بخشی از مطلب
Frank Lioyd Wright ( 1869- 1959 )
بین سالهای 1893- 1887 دردفتر آدلر و سولیوان کار می کرد . قسمت اول فعالیتهای رایت که تا سال 1910 ادامه داشت شامل تعداد زیادی خانه های مسکونی بود .
لارکین - Larkin House ( 1905 )
کیسای اوک پارک - Oak Park - ( 1906 ) - معبد یگانگی - The Unity Temple
ایلینوین - Hickox house ( 1900 )
نظریات رایت در مورد معماری ، در سال 1930 ، اصول برنامه ریزی برگرفته شده از کتاب رایت در معماری و دموکراسی :
1- کم کردن دیوارهای داخلی و ایجاد یک محیطی برای جریان هوا ، نور و چشم انداز به طوری که در کل پیوسته نشان داده شود .
2- هماهنگ ساختن بنا با محیط خارج ( ثابت شده است که سطوح گسترده افقی بهترین وسیله برای ایجاد همبستگی است
3- پلان آزاد
4- نشان دادن پی ها به صورت سکوی آجری کوتاه برای قرار گرفتن خانه بر روی آن
5- عدم استفاده از مصالح متنوع ، استفاده از مصالح جدید
6- دادن تناسبات منطقی و انسانی به تمام درها و پنجره ها
7- قرار دادن تاسیسات حرارتی درداخل ساختمان ( آتشگاه در مرکز ساختمان ) تاسیسات روشنایی و لوله کشیها در استخوان بندی ساختمان بطوری که جزئی از پیکره ساختمان باشد .
8- مبلمان ساختمان به عنوان عناصر ارگانیک معماری و طرح آنها از بنا و الهام گرفته از آن باشد .
9- حذف تزئینات ( دوره های معماری ) حذف ظرایف کاریها
لارکین - Larkin Bulding ( 1902-6 ) Newyork
ویلتیس - Willitts House ( 1902 )
کونلی - Coonley House
روبی - Robie House ( 1909 ) Chicago
ماشین و صنعت به نظر رایت وسیله ای است که توسط آن می توان میان مصالح ساختمانی و تصور نزدیکی بیشتری ایجاد کرد .
Le Corbusier
چارلز ادوارد ژنر معروف به لوکوربوزیه Charles Edouard Jeannert ( 1887-1965 )
لوکوربوزیه در شهر لاشو دوفن ( La Chaux-De-Fonds ) سوئیس در سال 1887 م . متولد شد . او به عنوان یک گراورکار ( سازنده قالب ساعت ) آموزش دید و در سن پانزده سالگی جایزه ای در نمایشگاه 1902 م . تورین به خود اختصاص داد .
ساختمانهای کلبه مانند در اوائل جوانی خود ( بیست سالگی ) در سوئیس طراحی کرد . یکی از خصوصیات بارز این کلبه ها تاثیر هنر جدید است که در آن تزئینات را به مثابه سنت و گذشته معماری سوئیس به کار برد .
لوکوربوزیه در سالهای اولیه شکل گیری آثارش به یک ایده آلیست شباهت بیشتری دارد و برای او هندسه یک الگوی سمبلیک است . لوکوربوزیه در این دوران شروع به مطالعه آثار نیچه و برای او هنرمند فردی در تماس با یک نظم عالی تر است ، نظمی که موجب ایجاد اشکالی می شود که دنیایی را تحت سلطه خود در می آورد .
موضوع نقاشیهایی که لوکوربوزیه به نام سبک P urism ( پوریسم ) می کشید اشیایی همچون گیتار ، بطری و لوله بود . ( دیدگاه پوریسم یک نوع افلاطون گرایی خاص بود . در این دیدگاه خطوط بیرونی بطری و گیتار در حد اشکال هندسی تنزل داده شده است و در موازات سطوح تصویر ترسیم شده اند ، خطوط بیرونی و رنگها متمایز و شاداب بوده ، تنش و کشش عینی آن با به هم غلتیدن ابهامات فضایی اصول کوبیست ، در قبال منازل متفاوت از یک شی در آن به نظم کشیده شده است .
او در سن 24 سالگی در دفتر آگوست پره کار کرد و خواص بتن را آموخت . مدتی به برلین رفت و در دفتر پیتر بهرنس مشغول کار شد .Peter Behrens ( 1868-1940) پدر معماری مدرن . اوسالها بعد در آلمان تحت تاثیر ورک و کارهای والتر گروپیوس بود . در این برداشت او تحت تاثیر مصالح معماری از جمله شیشه و ورقهای فلزی بود و شروع به برداشت این نیازدر تلفیق میان هنر و ماشین نمود .
تاثیر بعدی که در آثار لوکوربوزیه مشاهده می شود مربوط به مسافرتها و اسکیسهای او از مساجد استامبول ، ساختمانهای یونان ،کشورها حوزه مدیترانه و خاور دور است . اما بیشترین تاثیر گذاری بواسطه آکروپلیس در آتن است . وی همه روزه به مدت یک ماه از پارتنون دیدن کرد . گاها هر بار ساعتها وقت خود را صرف اسکیس از زوایای مختلف آن می کرد و همین بود که بعدها پارتنون رابا یک ماشین مقایسه می نمود .
اولین ساختمانی که طراحی کرد خانه D omino بود در سال 1915 ، نشان دادن اسکلت یک ساختمان با بتن مسلح است .
در سال 1923 تفکرات تئوری خود را در کتاب " به سوی یک معماری " بیان می کند . او تکنیک و هنر را دو ارزش هم ردیف با هم تعریف می کند . نظریات لوکوربوزیه بدین شرح است :
1- معماری باید تحت کنترل ترسیمات نظم دهنده هندسی قرار گیرد .
