معماری باروک ، بررسی سبک و شیوه معماری باروک
بخشی از مطلب
دوره رنسانس در سبک ها تا قرنهای هفدهم و هجدهم ادامه یافت .واژه پرتغالی « باروکو » به معنی مروارید نامنظم مشتق شده است . بدون شک این اصطلاح در آغاز بویژه درباره معماری رنسانس با یک معنی حقارت آور به کاربرده می شد . و از نظر منتقدان سده نوزدهم به معماری کلاسیک منحط بی ساختار ، دارای تزیینات زیاد نمایشی و عجیب و غریب اطلاق می شد . که تقریبا از اوایل قرن 17 تا اواسط قرن 18 را در بر می گیرد . « باروک » به فرمهای گوناگون هر منطقه از اروپا را درنوردید . واژه ها و اصطلاحاتی که به هنر باروک مربوط می شوند ، عبارتند از: سرزندگی ، تجمل ، شکلهای اغراق شده ، پرهیز از خطوط مستقیم ، شکلهای کشف شده ، تحرک اعضای بدن ، سخن سرایی شکلهای آزاد ، شکلهای پرواز کننده ، فضا در حالت انفجار ، نامتوازن ، بی قرینگی ، پویایی مورب ، تاثیرات ژرف نما ، زودگذری ، واقع نمایی ، چشم فریبی ، هنر جنبش ، هنر زیاده روی .باروک هنر جنبش ضد تجدد دینی است .
معماری : بسیاری بر این عقیده اند که معماری باروک از ایتالیا آغاز گردید و و حدت آفرینی در میان عناصری متراکم و گوناگون است .معماری باروک با مایه گرفتن از انسانگرایی ، بساط « شیوه گری » را برچید و در مقابله با خود با ضوابط کلاسیک حق اولویت را از عقل گرفت و به احساس سپرد . در معماری باروک ماهیت اصلی آفریده ها عبارتند از :
ایجاد هماهنگی در میان عناصر و مضامینی گوناگون و در هم آمیخته ، طرحی فراخ و در مقیاس بزرگ در فضای شکوهمند و ابهت انگیز ، منظم کردن فضاهای فرعی و نمای ورودی و اصلی،و به خدمت گرفتن عناصر اصلی پیکرتراشی و نقاشی و سایر هنرهای تزیینی برای ایجاد اثری کامل . معماری باروک دارای صلابت ساختمانی و جسامت و ابهتی خاص خود بود ، که بعدها شیوه « روکوکو» از آنها کاست و برخاصیت سبکی ، ریز نقشی و شادی انگیزی و زینت تزیینی سطحی می افزود و عدم تقارن در تزیینات را پیشه کرد . نخستین اثر معماری این دوره ، کلیسای" ایل جزو" بود .و معمار آن دوره « جاکوموداونییولا» ان را طراحی کرد و ساخت . یکی از شاهکارهای معماری باروک ، کلیسای" سن پیترو" در روم است ، که در این دوره تکمیل گردید . نقشه آن از تقارن نقطه ای به تقارن محوری تبدیل شد و کلیسا را با دویال ذوزنقه ای همگرا به میدان بیضی شکل روبروی کلیسا متصل کرد . در دوره رنسانس ساخته شده بود ، ولی در این زمان تکمیل شد .
پلکان راهنما : از آثار" برنینی" طراحی پلکان راهنماست که در مجموعه واتیکان قرار دارد . این پلکان طرح خاصی دارد به طوریکه وقتی از طرف پاین پله به طرف بالا حرکت کنیم ، از فاصله های دیواره های جانبی و ستونها به صورت همگرا کاسته می شود و با قرار دادن نورگیری در انتهای پاگرد ، حالت روحانی عروج خاصی از پایین به بالا و به سوی نور تداعی می شود .
کلیسای سن ایوو : از بناهای معماری باروک ایتالیا است ، توسط « برومینی » در شهر رم ساخته شد . ساختمان به شکل محدب و استوانه ای طراحی شده که اجزای پایینی گنبد بر آن تکیه دارند . این نقشه متراکم در مرکز به شکل یک ستاره شش پر است ، که اضلاع آن انحنا پیدا کرده است .
«کلیسای سان کارلوآله کواتروفونتانه » :که بوسیله" فرانچسکو برومینی" در سال 7-1665 میلادی ساخته شده است .داخل کلیسا ی مزبور اقتباس از کلیسایی با نقشه متمرکز است و پلان آن ترکیبی از صلیب یونانی و یک بیضی است و محور دراز آن در میان ورودی و محراب واقع است .
نمونه ای از خانه های اشرافی درروستاها در این دوره ساخته شده است و مرکب از اتاقهایی برای تفریح و میهمانی ، سردابها ، انبارهای فوقانی و بناهای خارج از خانه به منظور تامین عملکردهای کشاورزی د رمزارع شکل گرفته است ، همانند ویلای" بادئر" اثر" پالادیو" که کار را با تفریح و لذت آمیخت.
معماری باروک در فرانسه : ازجمله کشورهایی که این شیوه معماری در آن گسترش یافت ، کشور فرانسه است . کلیسای" سوربن" توسط « ژاک لومریسه » در 1635 آغاز شد. تزیینات غنی ، فاصله گذاری متنوع سطح متشکل از ستونهای متمرکز بر روی در ورودی مرکزی و قرارگرفتن یک گنبد جالب بر روی آن .
از دیگر بناهای باروک در فرانسه خیمه « اورلئان » به طراحی « فرانسوامانسرو » ،" موزه لوور" به طراحی « لویی لوور » و کاخ «ورسای» است .
کاخ ورسای: نماینده واقعی باروک فرانسوی است . این پروژه با مقیاسی وسیع مستلزم ساختن کاخی بزرگ و شهرکی اقماری پیرامون آن در پارکی وسیع بود . این بنا به طول 400 متر در محور عمودی که بر محور شرقی – غربی از شهرک و پارک می گذرد ، است . پس از مرگ لوور ادامه کار بوسیله « ژول آردوئن مانسار » ادامه یافت .نمای این بنا به سبک باروک است .در محوطه خارجی این پارک چند استخر و تندیس های فراوانی وجود دارند که درخور تامل هستند .در معماری باروک فرانسه به تزیینات داخلی کار بسیار اهمیت داده شده است و در تزیینات داخلی ورسای هماهنگی چشمگیری بین عناصر مختلف مثل چوب ، فلز ،گچ ، رنگ ، شیشه و ....مشهود است . تالار آیینه ، گالری روگلاس برای جنگ و صلح و نمازخانه سلطنتی از قسمتهای زیبای این کاخ است .
در این دوره توجه خاص معماران به تزیینات داخلی و عظمت بنا معطوف شد و معماری بسیار متاثر از پیکره سازی بود .
کلیسای سنت لویی : از بناهای باروک فرانسه است که گنبد آن بر یک ساقه دو طبقه استوار است .
معماری باروک انگلستان : با ایجاد بناهایی همچون تالار ( ضیافت وایتهال ) آغاز گردید .
کلیسای سنت پل:از شاخص ترین بناهای انگلستان است که توسط" کریستو فررن" طراحی شد. که نقشه پلان ان، نقشه متقاطع( صلیب یونانی ) دوره رنسانس با شبستان سنتی و محل استقرار سرایندگان "کر" کلیساهای گوتیک انگلستان در هم آمیخته شده است .
معماری باروک در اسپانیا نیز به خوبی قابل مشاهده است و اکثر بناهای آن نقشه محوری دارند و نوآوریهای محدود به تزیینات داخلی در آن دیده می شود .
باروک در هلند : بیش از هر چیز پاسخ به نیازمندیهای تجارت پیشگان و دانش آموخته ها بود مانند "ساختمان شهرداری آمستردام ".
دامنه معماری باروک به کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل که مستعمره پرتغال بود نیز کشیده شده وحتی به کشورهای آسیایی نظیر هند نیز رخنه کرد .سبک باروک تا اواسط قرن 18 گسترش یافت و از آن به بعد پا به عرصه دیگری نهاد .
پیکرتراشی باروک : پیکره سازی باروک برای بیان حرکت و لحظات بودودر نشان دادن معجزات دین مسیح کمال یافت و در نمای قصرها ، دیوار اتاقهای پذیرایی و خیابان بندیهایی که به پارک ها و باغها منتهی می شد همچنین وسط آبنماها و استخرها جلوه گر شد . پیکر تراشی باروک به دو نظام معطوف گردید: یکی شمایل نگاری مسیحی و دیگری اساطیری . از پیکرتراشان شاخص این دوره" برنینی" است با مجسمه داوود .
و.....