پاورپوینت بررسی معماری حمام وکیل شیراز
بخشی از مطلب
کتیبه های تاریخ دار بنا: در بنا، کتیبه ی تاریخ دارنشده است.
بانیان و سازندگان بنا: حمام وکیل از بناهای مجموعه ی زندیه، احداث شده به دستور کریم خان زند، است. این مجموعه شامل بناهای ارگ، دیوان خان، کوشک، مسجد، بازار، سربازخانه، شترخان، آب انبار، کاروان سرا، ضراب خانه، گمرک، و حمام بوده که امروز بسیاری از بخش های آن باقی است.
سیر تحول بنا: ساختمان و تزیینات حمام پس از دوره ی زندیان تغییراتی کرده است. در دوره ی قاجاریان، این بنا مرمت و همه ی قسمت های آن با ساروج پوشانده شد و سپس مجدداً تزیین شد. در دوره ی پهلوی، حمام دایر بود تا آنکه شکاف هایی در دیوارها و سقف آن ظاهر شد؛ و بدین سبب، برای حفاظت از آن، تعطیل و سپس مرمت اساسی شد.
نکاتی درباره ی معماری بنا: این حمام، که در مجاورت مسجد وکیل و آب انبار مجموعه ی کریم خانی است، از دو فضای اصلی، سربینه گرم خانه، و فضاهای خدماتی متعدد تشکیل شده است. سربینه وسیع ترین فضای حمام است و قاعده ی هشت ضلعی منتظم دارد. قاعده ی بخش میانی سربینه نیز هشت ضلعی است و حوضی به همین شکل در میانه ی آن قرار دارد. طاق رسمی بندی خوش تناسب و وسیعی، که بر هشت ستون سنگی حجار شده استوار است، بخش میانی سربینه را پوشانده است. سکوهای پیرامون این فضا نیر طاق های رسمی بندی دارد. چهار حوض کوچک در چهار سکوی روبروی هم محورهای فرعی سربینه را شکل دادند. در جلو هر یک از این حوض ها، پلکانی هست؛ و به این ترتیب، مراجعان قبل از رسیدن به سکوها پاها را در حوض قرار می دادند.
سربینه
دیوارها و طاق ها و تویزه های سربینه پوشیده از آهک بری های دوره ی زندیان با نقوش ظریف گیاهی است. در دوره ی قاجاریان، نقوش دیگری این تزیینات را پوشاند. در تزیینات قاجاری، صحنه هایی از داستان های قربانی شدن اسماعیل به دست حضرت ابراهیم، معراج حضرت محمد (ص)، یوسف و برادرانش، سلطان سنجر و پیرزن، شیرین و فرهاد و بیژن و منیژه دیده می شود. در مرمت های اخیر، تزیینات اولیه ی حمام را از زیر اندودهای جدید تر بیرون آورده و مرمت کرده اند.
تزیینات سقف سربینه
میان در از دو بخش تشکیل شده است که بخش اصلی آن فضایی هشتی مانند با طاق رسمی بندی و تزیینات آهک بری بر سقف و دیوارها است. میان در، مطابق معمول، به گونه ای طراحی شده که تبادل حرارت را در بین سربینه و گرم خانه به حداقل برساند و مانع دید مستقیم در بین آن دو گردد.
گرم خانه ی فضایی با قاعده ای مربع و کوچک تر از سربینه است که چهار ستون سنگی و طاق رسمی بندی فراز آن ها بخش میانی آن را شکل دادند. وجود دو فضای غرفه مانند عمیق در دوسوی مقابل محوری مشخص برای گرم خانه پدید آورده است.و هر یک از این فضاها طاقی رسمی بندی و حوضی در میانه دارد. در ضلع شمالی گرم خانه، سه خزینه قرار دارد: خزینه ی میانی، با قاعده ی مربع، مخصوص آب گرم بوده و دو خزینه یطرفین با آب سرد و ولرم پر می شده است. گلخن و انبار سوخت در پشت خزینه ها قرار دارد. در دوسوی بخش خزینه ها، دو شاه نشین با قاعده ی مستطیل شکل واقع است که از گوشه های گرم خانه به آن ها راه هست. گرم خانه تزیینات آهک بری داشته که بخش هایی از آن هنوز باقی است. در سوی شمال شرقی حمام، گاورو قرار داشته است. ورودی حمام در دوره ی قاجاریان تغییراتی کرده و سردر آن با کاشی کاری مزین شده است.
و....