سیر تحول مسجد جامع اصفهان
 
 
oمرحله اول ( قرن دوم – سال 156 هجری قمری )
 
  بنیاد مسجد جامع اصفهان در محل فعلی ( محله سبزه میدان )
 
oمرحله دوم ( قرن سوم – 226هجری قمری )
 
  به دلیل وسعت شهر فضای مسجد پاسخگوی جمعیت نبود در نتیجه مسجد تخریب شده و مسجد جدید بر روی آن ساخته شد.
 
oمرحله سوم ( قرن چهارم – سال 324 هجری قمری )
 
  انتخاب اصفهان به عنوان مرکز فرمانروایی آل بویه و در نتیجه ایجاد تحولات دیگری در این مسجد از قبیل :
 
  مرمت کلی بنا
 
  کم کردن فضای صحن و ایجاد یک دهانه با ستونهای آجری دارای نقوش       هندسی
 
oمرحله چهارم ( قرن قرن پنجم و ششم – سالهای 443 تا 590 هجری قمری )
 
  تغییر طرح مسجد شبستانی به مسجد چهار ایوانی که مخصوص ایران زمین است.
 
  با ساختن گنبد خواجه نظام الملک در جنوب و گنبد تاج الملوک در شمال و ایجاد چهار ایوان  مسجد از حالت شبستانی ساده در می آید.
 
 
گنبد خواجه نظام الملک
 
 
  گنبد جنوبی مسجد گنبدی در پشت ایوان جنوبی است .
 
در زمان ملک شاه سلجوقی به دستور نظام الملک ساخته شد و در زمانی که مسجد به شکل دوره عباسیان بود به آن اضافه شد.
 
در پیرامون این فضا دهلیزی وجود داشته که آن را از مابقی بنا جدا کرده و احتمالا گنبد را به صورت مقصوره با نمازخانه ای برای حکام و امیران تبدیل کرده است.
 
 
گنبد تاج الملک
 
 
  گنبد شمالی گنبدی در پشت ایوان شمالی است.
 
این گنبد به دستور ترکان خاتون همسر ملک شاه ساخته شد.
 
همه اجزای فضای زیر گنبد خانه در سوق دادن چشم بیننده به سوی گنبد هماهنگ است.
 
تزیینات فضای زیر این گنبد آجر کاری و  گچ کاری است.