پاورپوینت بررسی نور و نورپردازی در موزه

بخشی از مطلب
یکی از وظایف اصلی موزه ها حفاظت و نگهداری از اشیاء داخل آنهاست و مسلماً منظور از گذاشتن شیء در یک موزه این است که آن شیء از صدمات عوامل متعدد طبیعی و عوامل ساختگی که آن را تهدید می کند ، در امان باشد . اما پاره ای از این عوامل در داخل موزه نیز اشیاء را تهدید به نابودی می کنند .
از جمله ی این عوامل می توان درجه حرارت ، نور ، رطوبت و آلودگی هوا را نام برد که در یک موزه ی مناسب ، تمامی این عوامل بایستی تحت کنترل و نظارت قرار گیرند .یکی از این عوامل که بایستی در معماری موزه ، پیش بینی های لازم برای کنترل آن صورت گیرد ، نور است . به همین جهت اهمیت موضوع چکیده ای از ، متنی که از کتاب The museum environment در مورد (( نور در موزه ها )) ترجمه شده است ، در این جا بازگویی می گردد .
1- در موزه ها اثر تخریبی نور بسیار بیشتر از حرارت است .
2- همانطور که توجه به اشعه ماوراء بنفش ضروری است توجه به اثرات نور مرئی نیز لازم بنظر می رسد.
3- نور خورشید دارای اشعه ماوراء بنفش است و نباید پیش از عبور از فیلتر به اشیاء موزه بتابد و بایستی توجه داشت که هیچگونه فیلتر شیشه ای اشعه ی ماوراء بنفش وجود ندارد و کلیه ی این فیلتر ها از جنس پلاستیک هستند .
4- موثرترین روش برای مبازه با تخریب نور ، کاهش زمان نوردهی و کاهش شدت نور است .
5- هر قدر که نور شدید باشد ، نبودن انعکاس از دیوارها و سقف ،نمای عمومی را به کلی تاریک نشان می دهد .
6- نور باید به دو روش انتشاری و جهت دار تابانده شود . نور جهت دار خورشید و نور انتشاری آسمان مثال خوبی در این زمینه است . مقدار زیاد نور انتشاری باعث می شود تا اشیاء صیقلی و جلادار به نظر کم رنگ تر بیایند .
7- مشکل نور روز در موزه ها هنوز حل نشده است و تنها کاری که می توان کرد ، مقرر کردن دستورالعملهایی است که بر اساس آن طراح معمار و متصدی موزه باید عمل کنند و هدف نهایی آن حفظ و نگهداری مجموعه ی اشیاء موزه است .
8- محل پنجره ها باید به صورت عقب نشسته در دیوارهای ضخیم و ترجیحاً دور از فضای اصلی نمایشگاه ، شاید در محل ارتباط راهرو و یا در فضاهای ثانویه باشد
9- پنجره ها در موزه ها نه برای نور دهی بلکه برای ایجاد منظر هستند .
نور در موزه
نور به دو صورت طبیعی و مصنوعی موجود است . در این میان نباید اثر فرسایش نور را بر روی اشیاء هنری از نظر دور داشت . اغلب اثر نور را به صورت پریدگی پرده های رنگی که در کنار پنجره اتاق قرار دارند ، را دیده ایم . ما اغلب مشاهده می کنیم رنگ هایی که مدتی طولانی در معرض نور واقع می شوند ، زایل می شوند میتوان این تاثیر را با مقایسه قسمت هایی که در زیر قاب پنهان مانده اند مشاهده کرد ، اشیاء سنگ ، فلزی ، سرامیک معمولاً نسبت به نور حساس نیستند ، اما مواد آلی مثل پارچه ، کاغذهای دستنویس و مشابهات آنها بیشتر دچار آسیب می شوند .
اشیائی که از سوی کلکسیون های هنری برای مدتی طولانی در فضاهای باز به نمایش گذاشته می شوند معمولاً در اثر نور کنترل نشده آسیب می بینند . نور ، نوعی از امواج الکترومغناطیسی با طول موج های خاص است که به دو صورت اساسی منتشر می شود : 1) نور مرئی 2) نور نامرئی پرتوهای نوری که از یک منبع می تابند به صورت طیفی منتشر می شوند که بخش کوچکی از آن مرئی و بقیه برای چشم نامرئی اند . پرتوهای با طول موج کوتاهتر از مرئی ( 400 نانو متر ) بخش بنفش نور و با طول موج بزرگتر از مرئی ( 760 نانو متر ) بخش قرمز را تشکیل می دهند که به وسیله چشم دیده نمی شوند . به عبارتی فوتون های نوری بین این طول موج ها ( 400 تا 760 نانو متر ) بخش مرئی نور را تشکیل می دهند .
طبق مطالعات انجام شده پرتو IR ( مادون قرمز ) به واسطه عکس العمل شیمیایی و بالا بردن سریع درجه حرارت برای اشیاء موزه مضر است ، پرتوهای uv ( ماوراء بنفش ) که هم دارای طول موج کوتاه و انرژی زیاد است اثر فوتوشیمیایی زیادی دارند که باعث فرسودگی مواد آلی می گردد.
