انواع پاركينگ
انواع پاركينگهايي كه امروزه در كشورهاي مختلف مورد استفاده اند ،عبارت انداز : پاركينگ خياباني ،پاركينگ همسطح ،پاركينگ چند طبقه ،پاركينگ بامي ، پاركينگ مكانيكي ،و پاركينگ زير زميني . هريك از اين پاركينگها كه به شرح مختصر آنها مي پردازيم ،ممكن است انواعي داشته باشد .
پاركينگ خياباني
استفاده وسايل نقليه از سطح خيابانها به عنوان پاركينگ هنگامي مشكل چنداني ايجاد نمي كند كه تعداد اين وسايل در شهر نسبت به ظرفيت خيابانها كم باشد . ظرفيت جاده را در آغاز طرح معمولاً طوري در نظر مي گيرند كه جوابگوي نيازهاي آينده طرح باشد .از اين رو ظرفيت هر جاده در سالهاي اوليه استفاده از آن غالباً بيش از نياز بالفعل آنهاست و به همين علت استفاده وسايل نقليه از قسمتي از سطح خيابان به عنوان پاركينگ در اين حالت مشكل چنداني ايجاد نمي كند . اما به تدريج كه بر تعداد وسايل نقليه افزوده مي شود ،كمبود فضاي عبور و مرور وسايل نقليه محسوس مي شود . در اين صورت ، توقف وسايل نقليه در كنار خيابانها در ساعاتي از روز يا در تمام طول روز ممنوع مي شود .
جاده را اصولاً براي عبور ومرور وسايل نقليه مي سازند . پس اولويت استفاده از سطح خيابان ، با وسايل نقليه در حال حركت است . بنابراين در مواقعي كه ظرفيت خيابان براي عبور وسايل نقليه كافي نيست بايد از توقف وسايل نقليه در آنجا جلوگيري كرد . از طرف ديگر به علت عادت مردم به استفاده از سطح خيابانها به عنوان پاركينگ ، و كمبود پاركينگهاي عمومي و خصوصي ،و همچنين افزايش تعداد وسايل نقليه ،جلوگيري كامل و تمام وقت از پارك اين گونه وسايل در خيابانها بسيار دشوار است . پارك خياباني در اكثر شهرهاي دنيا پديده اي رايج است . بنابراين ،به كار گرفتن مديريت ترافيك براي استفاده از سطح خيابانها به عنوان پاركينگ بسيار اهميت دارد و مي توان با اتخاذ روشهايي از امكنات موجود به نحو مطلوبي استفاده كرد . در هر حال انتخاب سطح جاده ها به عنوان پاركينگ از نامناسب ترين روشهاي حل مسئله پاركينگ است زيرا گرانترين و غالباً بهترين زمينها به پاركينگ اختصاص مي يابند و همين باعث كاهش ظرفيت خيابان ممانعت از سبقت ، افزايش تصادف ، ايجاد خطر براي عابران پياده و كندي ترافيك مي شود .
زاويه پارك كردن
طرز پارك كردن در خيابانها نيز نكته مهمي است . رانندگان بر حسب مورد ،وسيله نقليه خود را موازي جدول كنار خيابان يا به حالت زاويه دار با آن پارك مي كنند . هر كدام از اين دو روش مزايا و معايبي دارد . در پارك موازي طولي از جدول يا كناره خيابان كه براي توقف وسيله نقليه لازم است ،به حداكثر خود مي رسد ،در صورتي كه اگر وسيله نقليه با زاويه اي نسبت به جدول پارك شود اين طول اشغال شده كمتر خواهد شد . هرچه زاويه پارك افزايش يابد اين طول كمتر مي شود و در حالتي كه وسيله با زاويه 90 درجه پارك شود به حداقل خود مي رسد . شكل 5-1 سطح لازم براي پارك وسايل نقليه را با زواياي مختلف نشان مي دهد .
براي رانندگان ،پارك كردن به صورت زاويه دار مناسب تر است زيرا ورود و خروج از پارك در اين حالت راحت تر از حالت موازي صورت مي گيرد . اما در طريقه موازي براي پارك كردن و خروج از پارك چند دفعه جلو و عقب كردن لازم است .
از معايب پارك زاويه اي خطرناك بودن آن در موقع خارج شدن و قطع ترافيك عبوري است . به علاوه در مواقعي كه ارتفاع جدول كم است ، امكان اشغال قسمتي از پياده رو توسط وسيله نقليه وجود دارد زيرا وسايل نقليه مي توانند تا حد چرخهاي جلو خود در پياده رو جلو بيايند و سدي براي عابران پياده به وجود آورند .
در صورت عريض بودن و كم بودن حجم ترافيك آن ممكن است قسمتي از فضاي مياني خيابان را به پاركينگ اختصاص دهند . از مهمترين عيبهاي اين گونه پاركينگ عبور اجباري سرنشينان وسايل نقليه پارك شده از عرض خيابان است و احتمال تصادف در اين حالت افزايش پيدا مي كند .
افزايش ظرفيت پاركينگ خياباني
گفتيم كه اگر به علت تعدد مراجعان از نظر تعداد محل پارك محدوديت ظرفيت وجود داشته باشد بايد ترتيبي داد كه از هر محل پارك چند دفعه در روز استفاده شود . در پاركينگهاي خياباني براي رسيدن به اين مقصود مي توان از توقف سنج استفاده كرد . كه در ادامه بحث به اجمال آن را شرح مي دهيم .
توقف سنج
يكي از رايجترين راههاي اخذ وجه از پاركهاي خياباني ومحدود كردن مدت توقف ، استفاده از توقف سنج است . از توقف سنج كه كارل مگي آن را ختراع كرده است براي اولين بار در سال 1935 استفاده شد . به مرور استفاده از توقف سنج گسترش يافت و امروزه در بيشتر شهرهاي بزرگ دنيا از آن استفاده مي شود .
مهمترين نكاتي كه در انتخاب محلهاي مناسب براي نصب توقف سنج بايد در نظر گرفت ،عبارت انداز : لزوم عبور آزاد ترافيك ،لزوم دسترسي به محلهاي مجاور ،و در نظر گرفتن ظرفيت و فاصله پاركينگهاي عمومي از محل مورد نظر . نصب توقف سنج در محل بدون در نظر گرفتن وضعيت مناطق مجاور ، ممكن است باعث ايجاد تراكم در خيابانهاي مجاور شود ، زيرا رانندگان براي فرار از پرداخت وجه ممكن است به خيابانهاي اطراف رو آورند . به همين دليل ، براي نصب و استفاده از توقف سنجها بايد منطقه اي وسيعتر از منطقه مورد نظر براي نصب توقف سنج را بررسي و مطالعه كرد .
مزايا و معايب استفاده از توقف سنجها . مزيت مهم استفاده از توقف سنجها آن است كه چون علاوه بر محدود بودن زمان توقف بايد وجه نسبتاً زيادي هم براي پارك كردن پرداخت ، صاحبان وسايل نقليه معمولاً از توقفهاي طولاني و بيجا اجتناب مي كنند و در نتيجه از هر محل پارك چند دفعه در روز استفاده مي شود . به علاوه چون محل توقف وسايل نقليه با خط كشي مشخص شده است ، رانندگان براي پارك كردن دردسر چنداني نخواهند داشت (بر خلاف پاركينگهاي خياباني بدون توقف سنج ) . از مزاياي ديگر استفاده از توقف سنج درآمد قابل توجهي است كه بابت حق توقف عايد مي شود و مي توان از آن براي بهبود وضع ترافيك استفاده كرد . استفاده از توقف سنج معايبي نيز دارند كه مهمترين آنها از اين قرارند :استفاده از توقف سنج اصولاً راه حل كلي و جامعي براي مسئله پاركينگ به شمار نمي رود ؛ چون هر محل پارك بايد براي بزرگترين اتومبيلها(يا حداقل قدري بزرگتر از اندازه متوسط اتومبيلها) در نظر گرفته شود قاعدتاً از تعداد محلهاي پارك در مقايسه با حالتي كه توقف سنج وجود ندارد كاسته مي شود ؛ به ساكنان مناطق مسكوني كه توقف سنج در مجاورت منزل آنها نصب مي شود ،از نظر پرداخت حق توقف مخارجي تحميل مي شود ؛به طور كلي ،نصب توقف سنج به زيبايي شهر لطمه مي زند كنترل توقفهاي خياباني با توقف سنج وقتي قابل توجيه است كه نتوان با علائمي نظير ممنوع ،محدوديت زمان توقف و نظاير آنها از توقف وسايل نقليه در كنار خيابانها جلوگيري كرد . لزوم استفاده از اين وسيله غالباً به علت احتياج مبرم به محل توقف براي بارگيري و تخليه ،مراجعه به سازمانها و موسسات و عدم وجود پاركينگهاي عمومي كافي پيش مي آيد . در اين مواقع ،رانندگان به اجبار علائم مذكور را ناديده مي گيرند و حتي گاهي به صورت پهلو به پهلو توقف مي كنند .
نصب توقف سنج براي تعيين محل نصب توقف سنجها به اطلاعاتي نياز است از جمله محل مكانهايي كه براي بارگيري و تخليه لازم اند و فاصله بين آنها نوع اجناسي كه بايد بارگيري يا تخليه شوند محل ورودي ساختمانها محل لوله هاي سوخت منازل و ساختمانها ، محل شير هاي آتش نشاني ،فاصله تا تقاطعها كه بايد توقف ممنوع باشد ،ايستگاههاي اتوبوس و محل عبور عابران پياده . همچنين بايد نوع وسايل نقليه اي كه مجاز به استفاده از توقف سنجها هستند مشخص شود تا اندازه و محل پارك متناسب با آنها در نظر گرفته شود . وسايل نقليه ديگري نيز نظير