2- عناصر معماری جدید را می توان در تولید صنعتی ، کشتی و هواپیما باز شناخت .
3- ابزار معماری جدید روابطی هستند که به مصالح خام ارزش می دهند . ظاهر ساختمان به صورت انعکاس داخل آن و تناسبات و عناصر نما به عنوان پدیده های خالص ذهنی .
4- خانه باید مانند ماشین سری وار ساخته شود .
5- تغییرات شرایط اقتصادی و فنی ، الزاما انقلابی در معماری پدید آورد .
او در کتاب بعدی اش به نام " هنرهای تزئینی امروز " ( 1925 ) گفت که " خانه ماشینی است برای زندگی کردن " این جمله ، شعار انقلابی ترین تمرین از معماری مدرن است .
در سال 1926 لوکوربوزیه اصل برای یک معماری مدرن را ارائه کرد . این اصول به شرح زیر است :
1- پیلوتی 2- بام باغچه ( ساختمانهایی با بامهای مسطح ) 3- پلان آزاد 4- پنجره های طولی 5- نمای آزاد .
تمام ایم 5 اصل لوکوربوزیه در ساختمان ویلای ساووا ( 30- 1928 ) رعایت شد .
اولین خانه های لوکوربوزیه :
خانه دم - اینو Domino House ( 1915 )
معماری به اساسی ترین عوامل سازنده خود ، ستون ، سقف ، کف و پله تجزیه شده است . طرح این خانه های پیش ساخته را در نظر مهندسین مورد توجه قرار داد .
خانه سیتروئن C itrohan House (1920 )
خانه را برای کارگران طراحی کرد ولی در حد پروژه باقی ماند . استفاده کردن از بام به عنوان حیاط و ساختمان به صورت پیلوتی .
ویلا ساووا Villa savoye ( 1928-1930 )
در سایتی خارج از پاریس ساخته شد . رعایت 5 اصل لوکوربوزیه در این طرح دیده می شود . ارتباط بین ساختمان با طبیعت ، استفاده کردن از رامپ در دو بخش ، یک قسمت در داخل بنا و قسمت دیگر در امتداد دیوار خارجی تا تراس ، طراحی پله در وسط خانه و تاکید روی آن ، گرایش تندیس گونه بودن ساختمان .
آپارتمان مسکونی مارسی United Habitation ( 1947- 52 )
این ساختمان 18 طبقه با نام خانه لوکوربوزیه معروف است و وی به خاطر این ساختمان جایزه لژیون ولور را گرفت . 1925 ساختمان برای 1600 نفر با 337 آپارتمان ، یک اطاقه تا آپارتمانهایی که برای خلنواده های 8 نفره هستند . فروشگاهها در 2 طبقه میانی و انعکاس آن در نمای ساختمان . فروشگاهها عبارتند از مغازه های خواربار فروشی و سرویس دهی ، دفتر پست ، در طبقه 17 یک رستوران و مهد کودک برای 150 کودک و استخری کم عمق ، تراسی به ابعاد 24 در 165 متر مخصوص ورزشو امور اجتماعی است . صاف کاری نکردن محل قالبهای بتن در نمای ساختمان به خاطر طبیعی دیده شدن آن و زبر پیلوتی .
لوکوربوزیه در روز افتتاحیه گفت : " در هر گوشه ای از این بنا اثر چوب و یا جای میخ و چکش خوردگی را می توان دید . بتن مانند سنگ ، چوب یا سفال به صورت طبیعی در آمده است .حقیقتا می توان تصور کرد بتن به اندازه سنگ زیباست و آن را در ساختمانها به حالت طبیعی خود باقی گذاشت . "
Chapel Of Ronchamp ( 1950-4 )
این کلیسا در ستایش تحت تاثیر معماری آکروپلیس یونان ، از یک شیب پایین به بالا می آید و این امر باعث می شود ساختمان به صورت تندیس گونه به نظر بیاید . دیوارهای رمانسک ، سازه باربر ، پنجره هایی بدون هیچ تناسبات و معیاری در نما کار شده و سقف به صورت صدف است .
CIAM کنگره جهانی معماری مدرن :
ساخاتمان مجمع ملل در ژنو طرح لوکوربوزیه رد شد . تعریف کمال مطلوب حرفه معماران جهانی کردن معماری مدرن .
1- در بیانیه لاسارا 1928 م . لوکوربوزیه بیانیه کنگره را در یک نقشه مصور شده نشان داد . روزی معماری معاصر نیروهای مخالف که در مجامع رسمی قدرت هستند پیروز خواهد شد.
2- دومین کنگره در فرانکفورت در سال 1929 م . برگزار شد و موضوع بیانیه خانه های ارزان قیمت بود و برای اولین بار والتر گروپیوس و آلوار آلتو شرکت کردند .
3- سومین کنگره در بلژیک در سال 1930 م . برگزار شد . موضوع کنگره استفاده منطقی از زمین برای ساختمانها بود .
4- چهارمین کنگره در یونان در سال 1933 م . برگزار شد . منشور آتن ، این کنگره مهمترین کنگره سیام بود زندگی ، کار ، تفریح ، عبور و مرور .
5- پنجمین کنگره در پاریس در سال 1937 م . برگزار شد و موضوع آن محل سکونت و محل تفریح بود .
6- ششمین کنگره در آمریکا در سال 1939 م . برگزار شد سنت معمول CIAM از بین رفت و قرار شد هر معمار در مورد کارهایش بحث کند . مباحث این کنگره در کتاب " ده سال معماری مدرن " در سال 1951 در آلمان چاپ شد .
7- هفتمین کنگره در ایتالیا در سال 1949 برگزار شد و موضوعش مسئله زیبایی در معماری بود .
