گنبد یک عنصر ساختاری در معماری است که هر از گاهی شکل، عملکرد و مصالح خود را تغییر داده است که نشان دهنده پیشرفت انسان در ریاضیات و فناوری است. شکل گنبدها در معماری نیمی از یک کره توخالی است که عمدتاً روی سقف قرار می گیرد یا به طور کلی به عنوان یک پناهگاه عمل می کند. سازه‌های گنبدی‌شکل دارای مزایای زیادی مانند صرفه‌جویی در مصرف انرژی (آسانی برای گرم کردن و خنک کردن فضای داخلی)، قوی و بادوام، ضد آب و هوا و نگهداری آسان هستند. در اینجا نحوه تکامل آن آمده است: ساختار گنبدی به عنوان پناهگاهی از دوران ماقبل تاریخ عمل می کرد، زمانی که انسان ها از مواد محلی برای ساخت آن استفاده می کردند. مصالح محلی از مکانی به مکان دیگر متفاوت بود و بنابراین ساختار پناهگاه و همچنین روش های ساخت متفاوت بود.
انواع طاق قوس و گنبد در معماری
فهرست مطالب
هنر و معماری اسلامی
خاستگاه‌ها و ویژگی‌ها
سیر تاریخی هنر اسلامی
مسجد سلیمانیه
رشد معماری مذهبی
نمایه یک مسجد
محراب
صحن
قبه الصخره‌
مناره حلزونی مسجد سامرا
منشا پیدایش مناره
گنبد
ایوان
طاق محرابی
منبر و مقصوره
مدرسه
معماری غیر دینی
تمدن شهری
شهرسازی دوران عباسی
حرم‌ها و آرامگاه‌ها
تزیینات معماری
معماری جهان اسلام
مسجد الاقصی
مسجد سامره
معماری مراکشی
معماری تیموری
معماری عثمانی
معماری مغول
تاج محل
معماری ایرانی
نگاهی به طراحی داخلی در معماری سنتی ایران
اقسام کاشی کاری
شکل گیری ایینه کاری
طاق در معماری اسلامی ایران
انواع سازه قبل از ورود مصالح جدید
مصالح ساخت سازه های طاقی:
۱) قوس
۲) طاق
انواع طاقها: الف) طاق آهنگ
ب) طاق ترکین
ج) طاق چهار بخش
د) طاق وتویزه
ایوان مدائن(طاق کسری)
گنبد؛ جلوه‌ای خاص از معماری اسلامی
گنبد سلطانیه تجلی و نماد هنر و معماری اسلامی ایران
ساخت گنبد
سلطانیه؛ نماد هنر ایرانی و اسلامی
ثبت گنبد سلطانیه در فهرست میراث جهانی
منابع


 فهرست مطالب
طاق و تویزه
تاریخچه ی تاق
طاق
ترسیم و کارکرد انواع تاق ها
طرز اجرا
انواع طاق ها
طاق آهنگ=گهواره ای=لوله ای
مسجد جامع اصفهان : طاق آهنگ با چفد چمانه
طاق کلمبو
کل=پوسته سخت و انبه= انبوهی و جمعیت
کنه پوش
طاق چهار بخش
طاق 8 بخش
پشت گنبدخانه مزار شیخ جام در تربت جام
اجرای انواع طاق
طاق ضربی
طاق رومی
اجرای طاق به صورت چپیله=تیغه ای=لاپوش =قمی پوش
اجرای طاق رومی و ضربی با هم
طاق و تویزه= طاق و لنگه=طاق و باریکه= طاق و چشمه
تاق و تویزه = تاق و لنگه = تاق و باریکه = تاق و چشمه
چفدها و طاق ها
تخت و سغ
پوشش تخت
پوشش سغ
اصطلاحات
در پوش
درپوش قوچ بند
قوس لَنتو
قوس لنتو آجری یا سنگی
تاق شاه عباسی یا اژیوال یا هشت قسمتی معروف به شاخ بزی
گرده پوش= فیلپوش
طاق چهار ترک
ترسیم چفدها
نحوه رسم قوس بیز معمولی (ناری)
تیز یا بستو
چفد مازه ای تند= بیز=هلو چین
چفد مازه ای کند= بیز= هلوچین
چفد مازه ای کفته(افتاده)
چفد چمانه یا بیان
چفد سروک
روایی:
طریقه ترسیم
چفد پنج او هفت کند با استفاده از روش بیضی :
چفد پنج او هفت تند با استفاده پرگار:
نمونه ها:
باغشاه فین کاشان
قوس سه بخشی تند
خانقاه شیخ علاءالدوله بیابانکی واقع درصوفی آباد سمنان
رسم چفد شاخ بزی تند
چفد شبدری تند
امامزاده حسین قزوین
مسجد جامع یزد
چفد شبدری پاتوپا
بقعه شیخ صفی
الدین اردبیلی
قوس مربع روی سه قسمتی
قوس مربع روی 5 قسمتی
قوس ویالافوا(قوس 12 قسمتی)
قوس تخم مرغی
قوس خزنده مورب
راههای مقابله با نیروی رانش
ابعاد آجرها و خشت ها در دوره های مختلف
میانگین ابعاد خشت در تپه زاغه (هزاره ششم ق.م)
تپه حسنلو (اواسط هزاره دوم ق.م)
دوران ایلامی(هزاره دوم ق.م)
در هگمتانه (هزاره اول ق.م)
از دوران صفویه به بعد خشت با ابعاد
ابعاد آجرهای ایلامی (هزاره دوم ق.م)
ابعاد آجرهادر دوران مادها
در مسجد جامع اصفهان