منابع نوری
منابع نوری به هر دو صورت طبیعی و مصنوعی وجود دارند ، نمونه های اصلی نورهای مصنوعی عبارتند از : لامپ های تنگستن ، لوله های فلورسنت ، لامپ های هالوژن . معمولی ترین لامپ با نور الکتریکی شناخته شده لامپ تنگستن ( لامپ نور سفید ) است ، زیر فیلامنت استفاده شده در آن تا حدود 2700 درجه سانتیگراد را تحمل و ایجاد روشنایی می کند .
3-11-2-3  شدت نور
آشکار است که شدت نور بر روی یک شیء باعث آسیب شدید می شود و علت آن هم می تواند مداومت تاثیر نور باشد . ضرر 100 لوکن نور در یک ساعت برابر با 50 لوکن نور در 2 ساعت است . تجربیات وسیع در این زمینه صحت این مدعا را گواهی می کند . بهترین نمونه اثر شدت نور را بر فیلم های حساس عکاسی می توان مشاهده کرد . تاثیر نور بر روی این فیلم ها کاملاً محسوس و قابل رویت اند .
کنترل نور
برای کنترل اثر نور دو روش پیشنهاد می شود :
1- باید بطور کلی اثر نور را خنثی کنیم
2- درصد آن را تنزل دهیم .
مطالعات اثر نور مرئی بر روی یک شیء یک ضرورت است و هنگامی که یک شیء به نمایش گذاشته می شود و درصد میزان آسیب دیدگی نور بر روی آن حتمی است باید بین احتیاج به نمایش اثر و زیان نور بر روی آن هماهنگی به وجود آید که جهت این امر سه مطلب ارائه می گردد : 
1- کاستن میزان روشنایی تا حداقلی که برای مطالعه درست کیفیت رنگی شیء ضرورت دارد.
2- جلوگیری از استمرار غیر ضرور تابش نور تا آنجایی که ممکن است .
3- نمایش معقول اثر بر اساس حساسیت آن به نور و تعیین میزان نور مناسب جهت نمایش با توجه به حساسیت اثر .
نور طبیعی
نورگیری طبیعی از طریق دیوارها و سقف صورت می گیرد ، نورگیری سقفی در بناهای یک طبقه بسیار مورد توجهند ، توسط این نوع از نورگیرها میتوان نور یکنواختی را در محیط ایجاد نمود . در ضمن در استفاده از این نوع نور باید توسط کرکره ها یا شیشه های مخصوص اثر اشعه ماوراء بنفش که بسیار مضر است را کاهش داد ، نوری که بطور مستقیم از بالا بتابد سایه های سنگینی به وجود می آورد و ادراک را مشکل می سازد اما نوری که بطور مایل و از بالا پهلوی خط دید بتابد ادراک را تسهیل می نماید . نورگیری های دیواره جانبی باید بالاتر از سطح افق دید قرار گیرند زیرا وجود نورگیر در سطح دید مورد نمایش را به حالت ضدنور در می آورد .
جهت ادراک هر چه بیشتر فضا محیط تاریک و روشن الزامی است لکن این تضاد باید با ظرفیت تنظیم شود .
موزه ها به طور کلی یکسری مشخصات و استانداردها برای طراحی خود دارند . نحوه قرارگیری کاربریها در موزه و ارتباط آنها با یکدیگر ، کارکردهای موزه و مشخصات عملکردی آن ، مسائل مهم آن مانند نور ، امنیت ، حرکت و غیره مسائل تکنیکی و تاسیساتی موزه و بسیاری از مسائل دیگر آن در این فصل مورد توجه و دقت قرار می گیرد .
این فصل به Director موزه کمک می کند تا از چند و چون طراحی یک موزه عام آگاه شود و از طراح معمار آنچه را که لازمه موزه می باشد طلب می کند ویژگیهای ساختمانی موزه
1- قابلیت گسترش و انعطاف پذیری
2- زیبا شناسی موزه
دو نظریه در ساختار زیبایی شناسی موزه ها وجود دارد : نخست آن که می توان با یک موزه به عنوان یک بنای یادبود فرهنگی برخورد نمود ، در این صورت منظر برونی ساختمان ، نمادی از نقش آن در جامعه ، و عنصر مهمی در فضای شهری خواهد بود . سعی معمار تنها بر چشمگیر بودن بنا تمرکز یافته و در مواردی ، حتی عملکرد و کاربرد اصلی موزه فدای ظاهر آن می شود . این بنا ها نه انعطاف پذیرند ، نه قابل توسعه ، از این رو به سختی می توانند با نیازهای گسترش موزه وفق داده شوند . بناهایی همانند موزه ی گوگنهایم ، موزه اوکلند ( کالیفرنیا ) ، موزه ی فلسطین اشغالی در بیت المقدس از این قبیلند .