8- هشتمین کنگره در انگلستان در سال 1951 برگزار شد مرکز شهر حق پیاده روندگان .
9- نهمین کنگره در فرانسه در سال 1953 برگزار شد و موضوع آن محیط طبیعی انسان بود.
10- دهمین کنگره در یوگوسلاوی برگزار شد .
کار CIAM با بحث درباره ساختن ارزان قیمت (1929) و سپس در سال 1930 با بحث درباره نحوه استفاده منطقی از زمین ، نخستین مطالعه درباره وضعیت شهر با در نظر گرفتن چهار اصل زندگی ، کار ، تفریح و عبور و مرور در سال 1934 ( منشور آتن ) در سال 1951 سیما و چگونگی بوجود آمدن مراکز شهر مورد مطالعه قرار گرفت و بین سالهای 1957 تا 53 شهر به عنوان محیطی برای زندگی طبیعی آدمیان مورد مطالعه قرار گرفت .
CIAM در اواخر معماری مدرن از بین رفت . در این زمان معماری مدرن تثبیت شده بود .
شهرسازی لوکوربوزیه
لوکوربوزیه در سال 1924 کتاب شهر آینده را در پاریس منتشر کرد . در این کتاب شهرهای آمریکا بخصوص نیویورک و شیکاگو را بخاطر آسمانخراش های مرتفع و خیابانهای چند طبقه ستود . لوکوربوزیه شهرهای آینده را شهری تجسم نمود که از آسمانخراش های عظیم و مرتفع تشکیل شده است و آپارتمانهای چند عملکردی و حدود 100 هزار نفر گنجایش . در این ساختمانها آپارتمانهای مسکونی ، ادارات ، فروشگاهها ، مدارس ، مراکز تجمع و کلیه احتیاجات یک محله بزرگ فراهم است . ساکنان این مجتمعها از دود و سر و صدای ترافیک اتومبیلها به دور هستند و به جای آن از آفتاب و دیدن مناظر زیبا لذت می برند .
براساس این کتاب دوشهر در دهه 50 میلادی طراحی شد . شهر شاندیگار Chandigarh در هند ، طرح لوکوربوزیه در سال 1950 ، و شهر برازیلیا که توسط اسکارنیمایر Oscar Neimeyer یکی از شاگردان لوکوربوزیه به عنوان پایتخت برزیل ساخته شد .
درست است که در این دو شهر آسمانخراش 100 هزار نفری وجود ندارد ولی بلوکهای مکعب شکل با فاصله های زیاد از یکدیگر تبلوری واضح از ایده لوکوربوزیه است .
این دو شهر در دهه های 60 و 70 توسط پست مدرنها ، رابرت نچوری و برنت برولین . به عنوان سمبل شهرسازی مدرن مورد نقد قرار گرفت . آنها گفتند که فاقد هر نوع هویت تاریخی و فرهنگی است .
در ایران نمونه اینگونه شهرسازی ، شهرک اکباتان است . طرح در دهه 50 شمسی .
Mies Van Der Rohe ( 1886-1969 )
در سال 1886 در آخرن متولد شد . بین سالهای 1908 تا 1911 در دفتر پیتر بهرنس کار کرد . در سال 1909 کارخانه توربین سازی بهرنس استفاده کردن از شیشه و آهن در میس وندروهه تاثیر گذاشت در همان دوره میس وندروهه تحت تاثیر شینکل Shinkel و بعدها تحت تاثیر معماری کلاسیک و اکسپرسیونیسم آلمان بود .
میس تحت تاثیر هنر دستایل ، تاثیر بهرنس در بکار بردن مصالح جدید و پلان آزاد رایت بود .
می وندروهه گفته است :
" اکنون در ساختمان موضوع استخوان و پوست مطرح است .
من نمی خواهم جالب باشم من می خواهم خوب باشم .
تکنولوژی می تواند مشکلات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی زمان معاصر را حل کند ."
در کل می توان گفت به همان اندازه که ستون دوریک برای یونانیان اهمیت داشت ، تیر آهن برای میس وندروهه اهمیت دارد .
شعار اصلی میس وندروهه :
" کمتر بیشتر است ، Less Is More "
" معماری کیک عروسی نیست ، Architecture Isn't A Wedding Cake "
International Style
میس وندروهه بین سالهای 1930 تا 1933 رئیس مدرسه باوهاوس می شود و در سال 1932 به اتفاق فیلیپ جانسون نمایشگاهی در نیویورک ترتیب می دهند و نام نمایشگاه را سبک بین المللی گذاشته و در آن کارهای میس وندروهه را به نمایش می گذارند . از عناصر اصلی کارهای او : صفحات شیشه ای ، بتن مصلح و اندکی بعد مرمر اساس طرح های او می شود .
سبک بین المللی:
اهمیت کاربرد فولاد با آهن و بتن ، دیوارهای بیرونی به صورت غلافی شیشه ای ، فلزی یا سنگی که نقش محصور کننده دارد نه نگهدارنده ی طبقات بالا ، داشتن نظمی چهارگوش که باعث قرینه سازی محور معماری کلاسیک نشود . خودداری از تزئینات ، حذف تضادهای شدید بین رنگهای داخل و خارج ، پیوستگی آزادانه فضای داخلی ، این سبک در خدمت شهرسازی ، خانه های ارزان قیمت ، شهرکهای سرسبز کارگری و هر نوع ساختمان سازی بزرگ مقیاس با واحدهای ارزان قیمت و یک اندازه قرار گرفت .
میس وندروهه گفته است : " همواره معتقدم که هیچ رابطه ای بین معماری و ابداع فرمهاغی تازه وجود ندارد . همچنین معماری هیچ ارتباطی با ذوق و سلیقه شخصی ندارد ، زیرا به واقع معماری موضوعی است که مطابق با روح عنصر و دوره ای که در آن زندگی می کنیم ، نظام می گیرد .
