پاورپوینت بررسی مشخصات و ویژگی های معماری سلجوقی

بخشی از مطلب
ماندگارترین میراث امپراتوری سلجوقیان معماری آنهاست. تعداد زیادی از ساختمان‌های سلجوقی هنوز در ترکیه وجود دارد و می‌توان آن‌ها را از برجسته‌ترین بناهایی دانست که تاکنون در سرزمین‌های اسلامی ساخته شده‌اند. با نظم و کیفیت فوق العاده بالا، این یک معماری قدرتمند و مستقیم است: مستطیل، باوقار، با ابهت و شاهانه. تصویری از عزم نجیب و در عین حال زیبایی با شکوه ظریف را به نمایش می گذارد. تزیینات سنگی حکاکی شده، بخشی جدایی ناپذیر از طرح ساختمان، مکمل متعادلی برای استحکام نیرومند معماری است. این واقعیت که چنین برنامه ساختمانی پیچیده ای در مدت زمان کوتاهی به دست آمد، این دستاورد را بیش از پیش چشمگیر می کند.

سلجوقیان مساجد، مؤسسات آموزشی و خیریه معروف به مدرس، هان، مقبره، پل، کاخ، حمام عمومی و استحکامات را ساختند. قدمت این سازه ها بیشتر به قرن سیزدهم و تعداد کمی از آن ها به قرن دوازدهم می رسد.

مورخان هنر بر اساس تحلیل تزئینات حجاری شده بناها، گاهشماری وسیعی از معماری سلجوقی را تعریف کرده اند:

     - یک دوره شروع کوتاه (تا سال 1215) که با استفاده محدود، هوشیار و محدود از تزئینات مشخص می شود (مسجد علاالدین، اونو و آلتیناپا هانس). رپرتوار طراحی شامل مثلث، زیگزاگ، کلید یونانی، نقوش عربی و دندان سگ بود. کنده کاری در نقش برجسته کم بود.


     - این دوره با سبکی کاملاً توسعه یافته به دنبال آن دوره ای بود که به «دوره کلاسیک» معماری سلجوقی معروف است. این بنا که فقط برای مدت کوتاهی (1215-1250) دوام می آورد، برجسته ترین ساختمان های آن دوران، به ویژه سلطان هان ها، و Karatay و Sircali Medreses در قونیه را در بر می گیرد. مساحت سطوح تزیین شده بر روی ساختمان افزایش یافت و حکاکی‌های ردیابی پیچیده و توسعه‌یافته شد و جای بزرگی به نقوش عربی، حیوانات و گل‌ها و همچنین باس‌های مدالیون داده شد.
     

     - دوره سوم که با استفاده گسترده از کاشی کاری لعابدار، ترکیبات هندسی و بسط مجسمه سازی مشخص می شود، به دوره «باروک» (1250-1307) معروف است. این ساختمان شامل ساختمان هایی است که در دوره ای که سلجوقیان دست نشانده مغول بودند ساخته شده است. بناهای تاریخی قابل توجه عبارتند از: مسجد Sahip Ata در قونیه و Çifte و Gök Medreses در سیواس.
     

ویژگی های معماری سلجوقی

- معماری سلجوقیان آناتولی جنبه های بسیاری را از امپراتوری های متعددی که قبل از خود یا با آنها در تماس بوده اند به ارث برده است: ایرانیان، آشوری ها، ساسانیان، سلجوقیان بزرگ، حوزه یونان و روم، ارمنیان و بیزانس. معماری سلجوقی اگرچه از بسیاری از عناصر طراحی و ساخت الهام گرفته است، اما هویت متمایز خود را توسعه داد.


- متمایزترین ویژگی معماری سلجوقی، سردر بنای تاریخی است که از سنگ ساخته شده و با تزیینات بسیار متنوعی از تکنیک ها تزئین شده است. فرقی نمی‌کند که چه نوع بنا - مسجد، مدرسه، لژ درویشی یا هان - اندازه و جزئیات این درگاه‌ها همواره مورد توجه بنا بوده است. این درگاه ها از نما به بیرون امتداد یافته و با نقوش خوشنویسی و هندسی حکاکی شده اند. آنها مستطیل شکل و دارای یک کلاه نوک تیز فرو رفته از طاقچه های استالاکتیتی (معروف به مقرنس) هستند. آنها بیشترین تزیینات را دریافت کردند و اغلب از مواد ظریف تر از سایر قسمت های ساختمان ساخته می شدند. چند نمونه از سنگ مرمر وجود دارد. در فضای مستطیل شکل بین طاق درگاه و مقرنس کتیبه هایی قرار گرفته است


- یکی دیگر از ویژگی های تزئین در سنگ و فیانس است. برنامه طراحی سلجوقی ترکیبی از سنگ‌تراشی پیچیده و تزئینات سرامیکی لعاب‌دار رنگارنگ در پالت آبی فیروزه‌ای، آبی کبالت، سیاه و سفید است. عناصر طراحی شامل خوشنویسی، نوارهای سنگی چند رنگی، نقوش گیاهی و هندسی و پیکره های انسان و حیوان است. تزئینات در بناهای سلجوقی در حد اعتدال به کار می رفت و در اطراف در اصلی یا کناره های ورودی یا در مورد مساجد بر مناره ها یا گنبدها متمرکز می شد. پرشور و رنگ مجسمه سنگی و کاشی کاری جلوه شدید دیوارهای سنگی ساده را کمرنگ کرد.

- عنصر مهمی که در ساخت بناهای سلجوقیان به کار رفته، ایوان است، اتاقک طاقدار بزرگی که در یک انتها باز مانده است. ایوان سرپناهی فراهم کرد و اجازه داد با بیرون از منزل تماس بگیرد. ساختمان ها می توانند 1، 2، 3 یا 4 ایوان در اطراف یک حیاط مرکزی داشته باشند.

- گنبد که از زمان آشوریان در فرهنگ های خاورمیانه به کار رفته است، یکی دیگر از ویژگی های بارز معماری سلجوقی است. گنبد به وسیله ی قلاب ها یا آویزهایی به شکل مثلثی خاص که به «مثلث های ترکی» معروف است، نگه داشته می شد. نمای داخلی گنبد با کاشی یا آجر لعابدار تزئین شده بود.

- بر خلاف معماری آجری ایرانیان و بیزانسی ها، دیوارهای بناهای سلجوقی از قلوه سنگ یا سنگ ناهموار ساخته شده است که سپس با بلوک های بزرگی از سنگ زیبا پوشیده شده و با دقت زیادی چیده شده است. مصالح ساختمانی به راحتی در دسترس بود و.....