نظریه دوم آن است که موزه ها حجمی باشند متأثر از درون خود و مجموعه هایشان و تأمین کننده ی رضایت دیدار کننندگان ، البته وضعیت ایده آل ، وضعیتی است بینابین این دو نظریه که در این صورت تأمین زیبایی در بنا جنبه ی ثانوی دارد ، بدون اینکه یکسره نادیده گرفته شود . در مورد تجهیزات درونی موزه نیز باید به همین ترتیب عمل گردد ، یعنی زیبایی آن ها باید به صورت ثانویه در نظر گرفته شود . زیرا تزئینات ،اثانیه ،جعبه آینه ها و نورپردازی و ... همگی برای جلوه یافتن اشیاء موزه ای و جلب توجه بازدید کنندگان به آنهاست و این تجهیزات نباید مجموعه ها را از زیبایی خود متأثر نمایند ، در غیر این صورت نه تنها تسهیلی در رابطه با نمایش اشیاء به وجود نمی آورند بلکه خود مزاحمی برای بازدید هستند .
تا چند دهه ی قبل فرض بر این بود که یک موزه ، برای ایجاد سهولت دسترسی ، باید در مرکز و نقطه ی ثقل یک شهر قرار داشته باشد ، اما اکنون با وجود امکانات وسیع حمل و نقل عمومی و خصوصی این نظریه متروک گشته ، ( البته فاصله گرفتن از مرکز شهر مزایای زیادی نیز دارد ، از قبیل امکان یافتن زمین مناسب با قیمت ارزان تر ، دوری از سرو صداهای مزاحم و آلودگی هوا و ... ) ، با این حال باید راحتی آمد وشد برای بازدید کنندگان را در نظر گرفت . برای انتخاب زمین یک موزه باید امکانات حمل و نقل و پارکینگ زمین را نیز ملاحظه نمود و حتی الامکان باید به مرکز آموزشی و فرهنگی ، همانند مدارس و دانشگاه ها و کتابخانه ها و ... دسترسی مناسب وجود داشته باشد .
امروزه موزه ها در حال تبدیل به مراکز فرهنگی هستند ، به همین خاطر نه تنها باید متخصصین و دانش پژوهان را به خود جلب کنند ، بلکه باید بخشی از اوقات فراغت مردم عادی را نیز اشغال نمایند . بنابراین قرار گیری موزه ها در درون یا نزدیکی پارک یا فضای سبز دیگری نیز مفید به نظر می رسد .
باید در نظر داشت که مکان موزه باید مکانی چشم گیر باشد که بتواند عابران اتفاقی را نیز به خود جلب نماید.
چنانچه گفته شد ، فضای سبز اطراف موزه می تواند به خودی خود جاذب افراد عادی گردد ، ضمن اینکه این کمربند سبز ، حافظی طبیعی در برابر گرد و غبار و آلودگی شهرهای صنعتی نوین می باشد ، در عین حال می توان بخشی از فضای اطراف موزه را به کاربریهایی اختصاص داد که وجودشان در داخل ساختمان موزه مضر است یا ایجاد مشکل می کند .
از فضای باز اطراف ساختمان – در صورت ساخت و ساز مناسب – نیز می توان به عنوان موزه های موقت هوای آزاد بهره جست . نمایشگاه های هوای آزاد علاوه بر اینکه می توانند پذیرای عده ی بیشتری از بازدید کنندگان باشند ، به سبب حالت پارک مانندشان بسیار جالب توجه هستند .
   مسلماً حفاظت و نگهداری از اشیاء وظیفه اصلی یک موزه به شمار می رود ، به همین خاطر جهت نگهداری اموال موزه از خطرات احتمالی بایستی امکاناتی را به وجود آورد . این خطرات ممکن است خطرات طبیعی مانند سیل و زلزله و .... باشند و یا حوادثی اجتماعی ناشی از جنگ ، اعتصاب کارکنان و یا دستبرد ، از این رو همواره در موزه ها بایستی مکان ویژه ای جهت حفاظت اشیاء در مقابل این گونه حوادث طراحی گردد . البته موارد حفاظتی و ایمنی تنها شامل فضای نمایشگاه نمی گردد . بلکه در این مورد باید توجه به خصوصی به انبارها نمود زیرا انبارها عموماً به این خاطر که دور از دیدرأس قرار دارند به فراموشی سپرده می شوند.
برنامه ریزی فیزیکی انبار و ارتباط آن با فضاهای دیگر اهمیتی به سزا دارد ، خصوصاً که "مقررات مربوط به ساختمان و آتش سوزی ، پیش بینی و تعبیه ی خروجی های اضطراری را ضروری می سازد و در صورتی که اقدامات احتیاطی به عمل نیاید ، افراد غیر مجاز ممکن است از این را هها وارد شوند . " مکان موزه ها بایستی مورد مطالعه ی دقیق اقلیمی قرار گیرد زیرا به لحاظ حفاظت نبایستی روی خط گسل ، مناطق سیل خیز و مکان های خطرساز دیگر قرار گیرد ، فضای سبز اطراف موزه نیز به لحاظ اینکه ساختمان موزه را از بناهای دیگر جدا می سازد ، امکان آتش سوزی را کاهش می دهد . سازه ی موزه نیز باید در مقابل آتش مقاوم بوده و ضد زلزله نیز باشد .        و.........