او همواره به دنبال تلفیق کار فکری و کار یدی بود " انذیشه هایم دستانم را هدایت می کنند و دستانم نیز درستی اندیشه هایم را مشخص می کنند . "
Tugendhat House (1928-30)
1923 - طرح خانه آجری
1939 illinois Institute Of Technology(1939-56) دانشگاه فنی ایلی نویز
برلین - 1963 - پروژه گالری قرن بیستم
AAT شیکاگو
Hubbe House(1935) - خانه هوبی
Glass House ( Farnsworth House )(1950) - خانه شیشیه ای
Seagram Building, Newyork(1954-8) - برج سیگرم
Crown Hall , Chicago (1955) - کرون هال
Gallery Of The Twentieth Century , Berlin( 1963) - گالری برلین
German Pavilion , Barcelona , Spain(1929) - پادیون آلمان در بارسلون
(1951) - آپارتمانهای مسکونی در شیکاگو
حداقل 4 اصل عمده در کارهای میس وندروهه می توان یافت :
1- وضوح ساختمان به همراه طراحی شهری بیش از معماری از طریق حذف وزن غیر ضروری پدیدار گشته . میس وندروهه اظهار داشت : تمام وزن غیر ضروری را از بین بردم تا حد امکان آنرا روشن سازیم .
2- مصالح به طریق صنعتی تولید شدند و شیوه ای که از آنها استفاده می شود . ماهیت خاص هر کدام از آنها رابیان می دارد و
3- سیستمهای ساختاری به کارگیری شده بنا بر مقتضیات و شرایط کاربردها و اجزای این سیستمها به طوری داخلی و خارجی آشکار می شود .
4- جهت تکمیل روشنایی ساختاری ، جداره های بیرونی احاطه کننده و تیغه های فضای داخلی جداگانه از بخشهای پر فشار جدا می شوند . شکی باقی نمی ماند که کدامیک ساختاری اند و کدام نمی باشند .
الوار آلتو Alvar Aaltto ( 1898-1976 )
در فنلاند متولد شد و در سال 1921 در هلسینکی تحصیلاتش را به پایان رساند . او کار حرفه ای را از سال 1925 در شهر تورکو Turku آغاز می کند . بین سالهای 1930-1928 دفتر روزنامه تورنوسانومات Turnu sanomat را طراحی می کند .
بعد از ساخت این ساختمان آلوار التو در دنیا چهره ای شناخته شده می شود .
در سال 1929 در دومین کنگره معماران سیام شرکت می کند و در سال 1933-1929 آسایشگاه مسلولین پایمبوPaimio Building که یکی از بهترین کارهای اوست ، را می شازد . عناصره مشخصه سبک مدرن در این ساختمان عبارتند از : دیوارهای پوشیده از سیمان سفید ، سکو با رنگ سیر و پنجره های ممتد افقی ، اتاق بیمارستان یکسان و به روشی منظم تکرار می شوند . تراس در بام برای استراحت مسلولین ، تامین حرارت اتاق از سقف ( موضوعی که به تازگی مرسوم شده بود .
آلتو به سال 1935- 1932 کتابخانه ویپوری Viipuri را طراحی می کند . سقف چوبی مواج سالن کنفرانس ، دستگیره ها که از قاب درهای ورودی متمایزند ، نرده چوبی پله ها ، سوراخ استوانه ای سقف برای روشن کردن سالن مطالعه .
می توان گفت آلتو بعد از آسایشگاه پیامپو طراحی مبلمان ساختمانهای خود را نیز انجام می دهد .
منازل دانشجویان در دانشگاه فنی ماساچوست MIT ( 1946 )
کوشش آلتو برای ایجاد طرح هایی آزاد ارگانیک غیر از سنت های تاریخی معماری فنلاند است بلکه او امواج را از شکل طبیعت و بخصوص فرم های برسیر دریا الهام می گیرد . که در طرح این سطوح را خلق می کند ، نمای موجی ساختمان یاد آورد این مباحث است .
Turnu Sanomat (1928-1930)
Paimio Building (1929-1933)
Viipuri Library (1932-1935)
Town Hall (1949-1952)
Finnish Pavilion At Newyork (1939)
Summer House (1953)
Seinajoki House( 1963-5 )
Seinajoki Town Center ( 1958 )
Louis I . kahn (1901-1974 )
لوئی کان در روسیه متولد شد در سال 1905 با خانواده اش به آمریکا مهاجرت می کند . در بوزار تحصیل می کند و بین سالهای 57- 1947 در دانشگاه ییل تدریس می نماید . از سال 1950 تا 1951 به روم می رود و روی معماری روم تحقیق می کند و از سال 61-1957 شروع به تدریس در دانشگاه پنسیلوانیا می کند .
زمان اجرای اولین ساختمان های کان به سال 1925 بر می گردد ولی تا اواسط دهه 50 با اجرای چند اثر توجه آمریکا و جهان را به خود جلب می کند .
در آثار کان تجریبات معماری مدرن ، الهامات کلاسیسم یونان و معماری قرون وسطی ، معماری اسلامی و حتی آکادمیسم قرن 19 اروپا را می توان دید . در کل می توان گفت او در اکثریت کارها تحت تاثیر مکتب بوزار بود و از همین روست که در کارهای او یک نوع نگرشی به تاریخ است و به خاطر همین او را به پست مدرنهای تاریخ گرا نزدیک حس می کنیم .
