نمای کلی روستا

روستای چکنه در5/3کیلومتری شمال غربی شهرچکنه ،سرراه سبزوار به قوچان ،دردامنه خاوری کوه   بی هیم واقع است.فاصله آن ازنیشابور 73کیلومتراست.آب و هوای آن معتدل،خشک و کوهستانی است. ارتفاع آن ازسطح دریا 1600مترمی باشد.

شهرچکنه،ازتوابع شهرستان نیشابورو مرکز بخش سرولایت می باشد که به فاصله 86 کیلومتری شهر نیشابور

واقع و شامل 300خانوارازترک های بیات است.این شهردرمجاورت جاده سبزوار-قوچان قرارگرفته و دارای تابستان های معتدل و زمستان های سرد می باشد.

این شهردریک دره باریک بین کوه های سومبک و گراب و درکنارجاده‏ی نیشابوربه قوچان و درمنتها الیه شمال شرقی دشت سلطان میدان واقع است.دره ای که چکنه درآن واقع شده به طول تقریبی 8مایل(9/12 کیلومتر) از بالای چکنه تا کوه محمد بیگ امتداد دارد و با اینکه آب چشمه کلا درپاییزبه مصرف کشاورزی می رسد، سیلابهای بهاری درمسیرحسین آباد و خنلانلو به کشف رود می ریزد.

 

 

2-2:اقلیم روستا :

اقلیم تاثیری شگرف برفرهنگ انسان داشته و دارد.درطول تاریخ،بشرتلاشهای مستمری برای کنترل شرایط اقلیمی به نفع خود،گیاهان و جانوران مورد نیاز به عمل آورده است10.اقلیم هرمنطقه حاصل تاثیردرازمدت عوامل و عناصرآب و هوایی درآن منطقه است که این خود تحت تاثیرعوامل مختلف انسانی و طبیعی تغییرمی یابد.

بنابراین میان ویژگی های اقلیمی هرمنطقه و خصوصیات انسانی آن رابطه ای مستقیم و متقابل وجود دارد که این امرازیک سو موجب محدودیت فعالیتها می شود.اما ازسوی دیگرموجب کوشش گروههای انسانی درراستای فائق آمدن براین محدودیتها ازطریق بکارگیری الگوها و روشهای متعدد می گردد. شناخت چنین شیوه هایی در جهت شناخت الگوهای سکونت و معیشت مناطق ازاهمیت و جایگاه ویژه ای برخورداراست.هرچند اقلیم هر منطقه درنظراول یکنواختی هایی را نشان می دهد،ولی تاثیرعوامل گوناگون موجب تنوع آن حتی درسطح کوچک ناحیه ای می گردد،تاثیرچنین عواملی به اشکال مختلف برسطح زمین ظاهرمی گردد که خود موجب تغییر یا تعدیل عناصراقلیمی می گردد11.

ویژگی های آب و هوایی ازخصوصیات کمی و کیفی برخوردارند که آشنایی با آن می تواند به بهینه گزینی ساختهای فضایی کمکهای فراوانی نماید.

درمحدوده مورد مطالعه بخش افزایش ارتفاع درسمت شمال برمیزان بارندگی افزوده می گردد. ویژگی های   آب و هوایی ازخصوصیات کمی و کیفی برخوردارند که آشنایی با آن می تواند به بهینه گزینی ساختهای فضایی کمکهای فراوانی نماید.

10-پاپلی یزدی محمدحسین،جلالی عباس; اقلیم و فرهنگ(برف اندیل)فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،شماره 43،زمستان1375، ص 136

11-سعیدی عباس و طالب مهدی; شیوه های سکونت گزینی و گونه های مسکن روستایی،بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،1375

جهت شناسایی بهتروضعیت اقلیمی روستای چکنه علیا به دلیل فاصله نزدیک روستا با شهرقوچان ازآمار سینوپتیک این شهر استفاده شده است،که درزیربه وضعیت مهمترین پارامترهای اقلیمی منطقه پرداخته شده است:

الف)توده های هوا

      مهمترین توده های هوایی که تاثیرمهمی بر اقلیم منطقه دارند عبارتند از:

توده های غربی

منشا این توده ها اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه می باشد،که پس ازعبورازروی همسایگان غربی کشور، وارد ایران شده و به تبع آن شمال خراسان را تحت تاثیرخود قرارمی دهند.به همین جهت هرچه ازغرب کشوربه سمت شرق حرکت نماییم،اثرآنها ضعیف می شود.این توده ها مرطوب هستند و عمده بارش استان مواقعی صورت می پذیرد که این توده ها منطقه را تحت تاثیر خود قرارمی دهند.توده های غربی که به سه دسته      توده های شمال غربی، غربی و جنوب غربی تقسیم می شوند،عمدتاً درفصول پاییز،زمستان و بهاربا افت فشار توده های پرفشارتابستانی این منطقه را تحت تاثیرخود قرار می دهند.

توده های هوای شمالی و شمال شرقی

توده های هوایی که تاثیرزیادی در اقلیم شمال خراسان دارند،توده های هوای شمالی و شمال شرقی هستند. منشا این توده ها ،منطقه سیبری درروسیه است.این توده ها درتابستانها گرم و خشک و درزمستانها سرد و خشک هستند.به همین جهت درفصل سرد سال باعث افت دما می شوند(سرمای خشک شمال خراسان درزمستانها) و درفصل گرم موجب افزایش دما و خشکی اقلیم منطقه می شود.

 

سایرتوده های هوایی

 تاثیرسایرتوده های هوایی بر منطقه شمال خراسان بستگی به میزان فعالیت توده های فوق الذکر دارد و اصولا درمواقعی که شمال خراسان را تحت تاثیر قرارمی دهند،فعالیت توده های شمال شرقی و غربی کاهش یافته و یا ضعیف می گردد.مهمترین آنها توده های گرم و خشک جنوبی و جنوب شرقی هستند که درهنگام فعالیت درزمستانها ،هوا را معتدل و درتابستانها بشدت باعث افزایش دمای منطقه می شوند.

درادامه بحث،به بررسی عناصر اقلیمی ایستگاه سینوپتیک قوچان به منظورآشنایی بیشتربا وضعیت اقلیمی این منطقه پرداخته می شود.

بررسی عناصر اقلیمی

ب)دما

برای بررسی دمای شهرستان قوچان ازآمارهای هوا شناسی ایستگاه سینوپتیک قوچان درطی سالهای 1984 تا 2005 میلادی(22ساله)استفاده شده است.

رژیم حرارتی شهرستان قوچان یک نقطه اوج و یک نقطه حضیض دارد.اوج حرارتی این شهرستان درفصل تابستان درتیرماه حداکثر7/31درجه سانتیگراد(حداکثرمطلق)بوده و ازاین ماه به بعد به تدریج درجه دما رو به کاهش می گذارد بطوریکه درفصل زمستان و بهمن ماه کمترین درجه دما 8/21- درجه سانتیگراد ثبت شده است

حمام قدیمی

کوزه های سفالی وشیشه های رنگی کشف شده: