بررسی معماری پل های قدیمی دردوره های مختلف ایران
ساخت پلهای سنگی به دوران قبل از رومیها بر می گردد که در خاور میانه و چین پلهای زیادی بدین شکل برپا شده است. در اروپا نیز اولین پلهای طاقی را 800 سال قبل از میلاد مسیح، برای عبور از رودخانه ها از جنس مصالح سنگی ساخته اند.
اغلب پلهای ساخته شده توسط رومیها از طاقهای سنگی دایره شکل با پایه های ضخیم تشکیل یافته است.در ایران نیز ساختن پلهای کوچک وبزرگ از زمانهای بسیار قدیم رواج داشته و پلهایی نظیر سی و سه پل، پل خواجو و پل کرخه بیش از 400 سال عمر دارند.
از قرن یازدهم به بعد روشهای ساختن پلها پیشرفت قابل توجهی نمود و به تدریج استفاده از دستگاههای فشاری از مصالح سنگی و آجر با ملاتهای مختلف و دستگاههای خمشی از چوب متداول گردیده و تا اوایل قرن بیستم ادامه یافت. شروع قرن بیستم همراه با استفاده وسیع از پلهای فلزی و سپس پلهای بتن مسلح می باشد.
از اوایل قرن نوزدهم ساخت پلهای معلق، قوسی یا با تیر حمال از آهن آغاز شد. اولین پل معلق از آهن در سال 1796 به دهانه 21 متر در آمریکا ساخته شد، همچنین در سال 1850 یکی از مهمترین پلهای با تیر حمال از جنس آهن متشکل از دو دهانه 140 متر و دو دهانه 70 متری در انگلستان ساخته شد.
مقدمه: 6
تاریخچه پل خواجو 8
تغییر کارکرد پل خواجو 10
تغییرات پل خواجو 13
تزئینات پل خواجو 15
تاریخچه سی و سه چشمه ( الله وردیخان ) 16
تغییر کارکرد سی و سه پل 20
تزئینات سی و سه سه پل 25
تعمیرات سی و سه پل ( الله وردیخان ) 25
پلهای اولیه 28
پل سازی تا عهد هخامنشی 29
پل سازی در عهد آشوریها 30
پل سازی در زمان اورارتوها 34
پل سازی در عهد مادها 35
پل سازی در عهد هخامنشیان 36
پل سازی در عهد اشکانیان 49
پل سازی در عهد ساسانیان 50
پل کوار 53
پل تنگاب 53
پل مورد 53
پل پیرین 54
پل خیر آباد 54
پل سازی در دوران اسلامی 59
الف : تقویت و مرمت طاقها : 63
ب.: احداث طاق بر روی پایه های قدیمی 64
پل سازی در قرن چهارم 64
پل سازی در عصر غزنویان 69
پل سازی در دوره سلجوقیان 71
پل سازی در دوره ایلخانیان 74
پل سازی در دوره تیموریان 76
پل سازی در عصر صفوی 77
سی و سه پل 78
پل خاجوا 79
راه شمالی 83
الف : جاده کاشان به خوار ( گرمسار فعلی ) 83
ب: راه کاشان به قم 86
ج: راه اصفهان به قزوین 87
راه جنوب غربی 87
راه جنوب ( اصفهان به شیراز و بندر عباس ) 88
راه شرقی ، اصفهان به نایین 88
5-راههای غربی اصفهان بغداد 89
6-راه قزوین به همدان و بغداد 89
راه شمالی 90
راه مازندران – گیلان 92
پل سازی در دوره افشاریه 93
پل سازی در دوره زندیه 94
پل سازی در دوره قاجاریه 95
معماری پلها 98
بستر سازی 103
پایه ها 105
موج شکن یا آب بر 107
طاق هلوچین یابیز 111
ب ـ هلوچین کند 113
ج ـ هلوچین کفته 113
طاقهای تیزه دار 113
الف ـ طاق پنج او هفت 113
ج ـ طاق پنج هفت او کند 114
د ـ پنج هفت او کفته 114
طاق چمانه 114
طاق چهار بخش 114
سایر طاقها 115
روش اجرای طاقها 115
اجرای ضربی 115
اجرای رومی 116
استفاده از مهار چوبی در طاقها 117
کانه یا کنو 117
کنوهای آشکار 120
ب ـ میل راهنما 121
ج : پشتبند 123
جان پناه 123
کتیبه ها 124
تاسیسات مربوط به پل 130
دیواره سازی : 131
مصالح ساختمانی پلها 132
6-آهن و سرب 136
آسیب پذیری پلها 138
احداث اتاق 143
پل آصف الدوله _ کرج 144
پل شاه عباسی محمد آباد _ قزوین 145
پل دلاک – قم 145
پل هشت چشمه_ سرخ ده ساوه 146
پل دودهک _دلیجان 146
پل لوشان – لوشان 147
پل انبوه _ رودبار 147
پل لاله دشت – کوچصفهان 148
پل خشتی _ لنگرود 149
پل آجی چای _ تبریز 150
پل سنگی – تبریز 151
پل ابراهیم آباد – اردبیل 151
پل ورسک – فیروز کوه 152
فهرست منابع و ماخذ : 153