تعدادی از کارهای او در حد پروژه باقی مانده است ، پروژه ها در بالاترین حد و با پیچیدگی تمام طراحی شده اند ولی در زمان اجرا ، فرم ها با انتخاب مصالح مناسب و غالبا طبیعی و سنتی ساده می شوند . کان برخلاف استادان برجسته پیش از خود نه در پی توضیح است و نه اثبات نوشته ها ، و گفتارش با ابهام همراه است .
در کارهای لوئی کان کاربرد دقیق مصالح و بیان قواعد استفاده از مصالح و تنوع استفاده کردن از مصالح را مشاهده می کنیم .
لوئی کان گفته است :
" لوکوربوزیه معلم من بود ولی این را خودش نمی دانست - تاثیر از کارهای بتن مسلح و عریان بودن ساختمان "
" سنتی بودن در معماری مانند سایر موارد به این معنا نیست که گذشته را دوباره تجدید کنیم ، بلکه باید از آن و با امکانات معاصر استفاده کنیم . "
" سبک متعلق به زمان است در حالی که جوهر هنرمند ابدی است . "
" ارزش ساختمان با کیفیت فضاهای معماری سنجیده می شود . "
" تکنولوژی شگفت انگیز است و باید بخشی انگیزه حرفه ای ما شود . اگر یک ساختمان بتواند به تکنولوژی الهام دهد بی اندازه با ارزش است . "
لوئی کان نخستین معمار آمریکائی روسی تبار بود که بعد از جنگ جهانی دوم برخاست و نیز اولین کسی بود که از مکتب جهانی " فرم تابع عملکرد است " برید . معماری کان نه در قالب معماری ارگانیک فرانک لوید رایت جای می گیرد و نه در قالب دیگر نهضت های معماری مدرن ، مثل مکتب معماری مدرن لوکوربوزیه و میس وندروهه .
کان اغلب از فرم ، نور و روشنایی و از فضاهایی که عملکردی بر آنان متربت است ، صحبت می داشت . درباره نور و روشنایی نوشته است که : " نور و روشنایی حضور همه چیز را باعث می شود . اجسام از نور مشتق می شوند یا به تعبیری دیگر ، هر گاه نور مصرف شود جسم حاصل می آید . اجسام همان ها هستند که به سبب وجودشان سایه به وجود می آید و سایه به نور تعلق دارد . نور به جانب جسم حرکت می کند و جسم به جانب نور و این امر محیط و جو سازندگی را به وجود می آورد . فرم به خود می گوید : من باید چیزی بسازم.
در آثار کان همواره احساسی یکسان از قدمت و تازگی موجود بود . پژوهشی شدید برای تمام چیزهایی که در قبال سازندگی آدمی در تمام زمانها ، زیبا و منطقی بود . این اندیشه که گذشته در حال حاضر ریشه دارد و پژوهش بدنبال حقیقت در جمله ای موجز و شاعرانه از خود کان مستتر است " آینده همان امروز است . "
معروفترین کار کان ساختمان آزمایشگاه - پژوهشگاه پزشکی ریچاردز است . تحت تاثیر کارهای رایت ، میس وندروهه و لوکوربوزیه .
تجزیه حجمهای رایت ، سادگی میس وندروهه ، تجزیه حجمهای ساختمان به فرمهای ساده اصلی هندسی مسطحه و به کار گیری مصالح به صورت عریان ، استفاده از بتن مسلح لوکوربوزیه ، در اصل ساختمان تا حدودی اکلکتیک است . تاثیر بوزار استفاده از تکنولوژی زمان ، بتن مسلح است .
مجلس ملی بنگلادش در داکا 1962
موسسه اداری در احمد آباد - هند - 1963
موزه ملی کیمبل 72-1966
بیمارستان مرکز ایوب در داکا 1963
گالری هنری دانشگاه یل 54-1950
بنای یادبود شش میلیون یهودی 69-1967
ساختمان آزمایشگاههای پزشکی دیچاردز، پنسیلوانیا 61-1957
توسعه شهر سازی محله عباس آباد تهران با مشارکت کنزوتانگه ، پروژه
Salk Institute Laboratory Building - California U.S.A(1959-65)
Yale University Art Gallery ( 1951- 53)
Kimbell Art Museum U.S.A ( 1966-72)
Center For British Art Student Yale University ( 1969-74)
کانستراکتیویسم Constructivism
بین سالهای 1939-1917 در شوروی ، کاننستراکتیویسم زاده تحولات جدید ناشی از انقلاب صنعتی و علمی و چیرگی آن برزندگی آدمیان بود .
شروع معماری این مکتب در دو مرحله بود . 1- ساختمانهای چوبی برای نمایشگاه یا فرمهای انقلابی در خیابان . 2- مرحله حرفه ای ، ساختمانها بعنوان فرمهای بین ماشین و ساختار بیولوژیک در نظر گرفته می شوند و بخشی مربوط به ابداع قطعات پیچیده ای همچون واحدهای مسکونی متصل به یکدیگر است .
واژه کنستراکتیویسم به معنی سازندگی دو هدف عمده داشت : 1- هنر ناشی از الهام درونی و ضمیر ناخودآگاهانه نیست که فی البداهه خلق شود بلکه آنرا آگاهانه و از سر قصد ساخت . 2- تقلید از طبیعت به هیچ صورتی پذیرفته نیست ، چون در آن سازندگی وجود ندارد .
کنستراکتیویسم معتقد به عملکرد و حذف تزئینات است و اینکه ساختار و عملکرد باید معماری را شکل بدهد .
هدف اصلی نشان دادن ماهیت واقعی اشیا و اجسام به ویژه محصولات صنعتی جدید مانند شیشه ، پلاستیک ، آهن است .
