دانلود,پاورپوینت معماري ايران در دوره سلجوقي ,pptx


معماري ايران از سلجوقيان تا پايان عصر تيموريان
سلجوقيان تركان غز بودند كه براي تصرف زمينهاي حاصلخيز از ماوراء النهر به كشور ايران آمدند و به زودي با فتوحات خود توانستند علاوه بر ايران آسياي صغير را نيز به تصرف در آوردند. بدين ترتيب در آغاز قرن پنجم سلسله تركان سلجوقي تاسيس شد. بعد از حكومت طغرل نوبت به حكمرانه آلب ارسلان رسيد. بعد از مدتي حكومت به دست ملكشاه سلجوقي افتاد و سرانجام در دوره حكومت سلطان سنجر سلجوقي حكومت اين سلسله رو به ضعف نهاد و بعد از مدتي به دست سلسله ديگري به نام خوارزمشاهيان منقرض شد.
از وقايع مهم سياسي اين دوره، قيام فراگير اسماعيليان بود كه حدود 200 سال، تقريباً بيشتر قلمرو جهان اسلام و آسيا را فراگرفت. رئيس اين فرقه حسن صباح، ضمن جمع آوري تعداد زيادي از طرفداران خود گذرگاههاي صعب العيور را به عنوان پايگاهي براي توسعه قدرت و قيام خود انتخاب كرد. مراكز سياسي اين فرقه بيشتر در كوههاي البرز از قزوين تا دامغان گسترده بود. مركز حكومتي آنان به نام آشيان عقاب يا قلعه‌الموت معروف است.اسماعيليان معتقد بودند كه اسماعيل پسر جعفربن‌محمد(ع) از احفاد حسين بن علي (ع) همان مهدي موعود است. گرچه اسماعيليان در بيشتر كشورهاي اسلامي حتي سوريه و مصر پيروان بسيار داشتند. ولي سرانجام به دست هلاكوخان مغول از بين رفتند. از نظرتوسعه هنرها به ويژه معماري، عهد سلجوقيان يكي از دوره هاي درخشان هنري است. همچنين عده اي از محققان بر اين عقيده اند كه در اين دوره صنايع گوناگون به شيوه گذشته ادامه و گسترش يافت.
معماري عهد سلجوقياناز استحكام و زيبائي خاصي برخوردار است. گرچه حدود 1000 سال از آن دوره مي گذرد ولي بناهاي باقيمانده از آن دوران نشان دهنده مهارت و استادي هنرمندان و استاد كاران و آگاهي آنان از شيوه هاي مختلف معماري است. شكوفايي هنرها در اين دوره همچنين مديون آرامش و ثبات سياسي قلمرو سلجوقيان است كه در آن هنرمندان توانستند‌آثار متعددي به وجود آوردند.
همچنين وجود وزيري دانشمند چون خواجه نظام الملك در دستگاه حكومتي سلجوقيان، باعث رونق صنايع و فنون شد. وي مدارس زيادي در شهرهاي بغداد، نيشابور، مرو، ري، جرجان تاسيس كرد و تقريباً از همين زمان بود كه مدارس از مساجد جدا مي شدند.
مدارسي كه در زمان صدارت خواجه نظام الملك به وجود آمد اغلب چهار ايواني است. دوره سلجوقيان از نظر ادبي نيز اهميت خاصي دارد، شاعران بزرگي چون ناصرخسرو، خيام و خاقاني به اين دوره تعلق دارند.
حكومت سلجوقيان جاي خود را به حكومت خوارزمشاهيان داد. خوارزمشاهيان در آ‎غاز قرن 6 هجري به ايران آمدند و ممالك خراسان و كرمان وايالت جبال را تصرف كردند. از حكمرانان اين سلسله سلطان محمد خوارزمشاه است كه تصميم به فتح بغداد و انقراض حكومت خلفا گرفت ولي حملات بي امان مغول نهتنها مهلت اجراي اين نقشه را به او نداد بلكه در مدت كوتاهي به حكومت آنان پايان داد.
با گذشت 600 سال از آغاز اسلام تا پايان عصر سلجوقيان، تحولات مهمي در جهان اسلام رخ داد. كشور ايران نيز در اين فاصله يعني تا آغاز قرن هفتم هجري از نظر سياسي، اقتصادي و مذهبي دستخوش تحولات و دگرگونيهايي شد كه بي شك در گسترش هنرها به ويژه معماري تاثيري به سزا داشت.
در اين ادوار، به ويژه در عهد سلجوقيان و خوارزمشاهيان، معماري اعتبار خاصي داشت. نقشه بناها اغلب چهار ايواني و تزئينات مهم آنان آجركاري و گچ بري بود. همچنين ايجاد بناهاي گوناگون مانند، مساجد، مدارس آرامگاهها، كاروانسراها توسعه پيدا كرد.
براي آنكه دانشجويان با وضعيت معماري از آ‎غاز تا پايان عصر خوارزمشاهيان بيشتر آشنا شوند در صفحات بعد نمونه هايي از معماري صدر اسلام تا عصر خوارزمشاهيان معرفي خواهد شد، بناهايي با كاربردهاي گوناگون چون مدارس، مساجد، مقبره ها، كاروانسراها، پلها و مجموعه هاي مذهبي.
ذكر اين نكته ضروري است كه بسياري از محققان ويژگيهاي معماري دوره خوارزمشاهيان را ادامه عصر سلجوقي دانسته، اختصاصات هنري اين دوره را با عصر سلجوقي و گاهي هم با دوره ايلخاني همانند مي دانند.
بررسي سالهاي اخير نشان داده است كه دوره خوارزمشاهي از نظر هنرهايي مانند فلزكاري، سفالگري كاشيكاري و گچبري و ويژگيهاي معماري، سبك جداگانه اي داشته كه با ويژگيهاي عصر سلجوقي و ايلخاني متفاوت بوده است.