پاورپوینت بررسی و تحلیل معماری مدرسه چهار باغ اصفهان

نخستین متولى شرعى مدرسه سلطان حسین بود. او این سمت را پس از خود از آنِ پادشاه زمان دانسته است وقف‌نامه مدرسه جزئیات مهمى از نظام اداره و شرایط و وظایف عمومى اهل مدرسه در اختیار می‌نهد: بالاترین مقام اداره‌كننده مدرسه متولى شرعى بود. او مدرّس، مستوفىِ سركار موقوفات، خادم‌باشى (یا سركارِ عمله) و كتابدار مدرسه را تعیین می‌كرد. مدرّس دومین مقام مدرسه بود. او علاوه بر نظارت بر گزینش طلاب و تقسیم حجره‌ها، «تفتیش احوال» و تصدیق «تدین و حسن خدمت» خدمه مدرسه را نیز برعهده داشت. مدرّس می‌توانست، به تشخیص خود، محصلان بی‌صلاحیت را از مدرسه اخراج كند. طبیب مدرسه نیز به میل او و سایر طلاب از میان اطباى دربار برگزیده می‌شد. اغلب قبوض مخارج و پرداختها نیز می‌بایست به مهر مدرّس می‌رسیدمدرسه چهارباغ در زمینى به مساحت 8،550 مترمربع با نقشه مستطیل‌شكل با ابعاد 90 متر ×95 متر با طرح چهار ایوانى و دو طبقه ساخته شده است . مدرسه دو ورودى دارد : ورودى اصلى در ضلع غربى خیابان چهارباغ است، ورودى دوم در ایوان شمالى مدرسه واقع شده كه قبلا ایوان را به بازارچه و كاروان‌سراى مجاور مدرسه مرتبط می‌ساخته است  سردر ورودى اصلى، هفت متر عرض و شانزده متر ارتفاع دارد  كه در دو طرف آن جرزى به پهناى چهار متر قرار دارد. قوس و حاشیه بیرونى سردر با كاشیهاى پیچ فیروزه‌اى رنگ بر پایه‌هایى از سنگ مرمر گلدانى شكل، تزیین شده است. ازاره آن نیز از سنگ مرمر پوشیده شده است و در طرفین مدخل، دو سكوى مرمرى یكپارچه قرار دارد. نماى بیرون و داخل سردر با كاشی‌كارى، مقرنس‌كارى و كتیبه‌هاى متعدد تزیین شده است . كتیبه سردر مدرسه، كه با كاشیهاى سفید معرق بر زمینه لاجوردى تزیین شده، به خط ثلث عبدالرحیم جزایرى به تاریخ 1222 است. درِ ورودى اصلى بنا، كه در 1126 نصب شده، از دو لنگه ضخیم و یكپارچه، از چوب سدر ساخته شده و با نقره مرصع روكش گردیده و تزیینات فلزى آن كه كار عبداللطیف تبریزى است، از بهترین نمونه‌هاى زرگرى و قلم‌زنى دوره صفوى به شمار می‌رود . بر روى این در، كتیبه‌هایى از آیات قرآن و حدیث و شعر به خط نستعلیق و نسخ محمدصالح اصفهانى وجود دارد . در هر طرف در، یك ستون مرمر و بالاى آن تخته سنگى یكپارچه هست و میان دو ستون، درِ چوبى جدیدى به دستور میرعبدالحسین سیدالعراقین در 1327 نصب گردیده كه در واقع حفاظى براى درِ قدیم بوده است. قطاربندیها، مقرنس‌كاریها، طاووسها و شمسه‌هاى داخل سردر از بهترین كاشی‌كاریهاى معرق با زمینه لاجوردى است . در جوانب سردر، هفده دهانه طاق دو طبقه با ازاره سنگى و تزیینات كاشی‌كارى قرار گرفته است. طاقهاى طبقه دوم ایوانهایى كوچك‌اند كه به حجره‌هایى ختم می‌شوند. این ایوانها تزیینات كاشى معرق داشته‌اند كه اكنون قسمتهایى از آنها باقی‌مانده و بقیه بازسازى شده‌اند. حجره‌هاى طبقه دوم، از طریق در و پنجره‌هاى گره‌چینی‌شده چوبى، به ایوانهاى طبقه دوم راه دارند. از طریق ورودى اصلى بنا می‌توان به هشتى زیباى مدرسه راه یافت. هشتى با گنبد كم‌خیزى با زمینه آجرى و تزیینات كاشى فیروزه‌اى پوشش یافته و در اضلاع آن چهار درگاه بزرگ باز می‌شود: یكى به خارج، یكى به صحن و دو درِ دیگر به دهلیزها . كف و ازاره هشتى از سنگ مرمر، و جرزها و طرفین درگاههاى آن با كاشی‌كارى معرق تزیین شده است. بر دیواره شرقى آن كتیبه‌اى به خط ثلث، از علی‌نقى امامى، مشتمل بر حدیثى از پیامبر اكرم وجود دارد و دور تا دور هشتى، بالاى درگاهها و جلو پنجره‌هاى طبقه دوم، كتیبه‌هایى به خط نستعلیقِ محمدصالح اصفهانى، مشتمل بر اشعارى از شاعرى متخلص به ازهرى، از شعراى قرن دوازدهم، در مدح بنا و بانى آن به چشم می‌خورد . در این هشتى سنگابى از جنس سنگ سماق به تاریخ 1110 وجود دارد كه بر بدنه خارجى آن صلوات بر چهارده معصوم علیهم‌السلام به خط نستعلیقِ محمدمهدى الحسینى حجارى شده است . در دوره قاجار برخى حجره‌هاى این هشتى به كسبه‌اى اختصاص داشت كه انواع میوه، لبنیات و اغذیه را براى قهوه‌خانه‌اى كه مدرّسان و طلاب در آن غذا می‌خوردند، تدارك می‌دیدند

فهرست مطالب
معرفی مدرسه چهار باغ
شمال مدرسه :بازارچه بلند
شرق مدرسه :کاروانسرای مادر شاه
نمایی از پشت بام کاروانسرای مادر شاه وگنبد مدرسه چهار باغ
بانی و سازندگان بنا
قدمت بنا
عکس ارنست هولستر در زمان قاجاریه از مدرسه چهارباغ
جشن بازگشایی و اولین استاد
مورد وقف
مسئولان مدرسه و وظایف آنان
سبک معماری بنا
تصویرسقف مقرنس مدرسه چهار باغ
مدرسه چهار باغ ؛موزه کاشی کاری اصفهان
بعضی ازقسمت های بسیار جالب و تماشایی این بنای نفیس تاریخی
کتیبه های بنا
وجه تسمیه مدرسه
جهت استقرار
پلان شماتیک موقعیت
قسمت های مختلف بنا
پلان طبقه اول ودوم بنا
برش های عمودی بنا
تصویر سه بعدی مدرسه مادر شاه
دیاگرام روابط مدرسه چهار باغ
مساحت مدرسه
ابعادفضاها مدرسه چهار باغ
ارتفاع قسمت های مختلف
تحلیل حجم مدرسه چهار باغ
قسمت خارجی مدرسه
سر در ساختمان ورودی مدرسه
در اصلی مدرسه
ویژگی های کلی سردر
قسمت داخلی مدرسه
    سنگاب های مدرسه
مدرسه چهار ایوانه
حجره های مدرسه مادر شاه
حجره شاه سلطان حسین
ایوان جنوبی مدرسه
مناره های ایوان جنوبی مدرسه
کتیبه های ایوان جنوبی مدرسه
تزئینات ایوان جنوبی
تصویر جبهه شمالی حیاط
تصویر جبهه های شرقی و شمالی حیاط
فضای ایوان غربی
فضای ایوان شرقی
تزئینات جداره در حیاط کوچک گوشه شمال غربی
منبر ومحراب مدرسه
شبستان مدرسه چهار باغ
گنبد مدرسه چهارباغ
مرمت گنبد مدرسه
مصالح سازه
سیستم تهویه
تصاویری از نورگیری وتهویه از طریق سقف گنبد
کتابخانه مدرسه چهارباغ
موقوفات مدرسه چهارباغ
مدرسه چهار باغ بعد از صفویه
مدرسه علمیه امام صادق (ع)
تصاویری از طلاب در مدرسه چهار باغ
نظر گردشگران در مورد مدرسه چهار باغ
منابع