مدرسه ایران زمین:
تاریخچه:
این بنا که در حدود سال 1335 توسط آقای دکتر کامران دیبا طراحی شده، در فاز یک شهرک قدس واقع شده است.
از نظر سازماندهی، طرح اولیه بنا دارای چهار ساختمان آموزشی اصلی که در گوشه های حیاط مرکزی قرار گرفته اند، می باشد و ساختمانهای خدماتی شامل آمفی تئاتر و نهار خوری و کتابخانه در سه ضلع حیاط قرار دارند ضلع چهارم به ورودی اختصاص داده شده است.
از کل این مجموعه فقط دبیرستان ساخته شده است که هم اکنون کاربرد دبستان پسرانه راهنمایی دخترانه دارد.
در طرح اصلی این مجموعه، به منظور تسهیل انتقال دانش آموزان، برای سرویسهای مدرسه پارکینگ در نظر گرفته بودند در جلوی حیاط مجاور دبستان یک معبر قرار دارد که امروزه به عنوان پارکینگ مینی بوسها استفاده می شود.
سازماندهی فضایی:
سازماندهی فضایی این مدرسه از نوع مرکزی است. یعنی فضاهای مجموعه در اطراف فضای باز غالب در مرکز گرد آمده اند.
نقد و بررسی:
1- تأکید روی فضای باز: فضای واقع در مرکز مهمترین فضاست و حیاط به عنوان فضای مرکزی نقش غالب را داشته و فرم مسلط بناست. این موضوع سبب می شود که فضای باز فضایی تعریف شده و مهم مطرح شود. (تصویر 1)
2- شکل مسیر حرکت در این سازماندهی خطی است و دسترسی به فضاهای داخلی از طریق رواقهای دور تا دور حیاط می گیرد.
3- مهمترین مسئله در این سازماندهی، نگهداری تمرکز و اهمیت مرکز است.
ساختمان، در اینجا رو به مرکز است و این از نظر بصری (دید به فضای اصلی) و عملکردی (دسترسی به فضای مرکزی) بسیار حائز اهمیت است. (تصویر 3)
4- با وجود آنکه سازماندهی بنا از نوع مرکزی است ولی کلاسهای درس که مهمترین فضاهای آموزشی هستند به این فضای اصلی پشت کرده اند. این موضوع سبب شده که نورگیری تهویه مناسبی در کلاسهای درس وجود نداشته باشید. دید مناسب به فضای باز بیرون نیز کاملاً در این فضاها حذف شده است.
فضای بسته:
در این بنا، بسته، فضای باز را احاطه کرده است. نسبت فضای بسته به فضای کل ساختمان برابر 76% است که نسبت زیادی است و از تراکم زیاد فضای بسته خبر می دهد (تصویر 5)
فضای باز:
حیاط، فضای مرکزی بنا را با شکل مربع به خود اختصاص داده است. نسبت فضای باز به فضای کل بنا برابر 24% است و این تناسب نشان می دهد که سطح فضا باز با در نظر گرفتن استاندارها بسیار کم است. البته لازم به ذکر است که فضای باز دیگری در کنار ساختمان وجود دارد که به عنوان حیاط از آن استفاده می شود.
فضای نیمه باز:
فضای نیمه باز بصورت رواق، حد