فهرست مطالب .
قوس های بیز
قوس های پنج او هفت
قوس (چفد) - Chafd
طاق  Tagh -
پوشش بر دو نوع است:  1- پوشش تخت  2- پوشش سَغ
پوشش سَغ
رازیگران
پوشش سغ مازه دار و تیزه دار
پیشینه  چفد در ایران
کاستن شکوه بیهوده بنا
بررسی دو واژه تن گذار و جان گذار
اصطلاحات رایح قوس های بیضی
انواع چفدهای تیزه دار و مازه دار بر حسب خیز
1- چفد های مازه ای تیز یا بَستو:
2- چفد مازه ای تند= بیز= هلوچین تند.
3-چفد مازه ای کند = بیز یا هلو چین کند
4- چفد مازه ای کفته
چفدهای تیزه دار
چفت پنج او هفت
رسم چفد پنج او هفت با استفاده از بیضی
رسم چفد پنج او هفت با استفاده از پرگار
چفد پنج او هفت کند
چفد پنج او هفت کفته
میدا گنجعلیخان – قوس پنج او هفت کند
آناليز استاتيكي چفد
فرضیات آنالیز: بررسی ویژگی های قوس مورد مطالعه
تعریف متغیرها و آنالیز استاتیکی قوس ها
متوسط جابه جایی قوس بیز تند
فرم تغییر شکل یافته قوس تحت بار وزن به روش المان های محدود
تنش های اصلی ماکزیمم
نمایش برداری درجه آزادی در تمام جهات
تنش های برشی در صفحه XY
تنش های اصلی مینیمم
فرم تغییر شکل یافته قوس تحت بار وزن به روش المان های محدود قوس پنج او هفت تند
تنش های اصلی ماکزیمم
نمایش برداری درجه آزادی در تمام جهات
تنش های برشی در صفحه XY
تنش های اصلی مینیمم
نتیجه گیری

فهرست مطالب .
روند تکامل گنبد
نمونه مقطع گنبد
تقسیم بندی گنبد از نظر فرم و روش ساخت
پیشینه تاریخی گنبد
نحوه اجرا گنبد
گنبد های نار
گنبد دو پوسته
دلایل دو پوسته سازی گنبد
گنبدهای رک
دلایل اجرای گنبد رک در کرانه دریای خزر
مصالح گنبد رک
گنبدهای اورچین
معروف ترین گنبد اورچین
گنبد اورچین مقبره دانیال نبی در شوش در استان خوزستان
دیگر ابنیه دارای گنبد اورچین
طرز چیدن مصالح گنبد
نمونه گنبد دو پوش پیوسته
نمونه گنبد نار(پیازی)گنبد سلطانیه زنجان
 
فهرست مطالب.
طاق
تعریف طاق:
طاق آهنگ:
طاق و تویزه:
طاق چهار بخشی:
طاق کجاوه (کلنبو) :
طاق گهواره ای کند و تند:
طاق ترکین:
پله بندی پشت تاق:
منابع: