قدس رضوی از آن استفاده میشود.
مدرسه دو در، مربوط به سده 9 ه.ق است که در شهر مشهد، استان خراسان رضوی واقع شده. این اثر در تاریخ 29 آذر 1316 با شماره ثبت 301 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این بنا در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) و مقابل مدرسه پریزاد قرار دارد. کتیبه سردر جنوب شرقی مدرسه حاوی نام ابو المظفر شاهرخ بهادر سلطان مورخ 843 است. کتیبه دیگری در همین ورودی مربوط به تعمیرات مدرسه در سال 1088 می باشد. ایوان جنوب غربی بنا دارای کتیبه ای به سال 843 است و سنگ مزار موجود در گنبد جنوبی تاریخ 846 را نشان می دهد.
بانی مدرسه در کتیبه سردر، غیاث الدین یوسف خواجه بهادر معرفی شده و مقبره وی در گنبد جنوبی مدرسه واقع است. کتیبه این سنگ مزار به خط عطاء الله بن عبدالله اسلان می باشد. در کتیبه مربوط به مرمت انجام شده در دوره صفوی، معمار دست اندرکار مرمت محمد شفیع و خطاط کتیبه آن محمدخان معرفی شده اند. این تعمیرات به کوشش کلبعلی خان قورچی باشی و تحت نظارت شیخ محمد فاضل، مدرس مدرسه، انجام یافته است.
در تاریخ دولتشاه نوشته شده که بابویه در زیر گنبد قبله مدرسه شاهرخی دفن شده است. مولف مطلع السعدین آورده که در سال 842 شاهرخ که برای زیارت به مشهد مشرف شده بود به ساختن چنین مدرسه اظهار علاقه کرد و شاید فرمانی صادر نمود که به همین جهت مدرسه به نام او نامیده شد. بر سنگ قبری که در زیر یکی از گنبدهای مسجد وجود دارد نام امیر یوسف خواجه بهادر پسر امیر شیخ علی بهادر دیده می شود. مقبره دوم موجود در گنبدخانه احتمالا متعلق به امیر سیدی از امرای بزرگ تیموری است. در منبعی آمده است که نام قدیم این مدرسه، یوسفیه بوده و بر کتب خطی آن مهر وقفیات مدرسه یوسفیه دیده می شود. بنا به نظر کارشناسان اداره میراث فرهنگی قدمت این گچبری ها به اواخر دوره سلجوقیان تا اوایل ایلخانی می رسد. بنابریان چنین به نظر می آید که مدرسه بنایی از دوره سلجوقی یا ایلخانی است که در اثر گذشت زمان یا حوادثی مانند زلزله آسیب دیده ولی از بنیاد تخریب نشده است.
در دوره تیموری ضمن مرمت این بنا مطابق سلیقه زمان تزییناتی در آن انجام شده و در زمان شاه سلیمان صفوی به فرمان مادر این پادشاه بار دیگر مورد مرمت قرار گرفته است. تشخیص دقیق تر سیر تحول شکل گیری این بنا مستلزم جستجوها و تحقیقات بیشتری است. امروزه بقایای گچبری دوره سلجوقی و ایلخانی در پوشش ایوان شمال غربی قابل مشاهده می باشد.
از اقدامات مرمتی انجام شده در سالهای اخیر می توان به نصب کمربندی مهاری دور گنبدها، بازسازی کاشی کاری معقلی در گنبد غربی، تزیینات کاشی معرق در گنبد شرقی و مرمت نقاشی های با ارزش دوره تیموری در گنبد جنوبی اشاره کرد. همچنین ایوان های شمال غربی و شمال شرقی و مقرنس های ایوان جنوب شرقی بازسازی و مرمت گردیده اند. گفتنی است، این مدرسه 4 ایوانی بوده و از غرفه ها و حجره هایی در دو طبقه، دو گنبد فیروزه ای رنگ و تزئینات کاشی های معرق و یکرنگ تشکیل شده است.
و.......