چکیده:

باغ ژاپنی (به ژاپنی: 日本庭園) نام سبکی خاص از باغ‌سازی است که در آن از عناصر موجود در طبیعت به نحو شگرفی استفاده می‌شود. معمولا در ترکیب باغ‌های ژاپنی از ترکیب گیاهان رنگارنگ و متنوع با عناصری همچون پله‌های سنگی، برکه‌های کم‌عمق، حصارهای سنگی، نرده‌هایی از خیزران (بامبو)، پل‌های چوبی و یا سنگی بر فراز برکه‌ها و جزایر مصنوعی آکنده از گل و گیاه استفاده می‌شود.

باغ سنگی ژاپنی گونه‌ای از انواع باغ‌های ژاپنی است.

شاید یکی از اولین اقدامات بشر در عرصه معماری منظر باغ سازی بوده باشد؛ مرحله ای که انسان ها اقدام به ایجاد فضای سبز مصنوع می کنند و نهایتاً به باغ ها و پارک های امروزی می انجامد.
باغ سازی در کشورهای مختلف سابقه دیرینه ای دارد. هنر باغ سازی با تقدم و تاخر زمانی در کشورهایی نظیر ژاپن، ایران، انگلیس، فرانسه و ایتالیا وجود داشته است و در هر یک از این کشورها، این هنر به روش ها و شیوه های خاص خود انجام می گرفته است.
به عنوان مثال در باغ های ژاپنی دخل و تصرف زیادی در طبیعت نمی شود و همه چیز همان گونه که هست، نهایت کمال و زیبایی را القا می کند. برای مثال هر یک از اشکال و ابعاد سنگ، در باغ ژاپنی معنای نمادین مشخصی دارد.
سنگ بزرگ نشان کوه است؛ سنگ های تیز و سرکش نشان آتش و سنگ های صیقلی نمادی از آب. درباره باغ های معلق بابل هم بسیار شنیده ایم. باغ هایی که حاکم بابل، بخت النصر، برای ملکه خود ساخته بود.

باغ هنرهای زیبای کیوتو در ژاپن، آبستره‌ای بی‌نظیر از یک باغ تفریحی می‌باشد که توسط تادائو آندو طراحی شده است. در این پروژه می‌توان ایده‌های آندو را در خصوص ترکیب فضایی و طبیعت به وضوح مشاهده نمود. معمار خودآموخته ژاپنی معتقد است:
"معماری تنها به‌کار بردن فرم‌ها نیست، بلکه ساختن فضا و بالاتر از آن ساختن یک مکان (Place) است که به‌سان شالوده فضا عمل می‌کند. قصد من ابتدا کشمکش با سایت، و از این طریق به‌دست آوردن چشم‌اندازی از معماری به‌مثابه مکانی مشخص است. معماری در عین حال که همانند قلمروی بسته و منسجم به‌نظر می‌آید، می‌بایست رابطه‌اش را با محیط حفظ نماید. برای نشان دادن و ظاهر ساختن منطق نامرئی طبیعت باید آن را با منطق معماری رو در رو نهاد. در اینجا است که هندسه وارد عمل میگردد. هندسه نه تنها برای هر چیزی چارچوب میسازد، بلکه به اجزای صحنه نیز شکل میدهد. هم‌زمان میتواند قابی برای یک منظر محیطی و همچنین یک صفحه باشد. میتواند گذرگاهی باشد که مردم را وادار به پیاده رفتن، ایستادن، بالا رفتن و پایین آمدن می‌کند.".

مطالب مرتبط در این زمینه


باغ ژاپنی در گذرزمان
Shokin-tei seen from the Geppa-ro.jpg

اولین باغهای ژاپنی در منطقه کوهستانی Yamatoکه در حال حاضر نارا نام دارد، در قرن ششم میلادی به‌وجودآمدند. این باغها تقلیدی از صحنه‌های اقیانوس بودند، برکه‌های عظیمی با سواحل شنی و سنگی و همچنین جزایر کوچک. در قرون ۶و۷میلادی، تفکر شینتوجای خود را به بودیسم دادواز این پس تاثیر بودیسم در طراحی باغهای ژاپنی کاملاً محسوس است. در سال ۷۹۴م. پایتخت از نارا به کیوتو منتقل شد. کیوتودربستر طبیعی بسیار زیبا و شاعرانه‌ای قرار گرفته است. در این منطقه چندین رود خانه به هم می‌رسند و کانالهای زیادی برای آبرسانی به شهر حفر شده است. تابستانهای کیوتوگرم و شرجی است وبرای خنک کردن هوا، آبشار و برکه‌های بسیار ساخته‌اند وجویهای مصنوعی بین ساختمانها عبور می‌کنند واز میان باغها می‌گذرند. این برکه‌ها معمولاً اشکال ساده‌ای دارند و به اندازه‌ای وسیع اند که می‌توان روی آنها قایقرانی ودر کنارشان ماهیگیری کرد. آلاچیقهای ماهیگیریTsu ridanoرا راهروهایی به متصل می‌کند و یادآور رواقهای ایرانی است. با گسترش فرهنگ بودیسم در ژاپن، سبک باغ سازی Shinden، که براساس تصویر Jodoیا«سرزمین خلوص»، که در کتب مذهبی توضیح داده شده است، رواج یافت. یک نمونه کامل آن، باغ Bydoinو معبدUji واقع در حومه کیوتو است. در قرن ۱۱میلادی اواخر سلسله Hei، یک نجیب زاده ناشناس قوانین باغ سازی را در کتابSakuteikiبه‌ثبت رسانید.[۱]
اصول طراحی باغ

ابتدا زمین و آب موجود در نظر گرفته شود وبعد مکانهای طبیعی زیبایی که در خاطره وذهن نقش بسته است به یاد آورده شود، سپس زمانی که مکان نهایی باغ انتخاب شد طراح باید بگذارد تا خاطره برای او تعیین کند کدام عنصر از همه بیشتر احساس بر انگیز است. دوران طلایی طراحی باغ ژاپنی، دوران Munomechiاست که از۱۳۳۳تا۱۵۶۸به طول انجامید. دراین دوران استادکارانی به نام Senzui-Kawaramus(به معنی آدمهای کوه، نهر ورود) بسیار فعال بودند و سبک جدید باغ خشک،Karesansuiرا در آن زمان پدید آوردند. این باغهای خشک، که فقط با صخره وسنگ و شن ساخته شده بودند در سبک معماری Shoinونقاشی چینی Suiboku-gaتاثیرگذاشتند. تاثیر دیگر این تفکر در پرورش مینیاتوری درختان،bonsai. ومنظره‌های «کشویی»، که هدفشان نمایش جهان در یک فضای محدود است، تماماً تلاش برای رسیدن به نوعی فضای ایده‌آل برای اعمال مراقبه بوده است. در واقع باغ ژاپنی فضایی کاملاً ذهنی است .[۲]
گونه شناسی باغ ژاپنی
Ritsurin.JPG

باغ ژاپنی را نسبت به درجه کامل بو دنش به ۳گروه تقسیم می‌کنند:

    باغهای کامل با جزئیات زیاد = shin
    باغهای کامل با جزئیات متوسط = Syo
    باغ با جزئیات کم و ساده = So

این سه گروه مجدداً براساس زیبایی شناسی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

    زیبایی طبیعی = Shibui
    آرامش و تنهایی = Wabi
    روستایی و ساده = Sabi

باغهای ذن نیز می‌تواند در هر یک از این دسته‌ها قرار گیرد.