ساختارگرایی روس عمدتا به نیازهای زیر ساختی جامعه می پرداخت و بیشتر کارهای انجام شده چنین ساختمانهایی را در ادارات ، فروشگاههای بزرگ ، تفریگاهها ، چایخانه ها ، ستادهای پژوهشی ، کارخانه ها ، باشگاهها کارگران می توان مشاهده کرد .
اصول معماری کانستراکتیویسم روس :
1- کمپوزسیون 2- استراکچر به صورت پره و به صورت افقی و عمودی در فضا 3- امتداد عناصر در فضا با هم ترکیب شود 4- تعریف فضاهای منفی 5- رابطه بین داخل و خارج بصورت ارگانیک ( حجم بایستی سوراخ داشته باشد ) 6- فضاهای داخلی جزئی از کمپزسیون فضای کل است . 7- حجم در کل یکپارچه باشد . 8- حجم دربرگیرنده باشد اقتصادی ، فرهنگی و ...
Vladimir Tatlin ( 1885-1953 ) - برج تاتلین
Monument To The Third International
این پروژه قرار بود 400 متر و به رنگ قرمز ( رنگ سمبلیک انقلابی ) ساخته شود . در الهام این پروژه از جرثقیل های روغنی ساختارهای زمین بازی و تصورات آینده گرایی ( فتوریسم ) چون اومبرتوبوتچونی ( شکل بطری مارپیچ در فضا ) استفاده شده است .
مالویچ یکی دیگر از هنرمندان این مکتب بود و عقیده او هنر از دیر زمان عنصری فرعی و اضافی بود که در تلفیق با عناصر دیگر به زندگی و فکر انسان راه می یافت . اکنون زمان استقلال هنر فرا رسیده است . حال باید بیاموزیم که چگونه فرم ها را بخوانیم و تاویل و تحلیل کنیم به منظور جدا کردن هنر از زاویه پیشین ساده ترین شکل هندسی ، مربع را بر می گزینیم.
بنای یاد بود بین الملل سوم ( 1920) یکی از بهترین یادمانهای آرمانی کانستراکتیویسم است . این مونومال به وسیله ولادیمیر تاتلین طراحی شده است . این برج ترکیب حرکات حسی و اکسپرسیونیسم سیاسی یا مذهبی با فرم رومانتیک است و فاقد وجه عملکردی می باشد . برج به صورت موج وار که از تلاقی سه حجم صلب افلاطونی مکعب ، هرم ، استوانه با چرخش نرم ، در هم ایجاد شده و با کابلی هایی به صورت استعاره های مجازی ساخته شده است . این برج به تبعیت از برج ایفل ساخته شده و با این تفاوت که برج ایفل ایستا و ساکن است ولی برج تاتلین حرکت و پویایی خاص دارد . در هر دو برج استفاده کردن از مصالح جدید خود را نمایان می سازد .
Bauhaus (1919-1933 )
Henry Van De Velde ( 1893- 1957 )
در سال 1906 در شهر وایمار ( Weimar ) آلمان مدرسه هنرها و صنایع ( Art & Cfaft ) به ریاست هنری وان ده ولده تاسیس شد . وی بلژیکی بود . ابتدا به نقاشی علاقه مند بود . در سال 1890 وان ده ولده تحت تاثیر موریس و راسکین به معماری داخلی علاقه مند شد وی سپس سبک هنری نو را آورد و در سال 1895 داخل مغازه هنر نو را در پاریس طراحی کرد در سال 1897 از بروکسل به برلین رفت و از سال 1906 تا 1919 رئیس مدرسه هنرها و صنایع وایمار بود . او معتقد بود که دروس بجای آتلیه باید در کارگاه تدریس شود .
هنری وان ولده در سال 1919 والتر گروپیوس Walter Gropius را به جای خود رئیس مدرسه می کند ( 1883- 1969 ) . گروپیوس در همین سال ساختار نظام آموزش مدرسه را عوض می کند و نام آنرا Bauhaus می گذارد . در این مدرسه هنرمندان و معماران با هم کار می کردند ، تحت تاثیر موریس ، اکسپرسیونیستها ، هنر و صنایع .
بعد از جنگ جهانی اول مدرسه بیشتر به سمت طراحی صنعتی و فرمهای مکعب شکل ساده گرایش نمود . گروپیوس در سال 1924 در یک بیانیه ( هنر و تکنولوژی ، یک وحدت جدید ) منتشر کرد . در همین سال گروپیوس به لحاظ فشار سیاسی نازیها مدرسه را به شهر دسوا Dessau منتقل کرد . در این شهر بین سالهای 26-1925 ساختمان مدرسه باهاوس را طراحی نمود و در سردر آن نوشت : فرم تابع عملکرد است .
در سال 1926 دپارتمان معماری تاسیس کرد و هانس مایر Hanns Meyer به ریاست آن انتخاب شد . گروپیوس در سال 1928 از ریاست آن کنار رفت و مایر به جای ان انتخاب شد و او به دلایل سیاسی 1930 برکنار شد و به جای آن میس ون روهه به ریاست آن انتخاب شد و در نهایت 1933 نازیها مدرسه را منحل کردند ( نازیها علاقه خاصی به معماری کلاسیک داشتند .
هانس مایر در سال 1928 در مدرسه بولتم نوشت : " تمام چیزها در این جهان محصول فرمولی هستند که عبارت است از کارکرد در اقتصاد . بنابراین تمام اثار هنری نیستند . کل هنر ترکیب است و بنابر این بی قاعده . کل زندگی کارکرداست و بنابراین غیر هنری . نیاز مردمی به جای نیاز تجملاتی .
