روستای اورامان تخت با بیش از 2500 سال پیشینه به عنوان مرکز دهستان اورامان در 65 کیلومتری جنوب غربی شهر سروآباد در استان کردستان و در ارتفاع نزدیک به 2000 متر از سطح دریا واقع شده است. منطقه اورامان 10 هزار و 500 نفر جمعیت دارد و روستای مورد مطالعه در تحقیق حاضر به عنوان مرکز این منطقه 2900 نفر جمعیت دارد. روستای اورامان که در دامنه کوههای زاگرس و ابتدای حوضه آبریز رودخانه سیروان واقع شده است ، به دلیل معماری خاص و ویژگی های متنوع یکی از روستاهای شگفت انگیز کشور است.
اورامان در کردی "هورامان" تلفظ می شود. این روستا دارای سابقه طولانی در تاریخ است و وجود آثار و آتشکده های متعدد در اطراف آن نشان دهنده زرتشتی بودن مردم این مناطق قبل از اسلام آوردن است. در گذشته ، این سرزمین قلمرو حاکمان و سلاطین محلی بود که با اقتدار حکومت می کردند ، به همین دلیل این روستا را "تخت" ، به معنی پایتخت یا مرکز پادشاهی نامیده اند.
کلمه "اورامان" یا "هورامان" از دو قسمت تشکیل شده است: "هورا" به معنی "اهورا" و "من" به معنی خانه ، مکان و سرزمین. بنابراین ، اورامان به معنای "سرزمین اهورا" و "مکان اهورامزدا" است. "هور" در اوستا به معنای خورشید و هورامان نیز به معنای "مکان خورشید" است ، دانشمندان معانی دیگری را برای اورامان آورده اند؛ از جمله اینکه "هورام" در زبان کردی باستان و زبان پهلوی به معنای پاک و پاک است و یکی از صفات اهورامزدا است و علاوه بر "مکان" به معنی مکان پاک و پاک است و همچنین عنوان معابد زرتشتی است.
اورامانات در زبان محلی به معنای جاده های پر پیچ و خم ، کوه های سر به فلک کشیده است.
در اینجا محلی بودن معنای واقعی پیدا کرده است ، زیرا مردم در همه زمینه های زندگی خود کفایت می کنند و توانایی دارند. جایی که تکه های سنگ بدون ملات برای محافظت از مردم آن به هم متصل شده اند. معماری ، فرهنگ مردم ، شیوه زندگی و پوشش مردم اورامانات کاملاً بومی منطقه است و تا چند سال پیش هیچ نشانی از زندگی صنعتی و شهری نبود.
این دهکده به صورت پلکانی در کوه کنار لثه ساخته شده و دارای بافتی فشرده و متراکم است. در ساخت خانه های پلکانی در روستا ، علاوه بر مشاهده مقاومت لازم در شیب تند ، سقف برخی از خانه ها به حیاطی بالاتر از خودش تبدیل شده است.
اورامان تخت با باغ های سرسبز و زیبا و همچنین موقعیت طبیعی و آب و هوایی خاص خود یکی از روستاهای خیالی و جذاب استان کردستان است. این باغ های انبوه و سرسبز به صورت پلکانی در بافت مسکونی خانه ها و گاهی در اطراف روستا واقع شده اند. معماری زیبا و پلکانی اورامان تخت یادآور دهکده زیبا و سرسبز ماسوله است .................