والتر گروپیوس : " هنر شغل نیست و میان هنرمندان و صنعتگران تفاوت اساسی وجود ندارد. باید به دور از این اختلاف طبقه که سدی از خودستایی و غرور میان هنرمندان و صنعتگران ساخته ، گروهی واحد را تشکیل دهیم و به همراهی یکدیگر ساختمان جدید آینده را طراحی و خلق کنیم . " شعار گروپیوس : " وحدتی تازه از هنر و فن آوری "
اهداف باوهاوس : توازن میان آموزش نظری و آموزش عملی ، تماس مستمر با واقعیت های حرفه ای ، حظور استادان خلاق.
والتر گروپیوس به همراه آدولن مایر کارخانه فاگوس 1911 طراحی کردند که این بنا را می توان گفت اولین ساختمان سبک بین المللی نامیدند . در ساخت تحت تاثیر رایت بود . استفاده کردن از آهن و شیشه و تلفیق با دیوار ها ، ترانس پازانت پله ، گوشه سازی ساختمان . به خاطر نمایشگاه 1910 که در برلین از کارهای رایت بر پا شد گروپیوس و میس ون دروهه بازدید کردند .
سطوح خارجی ساختمان مکعب شکل با دیوارهای شیشه ای پوشش شده است . دیوارهای غیر باربر ، بدون تزئین ، بن به گفته گروپبوس( عملکرد بنا زیبایی آن بود همچون فرم هواپیما که زیبایی عملکرد پرواز است .
گروپیوس و بروئر در دانشگاه هاروارد موهولی ناگی نیو باهاوس در شیکاگو
میس ون دروهه ، هیلمر زایمر و والتر پتر هنس در موسسه آرمور ( موسسه فن آوری ایلی نویز شیکاگو
هنری ون ولده - بلژیک - Henry Van De Velde(1863-1957)
والتر گروپیوس - برلین - Walter Gropios(1883-1969)
یوهانس ایتن - سوئیسی- Johannes Itten(1888-1967)
پل کلی - Paul Klee(1879-1940)
لاسزلو موهولی ناگی - Laszlo Moholy -nagy(1895-1946)
لودویک میس وندروهه - Ludwing Mies van Der Rohe(1886-1869)
واسیلی کاندینسکی - Wassily Kandinsky(1866-1944)
هانس میر - Hannes Meyer(1889-1954)
جوزف آلبریس - Josef Albers(1888-1976)
آدلف میر - Adolf Meye
والتر گروپیوس بین سالهای 1907تا 1910 در دفتر پیتر بهرنس کار می کرد و در سال 1910 خودش دفتری تاسیس می کند .
مرکز فارغ التحصیلان هاروارد ، دانشگاه هاروارد ، ساختمان پان آمریکن در نیویورک ، سفارت آمریکا در آتن ، ساختمان باوهاوس ، کارخانه فاگوس .
کارخانه فاگوس - Gropios_Adolf Meyer Faqus Factory 1911
باوهاوس در دساء - Dessau Bauhaus ( 1925-1926 )
خانه مسترز - Master s Houses ( 1925- 1926)
هنرها و پیشه ها Arts & Crafts
این سبک بوسیله ویلیام موریس ( 1896-1834 ) تاسیس شد . موریس تحت تاثیر نوشته های پوگین و به ویژه جان راسکین و تمام عقاید راسکین را به صورت عمل پیاده کرد .
خانه قرمز ( 1859 ) توسط فیلیپ وب برای موریس طراحی شد و به خاطر استفاده کردن از آجر قرمز به همین نام مشهور شد . سبک ساختمان محلی است .
موریس در برابر تسلط زشت و منحط ماشین از موضع واپس گرایانه ضد ماشین حمایت می کرد . یکی از آیتمهای مهم مفهوم خانه بعنوان اثر هنری صرف شکل گرفت .
ایده پیوند هنر ، صنایع دستی و معماری در آلمان از طریق آژانس موته سیوس به صورت گروه " ورک بوند آلمان " معرفی و شناسانده شد .
کارهای لوس :
1- Muller House 1928 - خانه مولر در وین
2- Muller House 1930 - خانه مولر در پراگ
3- Khuner house 1930 - Payerbach خانه خوئن در پیر باخ
استفاده از مصالح طبیعی و دقت تکنولوژی اساس خانه های یاد شده است .
Hendrik Petrus Berlage ( 1897 ) - هندریک پتروس برلاخه- ساختمان بورس در آمسترانگ 1897
تحت تاثیر واگنر بود ، تحول در سبکهای گذشته و تطبیق آن با پیشرفت زمان .
Mila (1905-10) منزل میلا بارسلون آنتونی گائودی Antoni Gaudi
کلیسای ساگراد فامیلیا Sagrad Familia
اوج تلفیق سبک گوتیک با اکسپرسیونیسم در کارهای اوست و وی آخرین سازنده گوتیک کار است و جهت اصلی کارهای او را خرد گرایی و مذهب تشکیل می دهد . او می گفت گوتیک یک هنر ناکامل و صنعتی و بدون تناسبات است و خطوط منحنی رانشانه خداوند می دانست . او ترکیبی از یک مهندس بزرگ و یک هنرمند سورئال بود و عقیده داشت واضح ترین فرم بوسیله اسکلت است . او انسان مذهبی و کاتولیک بود و برای همین سبک گوتیک را ادامه داد.
هنر نو Art Nouvea - " Art New "
هنر نو سبکی در تزئینات و معماری است که بین سالهای 1890- 1900 م . رواج داشت .
مکینتاش ، گائودی در معماری و هنری ون دولده ، ویکتور هورتا و ساموئل بینگ در تزئینات مشهور هستند .
Victor Horta (1861- 1946 ) - ویکتور هورتا - بلژیکی- (assel House (1892-3
Henri Van De Velde - هنری وان ده ولده
Charles Rennie Mackintosh - چارلز رنی مکینتاش - مدرسه جدید هنرهای لاسکو (9-1898 )
دید نو در مکتب هنر نو بوجود آورد . استفاده کردن از آرا سبک های خطی تزئینات مبلمانهای چوبی و فلزی با پیچ و خمهای خطی شکل در کل می توان گفت اساس ذوق هنری او در مبلمان خانه هاست .
Otto Wagner ( 1841-1918 ) - اتو واگنر - اتریشی
Bank Postali (1950 ) - بانک پستال
Steinhof (1906 ) - کلیسای اشتاین هوف
Joseph Hoffmann (1870-1956 ) - ژوزف هوفمان - شاگرد واگنر
Adlof Loos - آدولف لوس
Karma (1904) - ویلای کارما
لوس تحت تاثیر واگنر ، پلان قرینه ، سطوح وسیع و پنجره های دقیق و حساب شده ، ستونهای دوریک که باعث تاکید در ورودی بنا می شود . لوس سادگی و صحت عمل را جانشین ابتکار و نوگرایی قرار می دهد . در سال 1908 در مقاله زینت و خطا تاکید می کند که معماری و همه هنرهای صنعتی باید از هرنوع تزئین و آرایش برکنار باشند و آن را نشانی از عادات بربریت بشمار می آورد و در نهایت حکم می دهد که تزئینات خطا است .
در بناهای او حجمهای آجری و مسطح که در آنها پنجره ها ، درها و سایر قسمتهای ارتباطی بریده شده اند در حالی که یک قاب لوله ای شکل و یا یک قرنیز ساده محل اتصال بنا را به پشت بام مشخص می کند. گروپیوس ، لوکوربوزیه بعدها تحت تاثیر لوس بودند .
فتوریسم ( آینده گرایی Futurism
نهضت مدرن در معماری برای بیان کامل قرن بیستم احتیاج به دو کیفیت داشت . از طرفی اعتقاد به علم ، تکنولوژی ، علوم اجتماعی و طراحی منطقی و از طرف دیگر یک اعتقاد رومانتیک به سرعت و هیاهوی ماشین ، یک دسته از این ارزش ها توسط موتزیوس ، ورکبونه و بالاخره مدرسه باوهاوس گروپیوس مورد ستایش قرار گرفت و دشته دیگری توسط فتوریست های ایتالیایی و سانت الیای معمار ، که در زمینه معماری نه نماینده بلکه پیشروی آنها به حساب می آید . در معماری نیز به همین ترتیب طرح های سانت الیا و اولین ساختمانهای گروپیوس معروف دو تعبیرمختلف از تمدن شهری و تکنولوژی قرن بیستم است .
همانطور که در مرامنامه این جنبش آمده " ما اذعان داریم که شکوه و عظمت جهان با زیبایی جدیدی غنی تر شده است به زیبایی سرعت " با این نوشته موضوع محوری فتوریسم به مثابه واکنشی در برابر هنر بورژوایی اواخر قرن تدوین گردید . گسست بحث انگیز از گذشته که عبارت بود از فرهنگی ماشینی با لحنی احساساتی و نیز شیفتگی به جنگی در مقیاس جهانی ، با این امر همراه گردید .
فتوریسم نام جنبشی هنری و ادبی است که توسط مارتینی شاعر و نویسنده ایتالیایی به سال 1909 در میلان شکل گرفت . مارتینی در نخستین بیانیه این جنبش ، ندای تخریب موزه ها ، کتابخانه ها ، آکادمی ها و نهادهای فرهنگی واپسگرای ایتالیایی را سر داد و به ستایش دنیای نوین ، ماشین ، سرعت و خشونت پرداخت
فتوریست ها می خواستند هنر را به زندگی نزدیک کنند و جنبش را جوهر زندگی امروزی می دانستند . معتقد بودند برای تجسم پویایی باید به نور و حرکت تاکید کرد زیرا نور و حرکت باعث می شود که استحکام صوری اشیا کاهش یابد و چیزها در یکدیگر و در محیط شان نفوذ کنند . حرکت را می توان از راه تلفیق شکلهای پیاپی جسم متحرک و یا به مدد خطهای نیرو یعنی خطوط نماینده کششهای ساختمان اشیا نشان داد .فتوریست ها از نخستین مدافعان مفهوم جدید فضای تصویری بودند و می کوشیدند فضا را به گونه ای مجسم نمایند که نگرنده ، خود را در مرکز تصویر حس کند .
با ورود آنتونیوسنت الیا به این جنبش و انتشار بیانیه " معماری آینده گرا " در لاچریا ( اول ماه اوت 1914 ) فتوریسم رسما در حیطه معماری نیز بنیان نهاده شد . از اصول این سبک که در معماری تاثیر گذاشت عبارت است از طرد دیوانه وار تمام هنجارهای گذشته ، مصالح جدید ، معنادار و هنری بودن خطوط اریب و بیضی شکل ، عدم استفاده از تزئینات ، منبع الهام جهان ماشین ، محیط زیست را با انسان جدید هماهنگ ساختن ، سبک و ناپایدار و پویا باشد تا هر نسلی بتواند شهر خاص خود را بر پا کند .
اصول فتوریست تقریبا برکل هنر آوانگارد اوئل قرن بیستم در اروپا و آمریکا تاثیر گذاشت . فتوریسم ایتالیایی به عنوان نقطه آغازی برای کنستروکتیویسم ( ساخت گرایی ) شوروی محسوب می گردد . حتی لوکوربوزیه نیز بسیار مدیون سنت الیا و کیاتونه می باشد . سرانجام اینکه حتی امروزه نیز کا انترناسیونال آرمانشهر فن آورانه ، از باکمینسترفولر در ارکی گرام گرفته تا پیانو ، راجرز و فاستر ، کماکان از دیدگاه جسورانه فتوریسم بهره مند می گردند .